Zlatno doba holandskog slikarstva

Johanes Vermer, Mlekarica (1658–1660)

Zlatno doba holandskog slikarstva se odvilo tokom holandskog zlatnog doba, perioda u holandskoj istoriji u 17. veku, tokom i nakon kasnijeg dela Osamdesetogodišnjeg rata (1568–1648) za nezavisnost Holandije.

Nova Holandska republika bila je najnaprednija nacija u Evropi i predvodila je evropsku trgovinu, nauku i umetnost. Severne holandske provincije koje su sačinjavale novu državu su tradicionalno bile manje važna umetnička središta od gradova u Flandriji na jugu. Prevrati i veliki transferi stanovništva usled rata, kao i oštar prekid sa starim monarhističkim i katoličkim kulturnim tradicijama, značili su da je holandska umetnost morala da ponovo otkrije sebe. Zastupljenost slike sa religioznim subjektima je naglo opala, ali je raslo veliko novo tržište za sve vrste sekularnih subjekata.

Iako je holandsko slikarstvo Zlatnog doba uključeno u opšti evropski period baroknog slikarstva, i često pokazuje mnoge njegove karakteristike, najviše mu nedostaju idealizacije i ljubavi prema sjaju tipičnog baroknog rada, uključujući i radove susedne Flandrije. Većina radova, uključujući i onaj po kome je period najpoznatiji, odražava tradiciju detaljnog realizma nasleđenog iz ranog holandskog slikarstva.

Oslepljivanje Samsona iz 1636. godine je slika koju je Rembrandt dao Hajgensu

Osobena karakteristika ovog perioda je proliferacija različitih žanrova slika, sa većinom umetnika koji proizvode veći deo svog rada unutar jednog od njih. Potpuna razvijenost ove specijalizacije vidljiva je od kasnih 1620-ih, a period od tada pa do Francuske invazije iz 1672. godine predstavlja srž slikarstva zlatnog doba. Umetnici bi provodili većinske delove svojih karijera u slikanju samo portreta, žanrovskih scena, pejzaža, morskih pejzaža i brodova, ili mrtvih priroda, a često i određene podvrste u okviru ovih kategorija. Mnogi od ovih tipova tema bili su novi u zapadnom slikarstvu, a načini na koji su ih holandski slikari u tom periodu predstavljali bili odlučujući za njihov budući razvoj.

Tipovi slika

Paulus Poter, Bik (1647); 3,4 metara široka slika. Neobično monumentalna slika životinje, koja izaziva hijerarhiju žanrova.

Posebnost ovog perioda, u poređenju sa ranijim evropskim slikarstvom, bio je ograničen broj religijskih slika. Holandski kalvinizam zabranio je verske slike u crkvama, i iako su biblijski predmeti bili prihvatljivi u privatnim kućama, relativno malo ih je proizvedeno. Ostale tradicionalne klase istorijskog i portretnog slikarstva bile su prisutne, ali je овaj period mnogo izraženiji по velikом brojу drugih žanrova, podeljenih u brojne specijalizovane kategorije, kao što su prizori seljačkog života, pejzaži, prikazi gradova, pejzaži sa životinjama, pomorske slike, cvetne slike i mrtve prirode raznih vrsta. Na razvoj mnogih od ovih tipova slikarstva odlučno su uticali holandski umetnici iz 17. veka.

Široko rasprostranjena teorija „hijerarhije žanrova” u slikarstvu, prema kojoj su neki tipovi smatrani prestižnijim od drugih, naveli su mnoge slikare da prave istorijske slike. Međutim, njih je bilo najteže prodati, kao što je to čak i Rembrandt iskusio. Mnogi su bili primorani da proizvode portrete ili žanrovske scene, koje su se mnogo lakše prodavale. U opadajućem redosledu statusa, kategorije u hijerarhiji su bile:

• slikanje istorije, uključujući alegorije i popularne religiozne teme.
• portretno slikarstvo, uključujući tronie
• žanrovsko slikarstvo ili scene svakodnevnog života
• pejzažno slikarstvo, uključujući morske pejzaže, bitke, gradske pejzaže i ruševine (pejzaži su bili „običan pešak u armiji umetnosti” prema Samjuelu van Hogstratenu.)
• mrtva priroda

References

• "Ekkart": Rudi Ekkart and Quentin Buvelot (eds), Dutch Portraits, The Age of Rembrandt and Frans Hals, Mauritshuis/National Gallery/Waanders Publishers, Zwolle. 2007. ISBN 978-1-85709-362-9.
• Franits, Wayne, Dutch Seventeenth-Century Genre Painting, Yale UP. 2004. ISBN 978-0-300-10237-6.
• Fuchs, RH, Dutch painting, Thames and Hudson, London. 1978. ISBN 978-0-500-20167-1.
• Ingamells, John, The Wallace Collection, Catalogue of Pictures, Vol IV, Dutch and Flemish, Wallace Collection. 1992. ISBN 978-0-900785-37-5.
• Lloyd, Christopher, Enchanting the Eye, Dutch Paintings of the Golden Age, Royal Collection Publications. 2004. ISBN 978-1-902163-90-1.
• MacLaren, Neil, The Dutch School, 1600–1800, Volume I, 1991, National Gallery Catalogues, National Gallery, London. ISBN 978-0-947645-99-1.
• Prak, Maarten, (2003) "Guilds and the Development of the Art Market during the Dutch Golden Age." In: Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art, vol. 30, no. 3/4. (2003), pp. 236–251. Expanded version is Prak (2008)
• Prak, Maarten, (2008), Painters, Guilds and the Art Market during the Dutch Golden Age, in Epstein, Stephen R. and Prak, Maarten (eds), Guilds, innovation, and the European economy, 1400–1800, Cambridge University Press. 2008. ISBN 978-0-521-88717-5.. ISBN 978-0-521-88717-5.
• Reitlinger, Gerald; The Economics of Taste, Vol I: The Rise and Fall of Picture Prices 1760–1960, Barrie and Rockliffe, London, 1961
• Schama, Simon, The Embarrassment of Riches: An Interpretation of Dutch Culture in the Golden Age, 1987
• Shawe-Taylor, Desmond and Scott, Jennifer, Bruegel to Rubens, Masters of Flemish Painting, Royal Collection Publications, London. 2008. ISBN 978-1-905686-00-1.
• Slive, Seymour, Dutch Painting, 1600–1800, Yale UP. 1995. ISBN 978-0-300-07451-2.
• Alpers, Svetlana. The Art of Describing: Dutch Art in the Seventeenth Century, Chicago: University of Chicago Press, 1983, (review by Ernst Gombrich)
• Franits, Wayne E., Dutch Seventeenth-Century Genre Painting : Its Stylistic and Thematic Evolution, 2018, Yale University Press
• Grijzenhout, F and Veen, Henk, The golden age of Dutch painting in historical perspective, 1999, Cambridge University Press
• Hochstrasser, Julie, Still Life and Trade in the Dutch Golden Age, 2007, Yale University Press
• Liedtke, Walter A. (2001). Vermeer and the Delft School. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-0-87099-973-4. 
• Alois Riegl, The Group Portraiture of Holland, reprint 2000, Getty Publications. ISBN 9780892365487., first published in German in 1902, fully available online
• Dutch and Flemish paintings from the Hermitage. New York: The Metropolitan Museum of Art. 1988. ISBN 978-0-87099-509-5. , fully available online

Spoljašnje veze

• Painting in the Dutch Golden Age - National Gallery of Art
• A Brief Overview of the Dutch Art Market in the 17th century