Đorđe Natošević

Đorđe Natošević.
Đorđe Natošević
Lični podaci
Datum rođenja	(1821-07-19)19. jul 1821.
Mesto rođenja	Slankamen, Austrijsko carstvo
Datum smrti	11. jul 1887.(1887-07-11) (65 god.)
Mesto smrti	Karlovac, Austrougarska

Potpis dr Đorđa Natoševića

Đorđe Natošević (Slankamen, 19. jul 1821 — Karlovac, 11. jul 1887) bio je srpski lekar, jedan od prvih srpskih pedagoga i pedagoških pisaca, prosvetni radnik, nadzornik srpskih škola u Austrougarskoj, prvi pisac udžbenika u Srba po Vukovom pravopisu, osnivač učiteljskih škola u Pakracu, Novom Sadu, Karlovcu i Pančevu; osnovao, uređivao i izdavao prvi srpski pedagoški list Školski list i prve srpske dečje novine Prijatelj srpske mladeži.

Biografija

Rođen je 19. jula 1821. godine u Starom Slankamenu gde i danas postoji njegova rodna kuća. Roditelji Petar i Sofija, poslije njega izrodili su još šestoro djece. Međutim, petero djece je preminulo i ostali su samo najstariji Đorđe i najmlađi Petar. Petar je bio ugledni trgovac u Novom Sadu. Đorđe je osnovnu školu završio u svom rodnom mjestu, a poslije je pohađao škole u Sremskim Karlovcima, Eperješu i Pešti. Nakon toga upisuje visoke škole u Pešti a potom medicinu u Beču. Prvo je želio da postane advokat, ali se nakon nekog vremena ipak opredelio da bude lekar. Tokom revolucije u Mađarskoj 1848/49 kao student medicine dolazi u Šajkašku i liječi ranjene Srbe. Doktor medicine je postao 1850. Privatnu praksu je obavljao u Novom Sadu i ubrzo je prepoznat i hvaljen kao dobar lekar.

Upravitelj novosadske gimnazije postao je 1853. Od te godine sve više se počinje posvećivati školstvu i književnosti. Već 1857. postao je u upravi Vojvodine u Temišvaru carskim i kraljevskim školskim savjetnikom i postaje upravitelj i nadzornik svih srpskih škola u Vojvodini. Ipak ovu dužnost nije obavljao dugo jer je došlo do ukidanja Vojvodine, a Đorđe dobija službu u ugarskom namjesničkom veću. Na poziv kneza Mihaila Obrenovića odlazi u Srbiju 1867. godine i postaje referent u ministarstvu prosvjete. U Srbiji je radio na unapređenju školstva sve do atentata na kneza Mihaila 1868. godine. Nakon toga se vraća 1869. u Novi Sad gde je besplatno bio upravitelj novosadskih srpskih osnovnih škola. Njegovom zaslugom su osnovane srpske učiteljske škole u Pakracu i Karlovcu, kao i srpske više devojačke škole u Novom Sadu, Pančevu i Somboru. Godine 1869. izabran je za poslanika na Srpskom narodno-crkvenom saboru i bio je član sabora 1870, 1871, 1872, 1874 i 1875. Sabor ga je 1870. izabrao za glavnog školskog referenta osnovnih i drugih viših narodnih zavoda u Mitropoliji karlovačkoj. Ovu dužnost obavljao je do svoje smrti. Takođe, bio je i predsednik Matice srpske (1881 — 1887).

Natošević je iznenada preminuo u noći 10/11. jul 1886. godine u Karlovcu. Sahranjen je na Uspenskom groblju u Novom Sadu. Bio je oženjen Dafinom, ćerkom Grigorija Jovšića (1806—1862), gradonačelnika Novog Sada.

Prosvetni i književni rad

Đorđe Natošević

Natošević se aktivno bavio i prosvetnim i književnim radom. Počevši od 1852. godine, kada je u Knjizi za dobre celji Bogoboja Atanackovića objavio jedna poučni prilog, Natošević je redovno objavljivao slične tekstove u svim srpskim listovima. Osnovao je i uređivao prvi srpski pedagoški „Školski list“ i prve dečje novine „Prijatelj srpske mladeži“, u kojem je Jovan Jovanović Zmaj objavio svoje prve pesme za decu po nagovoru upravo Đorđa Natoševića. Prvi je pisac udžbenika po Vukovom pravopisu. Njegov „Bukvar“ bio je u upotrebi u svim srpskim školama. Svojim bukvarom ukinuo je stari, dugo godina korišćeni metod sricanja i uveo očiglednu nastavu. Svoj pedagoški rad upotpunio je sa dva najznačajnija priručnika „Kratko uputstvo za serbske narodne učitelje“, 1857. i drugo dopunjeno izdanje 1861, objavljeno u Novom Sadu, a drugi pod nazivom: „Uputstvo za predavanje bukvarski` nauka učiteljima narodnih učilišta u Austrijskom carstvu“, napisano 1858. godine. U njima je izložio sva svoja pedagoška, didaktička i metodička shvatanja, koja su sačinjavala teorijsku osnovu reforme srpskih škola u habzburškoj monarhiji početkom druge polovine XIX veka. U svom instruktivno - pedagoškom radu Natošević je isticao značaj muzičke nastave tako da je drugo poglavlje u knjizi „Kratko uputstvo za serbske narodne učitelje“ u celini posvećeno „Nauci pojanja“ i praktičnim metodičkim uputstvima. Držao je da je pevanje za decu potreba, prirodan dar, da pevanjem duševno najviše jačaju i da pomoću pevanja mogu vrlo lako, brzo i bez teškoća savladati i najteže nastavne jedinice. Pored crkvenog pojanja zaveo je i nastavu notalnog pevanja uz obavezno pevanje svetovnih narodnih i umetničkih pesama, zatim višeglasno „harmonično pevanje“ i sviranje na nekom muzičkom instrumentu - klavir, violina, harmonika i drugo. Takođe u škole uvodi geometriju. crtanje, ručni ženski rad, a posebno se zauzima za uvođenje fiskulture. Usavršavao je predavanja u vrtlarstvu, pčelarstvu i svilarstvu. Njegovim zaslugama razvijena je svijest u narodu da ostavljaju zadužbine za nabavljanje školskih knjiga, uspostavljaju se školski fondovi, a podižu se i školski vrtovi i voćnjaci. Nastojao je da se svuda gdje je moguće podigne učiteljska plata. Zajedno sa Nikolom Đ. Vukićevićem radio je na unapređivanju Somborske preparandije. Njegovim trudom vladika Platon Atanacković je zavještao 20. 000 forinti za pripravničke stipendije, a podignuta je preparandija u Pakracu sa fondom od 40. 000 forinti. Njegovi članci objavljivani su u brojnim listovima. Sabirao narodne umotvorine posebno poslovice i zagonetke koje je objavljivao u "Ljetopisu Matice Srpske". Autor je „Školske uredbe“. Napisao je i raspravu „Zašto narod u Austriji propada?“.

Po njemu je nazvana Narodna biblioteka „dr Đorđe Natošević”.

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU