Godavari

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Godavari
Put Godavarija kroz južno indijsko poluostrvo
Opšte informacije
Dužina1.465 km
Vodotok
UšćeBengalski zaliv[1][2]
Geografske karakteristike
Država/e Indija
Reka na Vikimedijinoj ostavi

Godavari (engl. Godavari) je reka koja protiče kroz Indiju. Duga je 1465 km. Izvor reke je u Trimbakešvaru, Našik, Maharaštra.[3] Reka teče na istok u dužini od 1.465 km (910 mi), drenirajući države Maharaštra (48,6%), Telangana (18,8%), Andra Pradeš (4,5%), Čatisgar (10,9%) i Odiša (5,7%). Reka se uliva u Bengalski zaliv kroz široku mrežu pritoka.[4] Sa površinom do 312.812 km2 (120.777 sq mi), to čini jedan od najvećih rečnih slivova na Indijskom potkontinentu, sa samo rekama Gang i Ind koji imaju veći sliv.[5] Što se tiče dužine, područja sliva i protoka, Godavari je najveća reka na poluostrvu Indije, i bila je nazvna Dakšina Ganga (Gang na jugu).[6]

Reka je bila poštovana u hinduističkim spisima mnogo milenijuma, i nastavlja se sa čuvanjem i negovanjem bogatog kulturnog nasleđa. U poslednjih nekoliko decenija, reka je bila pregrađena sa nekoliko baraža i brana, koje zadržavaju visinu vode (dubinu) čime se smanjuje isparavanje. Njena široka rečna delta ima 729 osoba/km2 – skoro dvostruko više od prosečne gustine naseljenosti Indije i ima značajan rizik od poplava, koje bi u nižim delovima bile pogoršane ako bi globalni nivo mora bio u porastu.[7][8]

Kurs[uredi | uredi izvor]

Sliv reke Godavari.
Delta reke Godavari koja se proteže do Bengalskog zaliva (gornji tok reke je prikazan na slici).
Hram Badračalam tokom poplava 2005.[9]

Godavari potiče iz Zapadnih Gata centralne Indije u blizini Našika u Maharaštri, 80 km (50 mi) od Arabijskog mora. Ova reka teče dužinom od 1.465 km (910 mi), prvo na istok preko visoravni Dekan, a zatim skreće na jugoistok, ulazeći u okrug Zapadni Godavari i okrug Istočni Godavari u Andra Pradešu, sve dok se ne podeli na dva toka koji se šire u veliku deltu reke u Daulsvaram baražu u Rajahmundri, a zatim se uliva u Bengalski zaliv.[10]

Reka Godavari obuhvata površinu od 312.812 km2 (120.777 sq mi), što je skoro jedna desetina površine Indije i ekvivalentno je površini Ujedinjenog Kraljevstva i Republike Irske zajedno. Rečni sliv se deli na 3 dela:

  • Gornji (izvor do sastajanja sa rekom Mandžira),
  • Srednji (između ušća Mandžire i Pranita) i
  • Donji (mesto spajanja sa Pranitom u ušća).

Oni zajedno čine 24,2% ukupne površine sliva.[11] Prosečan godišnji dotok vode reke iznosi skoro 110 milijardi kubnih metara.[12] Skoro 50% raspoložive vode se koristi. Raspodelu vode iz reke među priobalnim državama reguliše Godavarski tribunal za sporove o vodi. Reka ima najveće poplavne tokove u Indiji i doživela je zabeleženu poplavu od 3,6 miliona kjuseka 1986. godine, a godišnja poplava od 1,0 miliona kjuseka je normalna.[13][14]

Unutar Maharaštre[uredi | uredi izvor]

U državi Maharaštra odakle izvire, reka ima širok tok, čiji gornji sliv (od izvora do spajanja sa Mandžirom) leži u potpunosti unutar te države, kumulativno drenirajući površinu od čak 152.199 km2 (58.764 sq mi) – oko polovine površine Maharaštre.[15] Unutar okruga Našik, reka poprima severoistočni tok sve dok se ne ulije u rezervoar Gangapur nastao izgradnjom istoimene brane. Rezervoar zajedno sa Kašipi branom obezbeđuje pitku vodu Našiku, jednom od najvećih gradova koji se nalaze na njegovim obalama. Reka izlazi kroz branu, nekih 8 km (5,0 mi) uzvodno od Našika, teče po stenovitom koritu zatalasanom nizom ponora i stenovitih izbočina, što dovodi do formiranja dva značajna vodopada – Gangapur i Somešvar vodopadi. Ovaj drugi, koji se nalazi u Somešvaru, popularnije je poznat kao vodopad Dudsagar.[16] Oko 10 km (6,2 mi) istočno od Gangapura reka prolazi kroz grad Našik gde sakuplja svoje efluente u obliku reke Nasardi na svojoj desnoj obali.

Oko 0,5 km (0,31 mi) južno od Našika, reka naglo savija ka istoku, ispirajući podnožje visoke litice na kojoj se ranije nalazila mogulska tvrđava, ali koja je sada erodirana usled poplava. Oko 25 km (16 mi) ispod Našika nalazi se ušće Godavarija i jedne od njenih pritoka, Darne. Taj tok zauzima tokom devet meseci u godini mali prostor u širokom i šljunkovitom koritu, a sivkaste obale su visoke 4 do 6 m (13 do 20 stopa), prekrivene dubokim slojem crne zemlje. Nekoliko kilometara nakon susreta sa Darnom, Godavari skreće na severoistok, pre nego što se Banganga, sa severozapada, sastane sa njom na levoj strani. Kurs glavnog toka tada napreduje ka jugu. U Nandur-Madmešvaru, Kadva, druga velika pritoka, donosi znatno povećanje količine vode Godavarija. Reka počinje svoj jugoistočni tok karakterističan za reke Dekanske visoravni. Reka izlazi iz Nifad taluka u Našiku i ulazi u Kopargaon taluk, Ahmednagarski distrikt. Unutar okruga Ahmednagar reka brzo završava svoj kratki tok, protičući uz grad Kopargaon i stiže do Puntamba. Reka služi kao prirodna granica između sledećih okruga:

  • Ahmednagar i Aurangabad: Ovde duž granice, prima svoju prvu veliku pritoku, reku Pravara, koja drenira potonji okrug. Ušće se nalazi u Pravarasangamu. Zbog potpritoke Pravare – reke Mandohol, koja potiče iz okruga Pune – sliv zadire u okrug Pune. Reka je u Pajtanu zarobljena branom Džajakvadi koja formira rezervoar Natsagar. Kalsubaj koji se nalazi u basenu Godavarija, najviši je vrh Maharaštre.
  • Bid i Džalna
  • Bid i Parbani: Ovde se nalazi njeno spajanje sa Sindfanom, važnom pritokom[17] koja drenira veoma veliko područje unutar Bida. Potpritoka reka Bindusara formira orijentir u gradu Bidu.

Unutar Andra Pradeša[uredi | uredi izvor]

Reka u Papi Hils blizu Radžamandra u Andra Pradešu.

Unutar države Andra Pradeš, reka protiče kroz brdoviti teren Istočnih Gata poznatih kao brda Papi, što objašnjava sužavanje njenog korita dok teče kroz klisuru u dužini od nekoliko kilometara, da bi se ponovo proširila kod Polavarama. Najdublji nivo korita reke Godavari, koji se nalazi 36 km uzvodno od brane Polavaram, nalazi se na 45 metara ispod nivoa mora.[18] Pre nego što pređe brda Papi, reka prima svoju poslednju veliku pritoku, reku Sabari na svojoj levoj obali. Reka po dolasku u ravnicu počinje da se širi sve dok ne stigne do Radžahmundrija. Arma Konda (1.680 m (5.510 ft)) je najviši vrh u slivu reke Godavari, kao i u Istočnim Gatima.[19]

Dovlesvaram Baraž je izgrađen preko reke u Radžahmundriju. U Radžahmundriju, Godavari se deli na dve velike grane koje se zovu Gatami (Gatami Godavari) i Vasišta Godavari i pet manjih grana. Slično, Vasišta se deli na dve grane po imenu Vasišta i Vajnateja. Ova četiri ogranka koji se spajaju sa Bengalskim zalivom na različitim mestima, čine deltu dužine 170 km (110 mi) duž obale Bengalskog zaliva, koja se naziva region Konasima. Ova delta zajedno sa deltom reke Krišna naziva se žitnicom pirinča Južne Indije.[20]

Unutar Pudučerija[uredi | uredi izvor]

Gautami, koji je najveći ogranak u celini, prolazi duž Janama teritorije Unije Pudučeri i uliva se u more na Pojnt Godaveriju.[21] Zapravo, Janam je sa juga omeđen ogrankom Gautama, a reka Koringa izvire iz Janama i uliva se u more u blizini sela Koringa u Andra Pradešu.[22]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Sage River Database”. Arhivirano iz originala 21. 6. 2010. g. Pristupljeno 2011-06-16. 
  2. ^ Godāvari River at GEOnet Names Server
  3. ^ „"Godavari river basin map"” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 12. 10. 2013. g. Pristupljeno 20. 01. 2023. 
  4. ^ „Integrated Hydrological DataBook (Non-Classified River Basins)” (PDF). Central Water Commission. str. 9. Arhivirano iz originala (PDF) 2016-03-04. g. Pristupljeno 2015-10-13. 
  5. ^ „Basins -”. Arhivirano iz originala 23. 9. 2015. g. Pristupljeno 12. 10. 2015. 
  6. ^ „Dakshina Ganga (Ganga of South India) – River Godavari”. Important India. 2014-01-20. Arhivirano iz originala 18. 1. 2016. g. Pristupljeno 2015-10-21. 
  7. ^ „Deltas at Risk” (PDF). International Geosphere-Biosphere Programme. Arhivirano (PDF) iz originala 2015-12-08. g. Pristupljeno 21. 5. 2019. 
  8. ^ South Asia Network on Dams Rivers and People (2014). „Shrinking and Sinking Deltas: Major role of Dams in delta subsidence and effective sea level rise” (PDF). Arhivirano (PDF) iz originala 2016-02-06. g. Pristupljeno 15. 1. 2016. 
  9. ^ „India: Andhra Pradesh Flood 2005 situation report, 21Sep 2005”. 29. 5. 2014. Arhivirano iz originala 27. 10. 2020. g. Pristupljeno 15. 1. 2016. 
  10. ^ „Godavari basin status report, March 2014” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 17. 11. 2015. g. Pristupljeno 15. 11. 2015. 
  11. ^ „Rivers of Western Ghats”. Arhivirano iz originala 2011-07-19. g. Pristupljeno 2006-12-09. 
  12. ^ „Spatial variation in water supply and demand across river basins of India” (PDF). IWMI Research Report 83. Arhivirano (PDF) iz originala 2010-07-16. g. Pristupljeno 23. 6. 2015. 
  13. ^ „When Bhadrachalam was under a sheet of water”. The Hindu. 2011-12-12. Arhivirano iz originala 9. 4. 2017. g. Pristupljeno 26. 5. 2014. 
  14. ^ „Water flow data at Polavaram”. Arhivirano iz originala 28. 12. 2019. g. Pristupljeno 26. 5. 2014. 
  15. ^ „About the Godavari Basin”. Arhivirano iz originala 2015-04-21. g. Pristupljeno 2015-10-19. 
  16. ^ „Dudhsagar Waterfalls, Nashik”. Nashik Directory. Arhivirano iz originala 4. 3. 2016. g. Pristupljeno 2015-10-18. 
  17. ^ „Beed district”. Government of Maharashtra. Pristupljeno 15. 1. 2016. 
  18. ^ „Polavaram project studies by NGT (page 56)” (PDF). Arhivirano (PDF) iz originala 2020-09-16. g. Pristupljeno 1. 10. 2020. 
  19. ^ Kenneth Pletcher (2010). The Geography of India: Sacred and Historic Places. The Rosen Publishing Group. str. 28. ISBN 978-16-1530-142-3. 
  20. ^ Nageswara Rao, Kakani; Rao, Kakani Nageswara; Saito, Yoshiki; Nagakumar, K. Ch V.; Demudu, G.; Basavaiah, N.; Rajawat, A. S.; Tokanai, Fuyuki; Kato, Kazuhiro; Nakashima, Rei (2012). „Holocene environmental changes of the Godavari Delta, east coast of India, inferred from sediment core analyses and AMS 14C dating”. Geomorphology. 175-176: 163—175. Bibcode:2012Geomo.175..163N. doi:10.1016/j.geomorph.2012.07.007 — preko www.academia.edu. 
  21. ^ Alexander Dalrymple (1808). Oriental Repertory: Published at the Charge of the East India Company, Volume 2. W. Ballintine. str. 81. 
  22. ^ Victor Jaccarini, Els Martens (2013). The Ecology of Mangrove and Related Ecosystems. Springer Science & Business Media. str. 12. ISBN 9789401732888. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Godavari na Vikimedijinoj ostavi.
Ikona za klice

Ovaj članak vezan za reke je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti.

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Годавари&oldid=26426990”