Georgije Akropolit

Georgije Akropolit (grčki: Γεῶργιος Ἀκροπολίτης; 1217/1220—1282.) je bio vizantijski istoričar, diplomata i državnik. Služio je nikejske careve Jovana III Vataca, Teodora II Laskarisa i Mihaila VIII Paleologa. Obavljao je funkciju velikog logoteta. Kao vojskovođa 1259. godine predvodi vojsku protiv epirskog despota Mihaila II. Predstavlja vizantijskog cara na Drugom lionskom saboru 1274. godine, a kao diplomata pregovara sa bugarskim carem Konstantinom Tihom i trapezuntskim carem Jovanom II. Napisao je istorijsko delo koje obuhvata vizantijsku istoriju tokom latinske vlasti u Carigradu (1204-1261).

Biografija

Rođen je u Carigradu 1217. ili 1220. godine. Otac mu je bio vizantijski logotet Konstantin Akropolit. Kada je Georgije napunio 16 godina, otac ga šalje na dvor Jovana III Vataca, nikejskog cara. Tamo je Teodor učio kod Teodora Hekapteriga i Nićifora Blemida. Car Jovan i njegovi naslednici, Teodor II i Mihailo VIII) su mu poveravali važne državne misije. Godine 1244. postavljen je za velikog logoteta. Predvodio je nikejsku vojsku protiv epirskog despota Mihaila II 1257. godine. Kao vojskovođa se nije istakao. Epirski despot ga je zarobio i držao ga u zarobljeništvu dve godine. Oslobodio ga je Mihailo Paleolog. U međuvremenu je Mihailo oslobodio Carigrad od latinske vlasti. Akropolit je tada bio jedan od najznačajnijih državnika obnovljenog Vizantijskog carstva. Bio je ambasador na dvoru bugarskog cara Konstantina Tiha, a potom je postavljen na čelo Carigradskog univerziteta gde je predavao matematiku i Filozofiju. Njegovi učenici su Georgije Kiparski i Georgije Pahimer. Istovremeno su započeli pregovori sa zapadnom crkvom oko okončanja crkvenog raskola. Pregovori su vođeni tokom pontifikata petorice papa: Klimenta IV, Grgura X, Jovana XXI, Nikole III i Martina IV. Akropolit je kao carski predstavnik upućen 1273. godine kod pape Grgura X. Pregovarao je na Drugom lionskom saboru u ime vizantijskog cara. Opozicija u Vizantiji onemogućila je slapanje Lionske unije.

Akropolit je potom vodio pregovore sa Trapezuntskim carstvom (1281). Pokušavao je da ubedi cara Jovana da se odrekne titule "cara i avtokratora Romeja" za koju je Mihailo Paleolog smatrao da njemu pripada. Nije uspeo da izvrši zadatak. Umro je ubrzo nakon ove misije.

Delo

Georgije Akropolit je autor Anala koji opisuju period vizantijske istorije od završetka Četvrtog krstaškog rata i osvajanja Carigrada od strane Latina (1204) do oslobađanja Carigrada od strane Mihaila Paleologa 1261. godine. Nastavlja se na delo Nikite Honijata. Delo ima veliku vrednost jer ga je pisao savremenik događaja koji je kao veliki logotet, vojskovođa i ambasador bio upoznat sa stvarima koje opisuje. Akropolitovo delo smatra se pouzdanim, stil je arhaičan i lako razumljiv. Akropolit je napisao i nekoliko kraćih radova među kojima je i beseda na sahrani Jovana Vataca, epitaf na grobu Irine Laskaris, supruge Teodora II kao i panegirik Teodoru II Laskarisu. Tokom zatočeništva u Epiru pisao je dve rasprave o Svetom Duhu.

Izvori

• Plate, William (1867), "Acropolita, Georgius", in Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology 1, Boston, MA. str. 15–16
• R. Macrides, "George Akropolites' Rhetoric," in E. Jeffreys (ed.), Rhetoric in Byzantium. Papers from the Thirty-fifth Spring Symposium of Byzantine Studies, Exeter College, University of Oxford, March 2001 (Aldershot, 2003), 201-211.
• Opera Omnia by Migne Patrologia Graeca with analytical indexes