Dinastija Savoja

Savoja
Država	Savoja Sicilija Pijemont-Sardinija Italija * Somalija * Libija * Etiopija * Albanija Španija Hrvatska
Vladarska titula	car * kralj * grof * vojvoda
Osnivač	Humbert I od Savoje
Posljednji vladar	Umberto II
Aktuelni starješina	Dinastički spor: Vitorio Emanuele, princ od Napulja Ajmone, vojvoda od Apulije
Vladavina	(1003—1946)
Smjena	Referendum 12. jula 1946.
Nacionalnost	italijanska
Vjera	katolička
Dinastija Savoja

Dinastija Savoja (ital. Savoia) italijanska je dinastija osnovana početkom jedanaestog veka. Od male i slabe plemićke porodice, razvila se u dinastiju koja je vladala Italijom od Ujedinjenja 1861. do 1946. godine. Tokom osamdesetpetogodišnje vladavine na prestolu su se smenila četiri vladara – Viktor Emanuel II, Umberto I, Viktor Emanuel III i Umberto II, čija je vladavina trajala nekoliko nedelja pre nego što su Italijani na referendumu 12. jula 1946. izabrali republiku.

Istorija

Savojska dinastija je osnovana na teritoriji današnje Švajcarske, a ime je dobila po istoimenom regionu u Francuskoj. Osnovana je 1003. godine, a osam vekova kasnije postala je poslednja vladajuća dinastija Italije. Ipak, njihov rast i opstanak kroz vekove nije zasnovan na vojnim podvizima i osvajanjima, već na teritorijalnoj ekspanziji putem brakova i mudrim političkim potezima.

Osnivanje. Rana istorija

Osnivač dinastije je bio Humbert I od Saubadije (Umberto I „Beloruki“), čija je porodica živela u okolini Magdeburga u Saksoniji. Brojni izvori potvrđuju da je Humbert imao brata Amadeusa. Iako je njihova grofovija bila siromašna i slaba, braća i njihovi potomci uspeli su da prošire njenu teritoriju sklapanjem brakova i sporazuma. Humbert je prvi pomerio granice svoje zemlje, dobivši nekoliko prevoja u Alpima koji su imali veliki strateški značaj. Svoja dva sina je postavio za nadbiskupe opatije u Sankt Moricu, pa se njegov uticaj uskoro osećao i u regionu oko reke Rone i Ženevskog jezera.

Kada je Humbert umro 1047. (ili 1048) godine, presto nasleđuje njegov najstariji sin Amadeus. Njegova vladavina trajala je samo tri godine, jer se mladi grof ubrzo razboleo i umro. Njegov mlađi brat, Oto I Savojski, postaje novi saubadijski vladar i ženi se bogatom markizom Adelaidom od Torina, koja mu u miraz donosi Torinski markizat. Taj događaj i veliki uspeh mlade grofovije, privlači pažnju velikih evropskih sila, Francuske i Španije. Oto osvaja švajcarski kanton Vo, ali ne uspeva da se suprotstavi Ženevi, koja zaustavlja dalju teritorijalnu ekspanziju grofovije. Saubadija se ubrzo ujedinjuje sa Pijemontom, te menja naziv u Savoja. Zvaničnom rezidencijom savojskih grofova proglašen je zamak Čilon na Ženevskom jezeru.

Savoja od 14. do 19. veka

Već krajem četrnaestog veka Amadeo VIII je vladao moćnom i bogatom savojskom grofovijom. Sveti rimski car Žigmund Luksemburški proglasio ga je za vojvodu, te samim povećao uticaj Savoje i uzdigao je u očima Evrope. Međutim, kada je francuski kralj Šarl VIII Valoa osvojio Italiju 1494. godine, Savoji su se iz svoje rezidencije na Ženevskom jezeru, povukli u Torino. Kao i cela Italija, i Torino je bio zahvaćen renesansom, a Savoji su u njemu mirno proveli pedeset godina, kao mecene i glavna aristokratska porodica. Tek je 1553. Emanuel Filibert, novi poglavar dinastije, poželeo da povrati bogatstvo i teritoriju svoje loze. Stoga se ponudio u službu Habzburzima, najvećim neprijateljima Francuske. Španski kralj Filip II postavio ga je na mesto guvernera Holandije od 1555. do 1559. godine. Emanuel se pokazao kao mudar vladar i hrabar vojskovođa. Godine 1557. poveo je vojsku na severne francuske teritorije i izvojevao pobedu kod ostrva Sveti Kventin. Iskoristio je trenutnu političku situaciju u Evropi, i potpomognut brojnim prepirkama i nesuglasicama, izdejstvovao da Savoja dobije delimičnu autonomiju i delove svojih teritorija koje su pale pod špansku i francusku vlast. Izbacio je latinski i kao zvanični jezik uveo italijanski. Takođe je prestonicu vojvodstva iz Šamberija premestio u Torino.

Literatura

• Ginsborg, Paul (2003). A History of Contemporary Italy: Society and Politics, 1943-1988. Palgrave Macmillan. str. 98—. ISBN 978-1-4039-6153-2. 

Spoljašnje veze

• Kratka istorija Dinastije sa slikom grba
• Poglavari dinastije Savoja
• Istorijski razvoj titula dinastije Savoja