Komunistička partija
.jpg){kind=small}
.png){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
Komunistička partija ili komunistička stranka su izrazi koji se koriste za političku stranku koja se zalaže za praktičnu primenu komunističke ideologije, odnosno uspostavljanje komunističkog državnog uređenja. Naziv dolazi od Manifesta Komunističke partije koga su 1848. napisali Karl Marks i Fridrih Engels.
Komunistička partija je, prema lenjinističkoj teoriji, avangarda (predvodnik) radničke klase. Kada je ta partija na vlasti, ona predstavlja najvišu vlast diktature proletarijata. Lenjinove teorije o ulozi komunističke partije su se razvile početkom 20. veka kada su se tadašnji ruski socijaldemokrati podelili u dve međusobno suprotstavljene frakcije - boljševike („većina“) i menjševike („manjina“).
Vladimir Iljič Lenjin, koji je postao vođa boljševika, zalagao se kako revolucionarna partija mora biti malobrojna avangarda sa centralizovanim vođstvom i članstvom od „proverenih“ kadrova. Menjševici su se, pak, zalagali za masovni i široki pokret. Boljševička partija je tokom Oktobarske revolucije došla na vlast u Rusiji 1917. i sa vremenom se trasnformisala u Komunističku partiju Sovjetskog Saveza. Nakon što je stvorila Komunističku interacionalu, njen model organizacije su tokom sledećih godina i decenija kopirale brojne druge komunističke partije širom sveta.
Trenutno u svetu postoji nekoliko stotina komunističkih partija. Njihov uticaj i uspeh se razlikuje od zemlje do zemlje. Dok su u Evropi, gde su decenijama bile među najjačim i vladajućim strankama, danas su uglavnom potpuno marginalizovane ili su napustile komunističku ideologiju postavši reformirane komunističke partije, u zemljama Trećeg sveta još uvijek imaju značajan uticaj. U tri zemlje - Kubi, NR Kini i Vijetnamu - komunističke partije su još uvek vladajuće stranke.[1]
Najveća komunistička partija na svetu je Komunistička partija Kine[2], koja je sa 78 miliona članova[3], ujedno i najveća politička stranka na svetu uopšte.
Legalno delovanje komunističkih partija zabranjeno je u Estoniji, Letoniji, Litvaniji, Indoneziji, Rumuniji i Turskoj.[4][5]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ O tome da li se Radnička partija Koreje, vladajuća stranka Severne Koreje, ima karakter komunističke partije postoji spor vezan uz različite stavove o tome da li njena službena ideologija džuče pripada marksizmu ili ne.
- ^ The Communist Party of China Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. maj 2010), Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ^ China's communist party members near 78 mln, Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ^ Raek.nl Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. novembar 2020), Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ^ „Nieuws | PVDA[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 10. 11. 2013. g. Pristupljeno 31. 12. 2012. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
