Портал:Geografija
 |
Geografija (zemljopis, zemljoopis) je jedna od najstarijih nauka. Spada i u grupu društvenih i u grupu prirodnih nauka.
Geografija proučava našu planetu Zemlju u skoro svakom pogledu. Nekada je predmet proučavanja geografije bilo opisivanje zemalja i predela, ali stvari su se od tada mnogo promenile.
Prvim geografom smatra se starogrčki naučnik Eratosten. On je geografiji dao njeno današnje ime, od grčkih reči gea (zemlja) i grafein (pisanje, opisivanje). Zemljopis je naša reč, bukvalno prevedena od grčkog geografija.
Geografija je povezana sa mnogim naukama: geologijom, istorijom, geofizikom, astronomijom... Sve one zajedno čine spektar nauka koje temeljito proučavaju Zemlju i kosmos. Međutim, sve njih povezuje geografija, koju zato nazivaju žilom kucavicom svih nauka.
Tektonika ploča je geološka teorija koja objašnjava pomeranje Zemljine kore velikih razmera. Teorija uključuje ali ujedno i zamenjuje stariju hipotezu pomeranja kontinenata, koja datira iz prve polovine 20. veka, i koncept širenja morskog dna razvijen tokom 1960-ih.
Spoljni deo Zemlje se sastoji od dva sloja: spoljne ljuske (litosfera) koja obuhvata koru i kruti gornji deo omotača, a ispod litosfere se nalazi astenosfera. Iako u krutom stanju, astenosfera ima relativno nisku viskoznost i smičuću moć pa se zato posmatrano u geološkoj vremenskoj skali može ponašati kao fluid. Ispod astenosfere se nalazi krući donji omotač, čije je fazno stanje nije posledica manjih temperatura, već visokog pritiska.
Litosfera je razlomljena (izdeljena) na tzv. litosferne ploče (tektonske ploče). Postoji sedam glavnih i još mnogo manjih ploča. Litosferne ploče plove na astenosferi. Postoje tri tipa granica među pločama:
Potresi, vulkanska aktivnost, izdizanje planinskih lanaca pa i oblikovanje okeanskih jaruga se pojavljuje duž granica ploča. Bočno se pomeranje ploča obično odvija brzinama od 0.66 do 8.50 cm godišnje.
Više o tektonici ploča... Ostali izabrani članci
Savezna Republika Nemačka (nem. Bundesrepublik Deutschland), je jedna od najvećih industrijskih sila sveta, smeštena u centralnom delu Evrope. Na severu izlazi na Severno i Baltičko more gde se i graniči sa Danskom. Na istoku se graniči sa Poljskom i Češkom Republikom, na jugu sa Austrijom i Švajcarskom, a na zapadu sa Francuskom, Luksemburgom, Belgijom i Holandijom. Površina Nemačke iznosi 357.021 km², a sa preko 82 miliona stanovnika je najveća država-članica Evropske unije. Po broju imigranata Nemačka je treća država na svetu.
Antička oblast Germanija, koju je naseljavalo nekoliko germanskih plemena, je bila poznata i dokumentovana pre 100. godine. Od 10. veka, teritorije naseljene Nemcima su činile centralni deo Svetog rimskog carstva koje je trajalo do 1806. Tokom tog perioda, severne oblasti Nemačke su postale centar protestantske reformacije. Kao moderna država, Nemačka je prvi put ujedinjena nakon Francusko-pruskog rata 1871. Nakon Drugog svetskog rata, Nemačka je bila podeljena na dve odvojene države, Zapadnu i Istočnu Nemačku, duž linije savezničkih okupacionih zona. Te dve države su se ponovo ujedinile 1990. Zapadna Nemačka je bila jedna od osnivača Evropske zajednice, koja je reorganizovana u Evropsku uniju 1993. Nemačka je član bezgranične Šengenske zone, a 1999. je usvojila evro kao svoju valutu.
Nemačka je savezna parlamentarna republika koju čini 16 država. Glavni i najveći grad je Berlin. Savezna Republika Nemačka je članica Ujedinjenih nacija, NATO, grupe G8 i potpisnica protokola iz Kjota. Nemačka ekonomija je jedna od najrazvijenijih na svetu.
dalje...
- da je Crna Gora nakon referenduma postala 192. članica Ujedinjenih Nacija?
- da je Rod Ajlend najmanja savezna država u SAD i zato ga često zovu Mali Rodi?
- da na svetu postoji dvostruko više domaćih životinja nego ljudi, preko 14 milijardi?
- da je Sao Paulo sa 21 milionom stanovnika najveći grad na južnoj Zemljinoj polulopti?
- da u Ujedinjenom Kraljevstvu 60% radnika je u bankarstvu i uslužnim delatnostima?
- da se u Kini svake dve sekunde rodi po jedno dete, a svake dve i po sekunde neko umre?
- da u dolini Amazona živi preko 30.000 vrsta insekata?
- da u Tihi okean mogu stati svi kontinenti zajedno?
- da ljudi koji žive na Islandu udišu najčistiji vazduh na svijetu?
Sjajni članci:
Ada Ciganlija • Grad Banja Luka • Beograd • Vankuver • Veliko ratno ostrvo • En Arbor • Žilina • Zagreb • Jermenija • Kanada • Manitoba • Mrkonjić Grad • Niš • Niška Banja • Novi Zeland • Njemačka • Ojmjakon • Opština Batočina • Odžaci • Peking • Sićevačka klisura • Skorenovac • Srbija • Suva planina • Toronto
Dobri članci:
