Mogadiš
| Mogadiš Muqdisho مقديشو | |
|---|---|
 Mogadiš | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Somalija |
| Region | Benadir |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2015. | 2.120.000 |
| — gustina | 3.328,1 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 2° 02′ 34″ S; 45° 20′ 29″ I / 2.04285° S; 45.34134° I |
| Aps. visina | 9 m m |
| Površina | 637 km2 |
  Mogadiš Mogadiš na karti Somalije | |
| Veb-sajt | |
| imogadishu.com | |
Mogadiš (som. Muqdisho; arap. مقديشو; ital. Mogadiscio) glavni je i najveći grad Savezne Republike Somalije. Grad se nalazi u oblasti Benadir na obali Indijskog okeana.[1][2]
Sa kolapsom centralne vlasti 1991. Mogadiš je poprište 17 godina dugih sukoba između rivalskih milicija. Godine građanskih nemira i nekontrolisane pobune protiv etiopske okupacije su pretvorile Mogadiš u jedan od najopasnijih gradova u svetu.[3] Procene o broju stanovnika variraju drastično, a kreću se od 1,5 miliona do 3 miliona.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Mogadiš je smešten na istočnoj obali Afrike, na obali Indijskog okeana. U zaleđu grada teče reka Šebel koja dolazi do 30 km od obale okeana, ali se u njega tamo ne uliva, već teče prema jugozapadu. Na obali okeana postoje brojne peščane plaže i koralni grebeni.
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima je stepska bez padavina zimi, ali leti padne određena količina padavina.[4] Temperature su podjednake tokom cele godine (25-30 °C).[5]
| Klima Mogadiša | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 39,5 (103,1) |
39,5 (103,1) |
37,3 (99,1) |
39,8 (103,6) |
34,9 (94,8) |
33,0 (91,4) |
34,3 (93,7) |
36,0 (96,8) |
36,0 (96,8) |
37,0 (98,6) |
39,0 (102,2) |
37,3 (99,1) |
39,8 (103,6) |
| Maksimum, °C (°F) | 30,2 (86,4) |
30,2 (86,4) |
30,9 (87,6) |
32,2 (90) |
31,2 (88,2) |
29,6 (85,3) |
28,6 (83,5) |
28,6 (83,5) |
29,4 (84,9) |
30,2 (86,4) |
30,6 (87,1) |
30,8 (87,4) |
30,2 (86,4) |
| Prosek, °C (°F) | 26,6 (79,9) |
26,9 (80,4) |
28,0 (82,4) |
28,9 (84) |
28,2 (82,8) |
26,7 (80,1) |
25,4 (77,7) |
25,9 (78,6) |
26,5 (79,7) |
27,3 (81,1) |
27,5 (81,5) |
26,9 (80,4) |
27,1 (80,8) |
| Minimum, °C (°F) | 23,0 (73,4) |
23,4 (74,1) |
24,9 (76,8) |
25,6 (78,1) |
24,9 (76,8) |
23,7 (74,7) |
23,1 (73,6) |
23,0 (73,4) |
23,4 (74,1) |
24,3 (75,7) |
24,2 (75,6) |
23,5 (74,3) |
23,9 (75) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 19,0 (66,2) |
19,2 (66,6) |
19,4 (66,9) |
18,0 (64,4) |
18,4 (65,1) |
18,0 (64,4) |
16,8 (62,2) |
18,0 (64,4) |
18,0 (64,4) |
17,5 (63,5) |
16,2 (61,2) |
16,5 (61,7) |
16,2 (61,2) |
| Količina padavina, mm (in) | 0 (0) |
0 (0) |
8 (0,31) |
61 (2,4) |
61 (2,4) |
82 (3,23) |
64 (2,52) |
44 (1,73) |
25 (0,98) |
32 (1,26) |
43 (1,69) |
9 (0,35) |
428 (16,85) |
| Dani sa padavinama (≥ 0.1 mm) | 0,3 | 0,1 | 0,6 | 4,8 | 6,7 | 12,7 | 13,3 | 10,2 | 4,9 | 3,9 | 4,1 | 1,5 | 63,0 |
| Relativna vlažnost, % | 78 | 78 | 77 | 77 | 80 | 80 | 81 | 81 | 81 | 80 | 79 | 79 | 79 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 266,6 | 251,4 | 282,1 | 261,0 | 272,8 | 219,0 | 226,3 | 254,2 | 264,0 | 266,6 | 261,0 | 257,3 | 3.082,3 |
| Sunčani sati — dnevni prosek | 8,6 | 8,9 | 9,1 | 8,7 | 8,8 | 7,3 | 7,3 | 8,2 | 8,8 | 8,6 | 8,7 | 8,3 | 8,4 |
| Sunčano vreme — mesečni procenti | 72 | 74 | 73 | 71 | 72 | 59 | 59 | 67 | 72 | 72 | 72 | 70 | 69 |
| Izvor #1: Deutscher Wetterdienst[6] | |||||||||||||
| Izvor #2: Food and Agriculture Organization: Somalia Water and Land Management (percent sunshine)[7] | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
Mogadiš je nastao oko 900. godine kao arapska trgovačka stanica. Tokom srednjeg veka je bio najvažnija trgovačka stanica Roga Afrike. U njega su dolazili trgovci iz južne i istočne Azije (poznat je poseta kineskog pomorca Ženg Sea 1430. godine). Grad su posetili i Portugalci. Godine 1269. je sagrađena poznata džamija Fakr ad-Din.
Mogadiš je sve do 19. veka bio samostalan grad kojim su vladali sultani (Sultanat Jakub). Godine 1871. je grad zauzeo sultan iz Zanzibara i sagradio palatu Garesa za lokalnu administraciju. Zanzibarski sultan je prodao Mogadiš Italijanima koji su ga organizovali kao glavni grad kolonije Italijanska Somalija. Tokom italijanske vlasti Mogadiš se razvio kao moderan trgovački centar i u njemu je živjelo oko 10.000 Italijana. Tokom Drugog svetskog rata su Mogadiš okupirali Britanci, a nakon rata vlast su predali Ujedinjenim nacijama koji su ju vratili Italiji.
Godine 1960, je Somalija stekla nezavisnost i Mogadiš je postao njen glavni grad. Do 1991. je čvrstom rukom vladao diktator Mohamed Sijad Bare. Nakon njegovog svrgavanja Somalija je utonula u haos i državu su rascepkali brojne ratne vođe koji međusobno ratuju. Mnoge borbe se vode i za Mogadiš gde često razne ratne vođe kontrolišu različite dijelove grada. Godine 1992. SAD izvele vojnu intervenciju pod okriljem UN-a s ciljem uspostave mira, ali su se brzo morale povući, a Somalija je utonula u još veći haos. Godine 2006. su gradom zavladali islamisti koji su doneli mir, ali su podržavali svetske terorističke vođe, pa su zapadne sile pomogle etiopsku vojsku koja je početkom 2007. zauzela Mogadiš i proterala islamiste. U gradu je uspostavljena privremena somalska vlada koju podržava Zapad.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
| 2015. |
|---|
| 2.120.000 |
Privreda[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Znamenitosti[uredi | uredi izvor]
Mogadiš je zadnjih 20 godina prilično nastradao u ratovima i nije siguran za turistički posete, pa ima malo znamenitosti. Zanimljivi su ostaci starog grada sa srednjovjekovnom tvrđavom. U gradu postoje brojne džamije od kojih su neke u novije vrijeme obnovljene donacijama iz arapskih država. Zanimljiva je velika otvorena pijaca Bakara oko koje postoje moderni privredni centri.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Termentin, Fernando (13. 5. 2005). „Somalia, una nazione che non esiste” (na jeziku: Italian). Pagine di Difesa. Arhivirano iz originala 5. 11. 2013. g. Pristupljeno 2. 1. 2014.
- ^ „Il Razionalismo nelle colonie italiane 1928–1943 – La "nuova architettura" delle Terre d'Oltremare” (PDF). Fedoa. Pristupljeno 2. 1. 2014.
- ^ "Somalian 'ghost city' wracked by war", BBC, 6. 10. 2008.
- ^ Peel, M. C. and Finlayson, B. L. and McMahon, T. A. (2007). „Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification”. Hydrol. Earth Syst. Sci. 11 (5): 1633—1644. ISSN 1027-5606. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. (direct: Final Revised Paper)
- ^ „Mogadishu Climate & Temperature”. Climatemps. Arhivirano iz originala 13. 09. 2014. g. Pristupljeno 13. 9. 2014.
- ^ „Klimatafel von Mogadischu (Mogadiscio) / Somalia” (PDF). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world (na jeziku: German). Deutscher Wetterdienst. Pristupljeno 22. 10. 2016.
- ^ „Long term mean monthly sunshine fraction in Somalia”. Food and Agriculture Organization. Arhivirano iz originala 5. 10. 2016. g. Pristupljeno 4. 11. 2016.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- AARP (1975). Art and Archaeology Research Papers. AARP.
- Abbink, Jan (1999). The Total Somali Clan Genealogy: A Preliminary Sketch. African Studies Centre.
- Adam, Hussein Mohamed; Ford, Richard (1997). Mending rips in the sky: options for Somali communities in the 21st century. Red Sea Press. ISBN 978-1-56902-073-9.
- Corporation, Americana (1976). The Encyclopedia Americana: complete in thirty volumes. Skin to Sumac. Americana Corporation. ISBN 978-0-7172-0106-8.
- ARR (1978). Arab Report and Record. Economic Features, Ltd.
- Bakr, Yahya Abu; Labib, Saʻad; Kandil, Hamdy (1985). Development of communication in the Arab states: needs and priorities. Unesco. ISBN 978-92-3-102082-7.
- Bevilacqua, Piero; Clementi, Andreina De; Franzina, Emilio (2001). Storia dell'emigrazione italiana (na jeziku: Italian). Donzelli Editore. ISBN 978-88-7989-655-9.
- Blair, Thomas Lucien Vincent (1965). Africa: a market profile. Praeger.
- De Sá, João (1898). A Journal of the First Voyage of Vasco Da Gama, 1497–1499. Asian Educational Services. ISBN 978-8120611368.
- Encyclopædia Britannica, Inc. (1991). The New Encyclopædia Britannica: Marcopædia. Encyclopædia Britannica. ISBN 978-0-85229-529-8.
- Britannica, Encyclopædia (2002). Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica. ISBN 978-0-85229-787-2.
- Eichstaedt, Peter H. (1. 10. 2010). Pirate State: Inside Somalia's Terrorism at Sea. Chicago Review Press. ISBN 978-1-56976-774-0.
- Fage, John Donnelly; Oliver, Roland Anthony; Crowder, Michael (1984). The Cambridge history of Africa. From 1905 to 1940. 8. Cambridge University Press.
- Fage, J. D.; Oliver, Roland Anthony (1986). The Cambridge History of Africa. 7. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-22505-2.
- Fitzgerald, Nina J. (2002). Somalia: Issues, History, and Bibliography. Nova Publishers. ISBN 978-1-59033-265-8.
- Frankel, Benjamin (1. 10. 1992). The Cold War, 1945-1991. Gale Research International, Limited. ISBN 978-0-8103-8926-7.
- Garlake, Peter S. (1966). The Early Islamic Architecture of the East African Coast. Institute. str. 10.
- Greystone (1967). The World and Its Peoples: Africa, North and East. Greystone Press.
- Hamilton, Janice (1. 1. 2007). Somalia in Pictures. Twenty-First Century Books. ISBN 978-0-8225-6586-4.
- Huntingford, George Wynn Brereton (1980). The Periplus of the Erythraean Sea. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-0-904180-05-3.
- Instituto di Zoologia (1966). Italian Journal of Zoology. Università di Firenze.
- Jama, Mohamed (1962). An Introduction to Somali History from 5000 Years B.C. Down to the Present Time.
- Kusimba, Chapurukha Makokha (1. 1. 1999). The Rise and Fall of Swahili States. AltaMira Press. ISBN 978-0-7619-9051-2.
- Laitin, David D.; Samatar, Said S. (1987). Somalia: nation in search of a state. Westview Press.
- Lewis, I. M. (1965). The Modern History of Somaliland: From Nation to State. F.A. Praeger.
- Lewis, I. M. (1988). A Modern History of Somalia: Nation and State in the Horn of Africa. Westview Press. ISBN 978-0-8133-7402-4.
- Lewis, I. M. (1. 8. 1998). Peoples of the Horn of Africa: Somali, Afar and Saho. Red Sea Press. ISBN 978-1-56902-104-0.
- Metz, Helen Chapin; Library of Congress. Federal Research Division (1993). Somalia: a country study. Thomas Leiper Kane Collection. Federal Research Division. ISBN 978-0-8444-0775-3.
- New People Media Centre (2005). New People. Nairobi, Kenya: New People Media Centre, Comboni Missionaries.
- Oliver, Roland Anthony; Fage, John Donnelly (1960). The Journal of African History. 1. Cambridge University Press.
- Oliver, Roland Anthony (1977). The Cambridge History of Africa: From c. 1050 to c. 1600. 3. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-22215-0.
- Robertson, Esmonde Manning (1977). Mussolini as empire-builder: Europe and Africa, 1932-36. Macmillan.
- Royal Anthropological Institute (1953). Man. 53. Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland.
- Rutherford, Ken (2008). Humanitarianism Under Fire: The US and UN Intervention in Somalia. Kumarian Press. ISBN 978-1-56549-260-8.
- Rutter, Jill (2003). Supporting Refugee Children in 21st Century Britain: A Compendium of Essential Information. Trentham Books. ISBN 978-1-85856-292-6.
- Sachs, Moshe Y. (1988). Worldmark encyclopedia of the nations. Worldmark Press. ISBN 978-0-471-62406-6.
- Seddon, David (15. 4. 2013). A Political and Economic Dictionary of Africa. Routledge. ISBN 978-1-135-35555-5.
- Shinnie, P.L. (1971). The African Iron Age.
- Subrahmanyam, Sanjay (29. 10. 1998). The Career and Legend of Vasco Da Gama. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-64629-1.
- Venter, Al J. (1975). Africa Today. Macmillan South Africa. ISBN 978-0-86954-023-7.
- Versteegh, Kees (2008). Encyclopedia of Arabic language and linguistics. Brill. ISBN 978-90-04-14476-7.
- Wiles, Peter John de la Fosse (1982). The New Communist Third World: An Essay in Political Economy. Croom Helm. ISBN 978-0-7099-2709-9.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Mogadiš na Gugl mapama
- Slike Mogadiša slikane između 1993. i 1995. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. novembar 2012)
- Mogadishu today
- Mogadishu in the past
- Benadir Regional Administration at Mogadishucity.net
- Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Mukdishu”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski) (11 izd.). Cambridge University Press.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
