Kruzer
Kruzer je veliki brod sa kabinama za spavanje i prevozi ljude koju su na odmorima ili praznicima. Stotine hiljada ljudi idu na krstarenja svake godine. Krstarenja koštaju prosečno oko 600 dolara za nedelju dana. To uključuje obroke na brodu u njihovom restoranu kao i malu kabinu za spavanje.[1]
Današnji kruzeri su kao plutajući hoteli. Imaju potpunu ugostiteljsko osoblje. Ono služi hranu i pomaže putnicima na raznovrsne načine. Najveći svetski kruzeri imaju kazina, prodavnice, brojne restorane, po nekoliko bazena, kao i atletske staze. Najskuplja krstarenja uglavnom imaju veći broj osoblja nego putnika. To znači da ljudi koji su zapošljeni na kruzeru mogu u potpunosti dati najkvalitetniju moguću uslugu. Danas, stotine kruzera plovi po celom svetu. Neki nose i preko 3000 putnika. To su neki od najvećih brodova koji su ikada napravljeni. Za neka mesta, poput Antarktika, turistima kruzer predstavlja jedini način na koji je moguće obići takve destinacije.
Savremeni brodovi za krstarenje imaju tendenciju posedovanja manje jačine trupa, brzine i okretnosti u odnosu na okeanske brodove.[2] Međutim, oni su dodali dodatne pogodnosti kako bi zadovoljili potrebe nautičkih turista, pri čemu su nedavna plovila opisana kao „plutajući kondominijumi sa balkonima”.[3]
Prema podacima iz decembra 2018. godine u svetu je radilo 314 kruzera, ukupnog kapaciteta 537.000 putnika.[4] Krstarenje je postalo glavni deo turističke industrije, sa procenjenim tržištem od 29,4 milijardi dolara godišnje, i sa preko 19 miliona putnika ugošćenih širom sveta prema podacima iz 2011. godine.[5] Zbog brzog rasta industrije, devet ili više novoizgrađenih brodova koji opslužuju severnoameričku klijentelu dodaje se svake godine od 2001, kao i drugih koji opslužuju evropsku klijentelu sve do pandemije Kovida-19 2020. godine, koja je dovela do potpunog zaustavljanja cele industrije.[6]
Prema podacima iz 2021. godine najveći putnički brod na svetu je Simfonija mora Kraljevskih Kariba.[7][8]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Italija, koja je tradicionalni fokus Grand tura, ponudila je rano iskustvo krstarenja na Francisku I, koji je vijorio zastavu Kraljevine dve Sicilije. Izgrađen 1831. godine, Francisko I je isplovio iz Napulja početkom juna 1833. godine, čemu je prethodila reklamna kampanja. Plemići, vlasti i kraljevski prinčevi iz cele Evrope ukrcali su se na brod za krstarenje, koji je za nešto više od tri meseca otplovio do Taormine, Katanije, Sirakuze, Malte, Krfa, Patrasa, Delfa, Zakintosa, Atine, Smirne i Carigrada, oduševljavajući putnike izletima i obilascima sa vodičem,[9][10] plesom, stolovima za karte na palubi i zabavama na brodu. Međutim, bio je ograničen na evropsku aristokratiju i to nije bio komercijalni poduhvat.
Preduzeće P&O je prvo uvelo usluge krstarenja putnika 1844. godine, oglašavajući morske ture do odredišta poput Gibraltara, Malte i Atine, koja su plovila iz Sautemptona. Kao preteča modernih odmora na krstaricama, ova putovanja su bila prva te vrste. P&O Cruzes je najstarija linija za krstarenje na svetu.[11] Kompanija je kasnije uvela kružna putovanja do odredišta poput Aleksandrije i Carigrada. Taj biznis je prošao kroz period brze ekspandije u drugoj polovini 19. veka, sa puštanjem u rad većih i luksuznijih brodova za opsluživanje sve većeg tržišta. Značajni brodovi tog doba uključuju SS Ravenu izgrađenu 1880. godine, koja je postala prvi brod izgrađen sa potpunom čeličnom nadgradnjom, i SS Valeta izgrađena 1889. godine, koji je bio prvi brod koji je koristio električna svetla.
Krstarenje nemačkog broda Avgusta Viktorija po Sredozemlju i Bliskom istoku od 22. januara do 22. marta 1891. sa 241 putnika (uključujući Alberta Balina i njegovu suprugu)[12] populariziralo je krstarenja na širem tržištu. Kristijan Vilhelm Alers je objavio ilustrovani prikaz tog putovanja kao Backschisch (Bakšiš).
Prvo plovilo izgrađeno isključivo za luksuzno krstarenje bila je nemačka Princeza Viktorija Luis, koju je dizajnirao Albert Balin, generalni direktor linije Hamburg-America. Brod je završen 1900. godine.[13][14]
Praksa luksuznih krstarenja postojano je ulazila u uspostavljeno tržište transatlantskih prelaza. U konkurenciji za putnike, okeanski lajneri - pri čemu je Titanik najpoznatiji primer - dodali su raskoši, poput finog večeravanja, luksuznih usluga i kabine za privatnije sastanke. Krajem 19. veka, Albert Balin, direktor linije Hamburg-Amerika, prvi je poslao svoje transatlantske brodove na duga južna krstarenja tokom najgore sezone u severnoatlantskim zimama. Druge kompanije su to sledile. Neki od njih su gradili specijalizovane brodove dizajnirane za laku transformaciju između letnjih prelaza i zimskih krstarenja.[15]
Godine 1897. tri luksuzna broda linijske plovidbe, svi u evropskom vlasništvu, nudili su prevoz između Evrope i Severne Amerike. Godine 1906. broj se povećao na sedam. Britanska Inman Lajn posedovala je plovilo Grad Pariz,[16] a firma Kanard Lajn je imala Kampaniju i Lukaniju.[17] Vajt Star Lajn je posedovala Madžestik[18] i Tutonik.[19] La Loren i La Savoj su plovili za francusku firmu Compagnie Générale Transatlantique.[20]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Morski putnik u luci Kobe u martu 2013 -
Kruzer Kraljica Elizabeta u Hamburgu -
-
-
"Disney Wonder " kruzer u Vankuveru 2023.godine -
-
-
.jpeg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Compare: Mayntz, Melissa. „Cruise to Nowhere”. Cruises.lovetoknow.com. Pristupljeno 2018-11-02. „A two-night, three-day cruise to nowhere can offer a quick vacation for a very reasonable price. Ships depart from their home port and sail in a loop to and from the same port, without any other stops.”
- ^ „What Is the Difference Between an Ocean Liner and Cruise Ship?”. www.cruisecritic.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-20.
- ^ Klassen, Christopher (6. 9. 2017). „What's the Difference between a Cruise Ship and an Expedition Vessel in Galapagos?”. Santa Cruz Galapagos Cruise. Pristupljeno 11. 6. 2019.
- ^ „2018 Worldwide Cruise Line Passenger Capacity”. Pristupljeno 2020-05-01.
- ^ „Cruise Market Watch Announces 2011 Cruise Line Market Share and Revenue Projections”. Cruise Market Watch. 2010-12-11.
- ^ Yeginsu, Ceylan (19. 3. 2021). „Why U.S. Cruises Are Still Stuck in Port”. The New York Times. Pristupljeno 28. 6. 2021.
- ^ Leasca, Stacey (23. 3. 2018). „Royal Caribbean Just Beat Its Own Record For World's Largest Cruise Ship”. Travel + Leisure.
- ^ LeRosasca, Miquel (4. 12. 2018). „15 biggest cruise ships in the world”. CNN.
- ^ London, Wendy; Farias, Wallace (6. 12. 2019). „Forever Young and New: Cruise Tourism”. Ur.: Yeoman, Ian; McMahon-Beattie, Una. The Future Past of Tourism: Historical Perspectives and Future Evolutions. Bristol: Channel View Publications (objavljeno 2019). ISBN 9781845417093. Pristupljeno 21. 6. 2020. „The first known effort to advertise cruising with all of the imagery associated with leisure cruising surfaced in 1833, when the Francesco I, a Sicilian vessel, advertised a three-month Mediterranean cruise to Taormina, Catania, Syracuse, Malta, Corfu, Patras, Delphi, Zante, Athens, Smyrna and Constantinople.”
- ^ Collard, Ian (2009). The British Cruise Ship: An Illustrated History 1844-1939. Stroud, Gloucestershire: Amberley Publishing Limited (objavljeno 2013). ISBN 9781445621302. Pristupljeno 21. 6. 2020. „It has been claimed that Francesco I was the first cruise ship, as in 1833 she sailed from Naples with nobility from all over Europe. The three-month cruise took her to Taormina, Catania, Syracuse, Malta, Corfu, Patras, Delphi, Zante, Athens, Smyrna and Constantinople, and offered excursions and guided tours at each port of call.”
- ^ „CRUISE NEWS JUNE 2012”. Pristupljeno 2014-01-09. „There is no argument that P&O is the world's oldest cruise line and Southampton the longest-established cruise port.”
- ^ Gerhardt, pp. 35–36 (pdf pp. 37–38)
- ^ Peter Quartermaine (2006). „History and Culture”. Cruise: Identity, Design and Culture. Laurence King Publishing. ISBN 9781856694469.
- ^ The History of the World’s First Cruise Ship Built Solely for Luxurious Travel: At the turn of the 20th century, a German Jewish shipping executive had an innovative idea for a new revenue stream: the cruise. by Daryl Austin SMITHSONIANMAG.COM, JULY 22, 2021.
- ^ „The history of cruises”. Hamburg Cruise Days. Arhivirano iz originala 9. 1. 2014. g. Pristupljeno 9. 1. 2014.
- ^ Kludas, Arnold (1999). Record breakers of the North Atlantic, Blue Riband Liners 1838–1953. London: Chatham.
- ^ Warren, Mark (1993). The Cunard Royal Mail Steamers Campania and Lucania. Patrick Stephens Limited. ISBN 978-1-85260-148-5.
- ^ „RMS Majestic (I) - The White Star Line History Website”. Whitestarhistory.com. Pristupljeno 2014-01-13.
- ^ „TGOL – Teutonic”. Thegreatoceanliners.com. Arhivirano iz originala 7. 10. 2011. g. Pristupljeno 2014-01-13.
- ^ „Ships of Compagnie Générale Transatlantique”. Frenchlines.com. Arhivirano iz originala 4. 10. 2013. g. Pristupljeno 2014-01-13.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Berger, Arthur Asa (2004). Ocean Travel and Cruising: A Cultural Analysis. New York: Haworth Hospitality Press. ISBN 978-0789021984.
- Butler, Manuel (2010). Cruise Tourism: Current Situation and Trends. Madrid: World Tourism Organization. ISBN 9789284413645.
- Cartwright, Roger; Baird, Carolyn (1999). The Development and Growth of the Cruise Industry. Oxford: Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0750643849.
- Cudahy, Brian J. (2001). The Cruise Ship Phenomenon in North America. Centreville, MD, USA: Cornell Maritime Press. ISBN 978-0870335297.
- Dawson, Philip (2000). Cruise Ships: An Evolution in Design. London: Conway Maritime Press. ISBN 9780851776606.
- Dickinson, Robert H.; Vladimir, Andrew N. (2008). Selling the Sea: An Inside Look at the Cruise Industry (2nd izd.). Hoboken, NJ, USA: John Wiley & Sons. ISBN 9780471749189.
- Douglas, Norman; Douglas, Ngaire (2004). The Cruise Experience: Global and Regional Issues in Cruising. Frenchs Forest, NSW, Australia: Pearson Hospitality Press. ISBN 978-1862505124.
- Dowling, Ross K., ur. (2006). Cruise Ship Tourism. Wallingford: CAB International. ISBN 978-1845930486.
- Klein, Ross A. (2002). Cruise Ship Blues: The Underside of the Cruise industry. Gabriola Island, BC, Canada: New Society Publishers. ISBN 978-0865714625.
- Garin, Kristoffer A. (2005). Devils on the Deep Blue Sea: the dreams, schemes, and showdowns that built America's cruise-ship empires. New York: Viking. ISBN 978-0670034185.
- Middlemiss, Norman L. (1997). World Cruise Ships: The History and Development of Cruising. Newcastle-upon-Tyne, UK: Shield Publications. ISBN 978-1871128154.
- Munsart, Craig (2015). A Cruise Ship Primer: History & Operations. Atglen, PA, USA: Schiffer Publishing. ISBN 9780870336386.
- Peter, Bruce (2017). Cruise Ships: A Design Voyage. Ramsey, Isle of Man: Ferry Publications. ISBN 9781911268086.
- Quartermaine, Peter; Peter, Bruce (2006). Cruise: Identity, Design and Culture. London: Laurance King Publishing. ISBN 9781856694469.
- Saunders, Aaron (19. 12. 2013). Giants of the Sea: The Ships that Transformed Modern Cruising. Seaforth Publishing. ISBN 978-1848321724.
- Ulrich, Kurt (1998). Monarchs of the Sea: The Great Ocean Liners. London: Tauris Parke. ISBN 978-1860643736.
- Ward, Douglas, Berlitz Ocean Cruising and Cruise Ships, published annually
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Cruise-related resources na sajtu Curlie
- Cruise-ship-tracker
- Fran Golden (6. 12. 2019). „Why cruise lines keep cutting their ships in half”. Bloomberg (na jeziku: engleski).
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ostale | |
