Jatagan
Jatagan (od tr. yatağan) je vrsta mača koji je korišten u osmanskom carstvu od sredine XVI do kraja 19. veka. Ime je dobio po gradu Jataganu u jugozapadnoj Turskoj gde je otpočela proizvodnja takvih mačeva.
Jatagan je jednoručni mač nalik na sablju sa jednom oštricom. Dužina oštrice je od 60 do 80 cm. Sečivo je povijeno unapred, kao kod grčkog kopisa ili iberijske falkate i ponekad podseća na latinično "S". Bio je takvog oblika da bi kada se protivnik probode pocepao sve vitalne organe u telu. Izrađivan je laminacijom od dve vrste čelika. Između dva lista mekšeg i elastičnijeg, umetan je list tvrđeg, kaljenog čelika. Ova tri lista bi se kovanjem spojila u jedno sečivo koje je imalo istovremeno i visoku tvrdoću i elastičnost, što je bila prednost u odnosu na mnoge mačeve koji su se koristili u to vreme.[1]
Janjičari i drugi pešaci turske vojske koristili su kraće jatagane kako ne bi smetali kod dugih marševa. Zbog dobrih karakteristika u bodenju, jatagan je poslužio kao model za bajonet mnogih evropskih vojski sredinom XIX veka.
Prema istorijskim podacima jatagan možda i nije izvorno tursko oružje, ali je za vreme osmanske vladavine definitivno ušlo u masovnu proizvodnju i široku upotrebu. Postoje podaci koji njegovu pojavu vezuju za 14. ili čak 12. vek, ali danas je opšteprihvaćen stav da je prvi poznati jatagan u istoriografiji onaj sultana Sulejmana Veličanstvenog iz 1526/27. godine. Ovaj veoma bogato ukrašen jatagan delo je majstora Ahmeda Tekelija, i mada predstavlja prvi poznati primerak ovog oružja, ne može se, naravno, sa sigurnošću tvrditi da predstavlja i prvi primerak uopšte.[2]
