Ujedinjenje Jemena 1990.
Ujedinjenje Jemena izvršeno je 22. maja 1990. godine kada su Narodna Demokratska Republika Jemen (Južni Jemen) i Arapska Republika Jemen (Severni Jemen) formirale Republiku Jemen.
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Za razliku od Zapadne i Istočne Nemačke, Severne i Južne Koreje, te Severnog i Južnog Vijetnama, Severni i Južni Jemen su tokom svog postojanja održavali dobrosusedske odnose, koji su ipak s vremenom znali biti narušeni. Takođe, za razliku od navedenih antagonističkih država, dva Jemena nisu nastala kao posledica hladnoratovskih podela: Severni Jemen je nastao raspadom Osmanskog carstva 1918, a Južni Jemen je postojao kao britanska kolonija (Protektorat Aden) do 1967. godine kada je dobio nezavisnost.
Severni Jemen je nakon građanskog rata postao republika u kojoj je 1980-ih živelo 12 miliona stanovnika. Velik deo njegovih državaljana radio je u naftnoj industriji u zalivskim državama. Južnim Jemenom je od 1967. vladala marksistička vlada koja je dobivala pomoć od Sovjetskog Saveza. Južni Jemen je 1980-ih brojao 3 miliona stanovnika.[1][2][3] Krajem 1980-ih, dve jemenske vlade su pokrenule zajednički projekat istraživanja naftnih izvora na državnoj granici i osnovale Jemensku kompaniju za ulaganje u minerale i naftne izvore.[4] Već su novembra 1989. severnojemenski Ali Abdulah Salih i južnojemenski vođa Ali Salim el Beid prihvatili nacrt za novi ustav ujedinjenog Jemena koji je trebalo da stupi na snagu 1991. godine.
Ujedinjenje[uredi | uredi izvor]
Ujedinjenje Jemena izvršeno je 22. maja 1990. godine; Ali Abdulah Salih je postao predsednik, a Ali Salim el Beid potpredsednik nove Republike Jemen. Nakon ujdinjenja je pokrenut 30-mesečni tranzicioni period unutar kojeg se trebalo izvršiti spajanje svih državnih institucija u jedno telo. Novi ustav predložen je maja 1990, a narod ga je priznao na referendumu maja 1991. godine. Prvi parlamentarni izbori održani su 27. aprila 1993. godine.[5] Ujedinjeni Jemen se odmah suočio s krizom: Saudijska Arabija je otpustila 800.000 jemenskih državljana koji su radili u saudijskim naftnim kompanijama, jer je Jemen odbio da pošalje svoje vojne trupe u Zalivski rat. Mnogi otpušteni radnici bili su smešteni u izbegličke kampove, a njihov povratak odmah je povećao jemensku populaciju za 7%.[6][7]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Ujedinjenje Jemena nije prošlo onako kako je Jug očekivao. Severnjački političari su bili zastupljeniji i uticajniji u jemenskoj politici, a Jug je uz to bio i ekonomski zapostavljan. Nagomilani antagonizmi između dve strane kulminisali su građanskim ratom i pokušajem otcepljenja Juga 1994. godine.[8] Jug je poražen u sukobu i velik deo južnjačkih političara napustio je Jemen. Napetosti i razlike između Juga i Severa i dalje postoje, te su stalna pretnja političkoj stabilnosti Jemena.[9]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Gart, Murray, South Yemen New Thinking in a Marxist Land Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. avgust 2013), Time, January 09, 1989
- ^ Laessing, Ulf, Women of southern Yemen port remember better times Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. januar 2015) Reuters, January 22, 2010
- ^ Jonsson 2006, str. 38–48.
- ^ Ismael, Sharif, Unification in Yemen: Dynamics of Political Integration, Thesis paper written for Wadhamn College, 2001, pp. 24
- ^ Enders, Klaus-Stefan. Republic of Yemen: Selected Issues. International Monetary Fund. str. 6—.
- ^ Foad, Hisham, The Effect of the Gulf War on Migration and Remittances Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. mart 2012), Department of Economics paper, San Diego State University, December 2009
- ^ Whitaker, Brian, Pawns of War live in forgotten Yemen camps Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. novembar 2010), The Guardian, repreinted in Al-Bab, 7 January 1993
- ^ Hedges, Chris, In Yemen's Civil War, South Fights On, Gloomily, New York Times, May 16, 1994
- ^ Haley Edwards, "In south of Yemen, talk of rebellion is rife" in Los Angeles Times (May 18, 2010) at page 3.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Enders, Klaus-Stefan. Republic of Yemen: Selected Issues. International Monetary Fund. str. 6—.
- Jonsson, Gabriel (2006). Towards Korean Reconciliation: Socio-cultural Exchanges and Cooperation. Ashgate Publishing, Ltd. str. 38—48. ISBN 978-0-7546-4864-2.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
