Pređi na sadržaj

Mediči

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Mediči
Plemstvo Italije
Grb kuće Mediči[1]
Zemlja Firentinska republika
Veliko vojvodstvo Toskana
 Papska država
Vojvodstvo Urbino
EtimologijaPo Mediču, Kasteljanu od Potrone, koji se smatra prvim pretkom kuće
Mesto poreklaMugelo, Tusčija (današnja Toskana)
Osnovan(a)1230.; pre 794 godine (1230)
OsnivačĐiambuono de Mediči[2]
Konačni vladaraĐijan Gaston de Mediči
Finalni starešinaAna Marija Lziza de Mediči
Titule
Članovi
Povezane familije
DistinkcijeRed Svetog Stefana
TradicijeRimski katolicizam
Moto
(„Polako požurite”)
Nasledstva
Spisak
Posed(i)
Raspuštanje1743. (1743) (Originalna linija)
Kadetske grane14 kadetskih grana; danas postoje samo 2:
Spisak

Mediči su firentinska loza bogatih bankara čiji su predstavnici vladali Firencom od 14. do 18. veka. Veliko bogatstvo loze omogućilo im je razvijanje Firence u svakom pogledu. Okupljali su oko sebe ugledne predstavnike svoga vremena, bili njihovi pokrovitelji i omogućili im da stvaraju svoja dela. Članovi loze istakli su se i sami kao umetnici i predstavnici duhovnog života svoga vremena.

Uticaj Medičijevih porastao je u doba Kozima Medičija (1389—1464). Porodica Albizi je proterala Kozima iz Firence 1433, ali se on 1434, uz podršku građana vratio u Firencu i sledećih 60 godina Medičijevi su bili gradska vlast. Kozimo se smatra rodonačelnikom starije loze Medičijevih. Kozimo je savladao sve protivnike iz drugih patricijskih porodica i postao jedini gospodar u Firenci. Bio je na čelu ovog grada-republike punih 30 godina. Posedovao je veći broj manufaktura za proizvodnju svile i vune, a imao je bankovne podružnice širom Evrope. Kao mecena pomagao je naučnicima i umetnicima. U njegovo doba podignute su neke od najlepših građevina u Firenci. Osnovana je novoplatonistička firentinska akademija u kojoj su stvorena značajna dela renesansne umetnosti.

Još jedan vrlo istaknuti član Medičijevih bio je Lorenco Veličanstveni (1449 – 1492), unuk Kozima Starijeg. Godine 1478. Lorenco je preživeo atentat koji su pokušali da izvedu predstavnici porodice Pazi koji su imali podršku pape Siksta IV. Njegov brat Đulijano je tada ubijen. Zahvaljujući podršci građana prebrodio je posledice atentata. U njegovo doba Firenca doživljava vrhunac u razvoju i postaje jedan od najznačajnijih centara evropskog humanizma. Umetničke galerije Firence prikupljale su najznačajnija umetnička dela tadašnjih slikara i skulptora. Lorenco je bio pokrovitelj Mikelanđelu. I sam je bio književnik i mnogo je doprineo razvoju književnosti na italijanskom jeziku.

Mediči su dali i predstavnike u crkvi. Najznačajniji položaj ostvario je Lorencov sin Đovani, koji je 1513. postao papa pod imenom Lav X. I on je okupljao umetnike oko sebe. Među njima bio je i čuveni slikar Rafaelo Santi. Đulio Mediči bio je papa pod imenom Kliment VII (1523 – 1534). Kozimo I Veliki (1519 – 1574) postao je veliki vojvoda Toskane.

Među uglednim predstavnicicma Medičijevih su i žene. Katarina (1519 – 1589), kći Lorenca Medičija vojvode od Urbina, 1533. udala se za vojvodu od Orleana, koji je 1547. postao francuski kralj Anri II i time postala francuska kraljica. Posle smrti supruga, Katarina je bila regent kralja Francuske Šarla IX, svoga sina. Marija (1573—1642), unuka Kozima I Velikog, udala se za kralja Anrija IV i tako postala francuska kraljica.

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Porodica potiče iz regije Muđelo u Toskani i postupno je napredovala sve dok nije uspela da pokrene vlastitu banku Mediči. Postala je vodeća banka širom starog kontinenta tokom 15. veka i olakšala je dinastiji uspon na političku moć u Firenci, iako su službeno ostali građani, a ne monarsi do 16. veka.

Mediči je množina od medico, što znači „lekar”. Dinastija je započeta osnivanjem banke u Firenci 1397. godine.

Uspon na vlast[uredi | uredi izvor]

Veći deo 13. veka vodeće bankarsko središte u Italiji bila je Sijena. Međutim, 1298. godine, jedna od vodećih evropskih bankarskih porodica, Bonsinjore, bankrotirala je. Sijena je izgubila taj status u Italiji te se to preusmerilo na Firencu. Do kraja 14. veka, vodeća porodica Firence bila je Albici. Godine 1293, doneseni su Pravilnici o pravdi; zapravo su postali ustav Republike Firence tokom cele italijanske renesanse. Veliki broj raskošnih palata u gradu postale su okružene gradskim kućama koje je sagradila grupa naprednih trgovaca.

Renesansni vrt

Glavni suparnici porodice Albici bili su Mediči, prvo pod vodstvom Điovanija di Bičija de Medičija, kasnije pod njegovim sinom Kosimom di Điovanijem de Medičijem i praunukom Lorencom. Mediči su kontrolisali banku Mediči - tada najveću evropsku banku - i niz drugih poduzeća u Firenci i drugde. Godine 1433, Albici su uspeli da proteraju Kosima. Sledeće je godine, međutim, izabrana pro-Mediči Signorija (građanska vlada) koju su predvodili Tomaso Soderini, Odo Altoviti i Luka Puti, što je rezultiralo Kosimovim povratkom. Mediči su postali vodeća porodica u gradu, položaj koji će zauzimati sledeća tri veka. Firenca je ostala republikom do 1537. godine, tradicionalno označavajući kraj visoke renesanse u Firenci, ali sredstva republičke vlade bili su čvrsto pod nadzorom Medičija i njihovih saveznika, osim u razdobljima nakon 1494. i 1527. godine. Kosimo i Lorenco retko su držali službene položaje, ali bili su neupitne vođe.

Porodica je bila povezana s većinom drugih uglednih porodica tog doba zahvaljujući pogodnim brakovima, saradnji ili zaposlenju, te je porodica imala središnji položaj u društvenoj mreži: nekoliko je porodica imalo sastavni pristup ostatku elitnih porodica samo putem Medičija, možda sličan bankarskim odnosima. Neki primeri ovih porodica uključuju Bardi, Altoviti, Ridolfi, Kavalkanti i Tornabuoni. To je jedan od predloga obrazloženja uspona porodice Mediči.

Članovi porodice istaknuli su se početkom 14. veka u trgovini vunom, prvenstveno s Francuskom i Španjijom. Uprkos prisutnosti nekih Medičija u gradskim vladinim institucijama, oni su i dalje bili daleko manje zapaženi od ostalih istaknutih porodica poput Albicija ili Strocija.

15. vek[uredi | uredi izvor]

Điovani di Bici de Mediči (1360 – 1429), sin Averarda de Medičija (1320 –1363), uveliko je obogatio dinastiju pokretanjem banke te postao jedan od najbogatijih ljudi u Firenci. Iako nikada nije obavljao neku političku funkciju, pridobio je mnoge prijatelje i simpatizire za vlastitu porodicu podržavajući najavu proporcionalnog poreskog sistema. Njegov sin Kosimo Stariji, Pater Patriae (otac domovine), preuzeo je 1434. godine kao gran maestro (neslužbeni šef Republike Firence).

Tri uzastopne generacije Medičija - Kosimo, Pjero i Lorenzo - vladale su Firencom većim delom 15. veka. Jasno su dominirali firentinskom predstavničkom vladom, a da je pritom uopšte nisu ukinuli. Ova su tri predstavnika porodice imala izvrsne veštine u upravljanju tako „nemirnim i nezavisnim gradom” kao što je Firenca.

Nakon Lorencove smrti 1492. godine, njegov sin Pjero pokazao se prilično nesposobnim da uspešno odgovori na izazove uzrokovane francuskom invazijom na Italiju 1492. godine, a u roku od dve godine, on i njegove pristaše prisiljeni su u izbeglištvo i zamenjeni republičkom vladom.

Pjero de Kosimo de Mediči[uredi | uredi izvor]

Pjero, (1416 - 1469), Kosimov sin, bio je na vlasti samo pet godina (1464—1469). Nazvan je Pjero giht zbog gihta od koga je bolovao na stopalu i doveo do smrti. Za razliku od oca, Pjera nije previše zanimala umetnost i kultura. Zbog svoje bolesti uglavnom je ostajao kod kuće prikovan za krevet, i stoga nije učinio puno na unapređenju kontrole Medičija nad Firencom dok je vladao. Vladavina Medičija stagnirala je do sledeće generacije, kada je Pjerov sin Lorenco preuzeo vlast.

Lorenco de Pjero de Mediči[uredi | uredi izvor]

Vasari: Lorenco Veličanstveni.

Lorenco de Mediči (1449 - 1492), nazvan Veličanstveni, bio je sposobniji u upravljanju gradom, ali je zanemario porodično bankarsko poslovanje, što je dovelo do njegove krajnje propasti. Kako bi osigurao nastavak uspeha svoje porodice, Lorenco je isplanirao karijeru svoje dece. Svojeglavi Pjero II, njegov naslednik u vodstvu Firence; Điovani (budući Papa Lav X) smešten je u crkvu u ranom uzrastu; a njegova kći Madalena dobila je raskošni miraz da sklopi politički pogodan brak sa sinom pape Papa Inoćentije VIII koji je učvrstio savez između Medičija i rimskih ogranaka porodice Sajbo i Altoviti.

Paci zavera[uredi | uredi izvor]

Paci zavera 1478. godine bio je pokušaj svrgavanja porodice Mediči ubistvom Lorenca s mlađim bratom Điulijanom tokom uskršnje mise u Firentinskoj katedrali (kupolu te katedrale je sponzorisao Lorencov i Điulijanov deda Kosimo). Pokušaj atentata završio je Điulijanovom smrću i Lorencovom povredom. U uroti su učestvovale porodice Paci i Salvijati, obe od kojih su bile suparničke bankarske porodice koje su nastojale da zaustave uticaj Medičija, kao i sveštenik koji je predsedavao crkvenim službama, nadbiskup u Pizi, pa čak i Papa Sikst IV. Urotnici su se obratili papi u nadi da će dobiti njegovo odobrenje, jer su on i Mediči takođe bili suparnici. Papa nije službeno sankcionisao plan. Uprkos odbijanju službenog odobrenja, papa je ipak dopustio da se spletka odvija bez uplitanja. Nakon neuspelog atentata na Lorenca, dao je i naknadu za zločine počinjene u službi crkve. Nakon toga, Lorenco je usvojio vanbračnog sina svoga brata, Điulija de Medičija, (1478 – 1535), budućeg papu Klementa VII. Lorencov sin Pjero II preuzeo je dužnost poglavara Firence nakon Lorencove smrti. Pjero je kasnije bio odgovoran za proterivanje Medičija od 1494. do 1512. godine.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ John Woodward, A Treatise on Ecclesiastical Heraldry, 1894, p. 162
  2. ^ Litta, Pompeo (1827). Famiglie celebri italiane. Medici di Firenze. 
  3. ^ Greco, Luisa (22. 5. 2015). „Cosimo de Medici e l'amore per le tartarughe con la vela”. Toctoc. Arhivirano iz originala 26. 09. 2020. g. Pristupljeno 13. 03. 2021. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Litta, Pompeo (1827). Famiglie celebri italiane. Medici di Firenze. 
  • Hibbert, Christopher (1975). The House of Medici: Its Rise and FallNeophodna slobodna registracija. Morrow. ISBN 0-688-00339-7.  a highly readable, non-scholarly general history of the family
  • Miles J. Unger, Magnifico: The Brilliant Life and Violent Times of Lorenzo de Medici, (Simon and Schuster 2008) is a vividly colorful new biography of this true "renaissance man", the uncrowned ruler of Florence during its golden age
  • Ferdinand Schevill, History of Florence: From the Founding of the City Through the Renaissance (Frederick Ungar, 1936) is the standard overall history of Florence
  • Cecily Booth, Cosimo I, Duke of Florence, 1921, University Press
  • Harold Acton, The Last Medici, Macmillan, London. 1980. ISBN 0-333-29315-0.
  • Paul Strathern, The Medici—Godfathers of the Renaissance (Pimlico, 2005) is an informative and lively account of the Medici family, their finesse and foibles—extremely readable, though with a few factual and typographical errors.
  • Lauro Martines, April Blood—Florence and the Plot Against the Medici (Oxford University Press 2003) a detailed account of the Pazzi Conspiracy, the players, the politics of the day, and the fallout of the assassination plot . Though accurate in historic details, Martines writes with a definite 'anti-Medici' tone.
  • Accounting in Italy
  • Herbert Millingchamp Vaughan, The Medici Popes. New York: G.P. Putnam's Sons, 1908.
  • Jonathan Zophy, A Short History of Renaissance and Reformation Europe, Dances over Fire and Water. 1996. 3rd ed. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall, 2003.
  • Villa Niccolini (Camugliano), Villa Niccolini, is one of the Medici's tuscany villa previously called Villa Medicea di Camugliano, Villa Niccolini is located east from Ponsacco, near a little feudal village, Camugliano.
  • Jean Lucas-Dubreton, Daily Life in Florence in the Time of the Medici.
  • Danny Chaplin, "The Medici: Rise of a Parvenu Dynasty, 1360–1537."

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediči na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Медичи&oldid=27553726”