Jevrem Žujović
| Jevrem Žujović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1860. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 14. januar 1944. (83/84 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
| Prebivalište |  Kraljevina Srbija,  Kraljevina Jugoslavija |
| Nacionalnost | Srbin |
| Naučni rad | |
| Polje | Dermatovenerologija |
| Institucija | Odeljenje za kožne i venerične bolesti Opšte državne bolnice u Beogradu |
| Poznat po | Prevenciji polnih bolesti u Srbiji |
Jevrem Žujović (Beograd, 1860 — Beograd, 14. januar 1944) bio je prvi srpski dermatovenerolog, jedan od organizatora specijalističke službe širom Srbije, aktivan član Srpskog lekarskog društva, pisac brojnih naučnih dela iz oblasti dermatovenerologije. Ostaće zapamćen i po tome što je jedini proučavao lepru (gubu), tragajući za njom po najzabačenijim krajevima Kraljevine Srbije.[1]
Kao oficir vojske Srbije, bio je učesnik Srpsko-bugarskog rata (1885), Prvog i Drugog Balkanskog rata i Prvog svetskog rata (1912 — 1918). Bio je potpredsednik Društva Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije i prvi predsednik novoosnovanog Udruženja dermatovenereologa Kraljevine Jugoslavije. Dobitnik je mnogih nagrada i odlikovanja.[2]
Život i karijera[uredi | uredi izvor]
- Detinjstvo i porodično stablo
Rodio se u Beogradu 1860. godine, od oca Mladena Žujovića i majka Jelena, rođene Danić, iz poznatih porodica koje su generacijama davala ratnike, političare i naučnike. Ugledna porodica njegovog oca predvođena Jevremovim dedom Milenkom Žujovićem, bežeći od Osmanlija, preselila se u Srbiju iz rodne Sjenice početkom 19. veka i nastanili u Nemenikući ispod planine Kosmaj. Milenko Žujović (1756 — 1836), „otac porodice”, učestvovao je u Prvom srpskom ustanku i u njemu strado od zadobijenih rana. Milenkov brat Jovan (umro 1825), bio je komandant Karađorđeve vojske, i učesnik svih bitaka u Prvom srpskom ustanku.[3]
Otac Jevrema Žujovića, Mladen Žujović (1810 — 1899), bio je jedan od prvih srpskih oficira školovanih u Rusiji, član Sentandrejske skupštine, bio je službenik kod kneza Mihajla, prvo kao gradonačelnika grada Beograda (25. 9. 1840 - do kraja 1841),[4] potom kao Državni savetnik, načelnik Glavne vojne komande u zvanju ministra.[3]
Jovan Žujović (1856 — 1936), bio je stariji brat Jevrema Žujovića, osnivač srpske geologije, profesor na Univerzitetu u Beogradu, rektor gimnazije, član Srpskog učenog Društvo i Srpske kraljevske akademija, njen predsednik i sekretar, član Jugoslovenske akademije nauka i umetnosti u Zagrebu, član više međunarodnih i naučnih društva i ministar inostranih poslova.[2]
- Školovanje
Gimnaziju je završio u Beogradu 1878. godine, a Medicinski fakultet u Parizu 1885. godine. Dve godine kasnije (1887) u Pariz je specijalizirao dermatovenerologiju, kod vodećeg evropskog sifilologa toga doba profesora Furnijea. Ponovo je boravio u Parizu na usavršavanju u jednoj od pariskih bolnica, 1909. godine.
- Stručni rad
Medicinom je počeo da se bavi 1885. kao okružni lekar u Beogradu, a po okončanju specijalizacije u Parizu 1888. godine i povratka u Srbiju, od 1889. godine obavljao je dužnost šefa Odeljenja za kožne i venerične bolesti Opšte državne bolnice u Beogradu.[5][6]
Posle okončanja Prvog svetskog rata od 1919. godine Žujović je nastavio da radi u Odeljenju za kožne i venerične bolesti Opšte državne bolnice u Beogradu, koja je vremenom postala prepoznata po Jevremovim inovativnim načinima rada i posvećenosti istraživanju i saradnji je sa obnovljenim i novoosnovanim dermatovenereološkim institucije u Beogradu, Srbiji i Kraljevini Jugoslaviji.[7][8]
- Učešće u ratovima
Kao pripadnik vojske Srbije i rezervni sanitetski oficir učestvovao je u:
- Srpsko-bugarskom ratu (1885),
- Prvom i Drugom Balkanskom ratu
- Prvom svetskom ratu, u kome je prateći srpsku vojsku preko Albanije organizovao kuhinje, poljske i rezervne vojne bolnice, pri čemu je i sam oboleo od pegavog tifusa.
Dr Jovan Žujović je u zasluženu penziju otišao 1927. godine. Preminuo je pred sam kraj Drugog svetskog rata, na julijansku Novu godinu, 14. januara 1944. godine, u svojoj kući u Ulici kralja Milana 42 u Beogradu. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu, ne doživevši oslobađanje svoje zemlje, u čijem oslobađanju je više puta učestvovao.[9]
Delo[uredi | uredi izvor]
Iskustvo, znanje, ugled i autoritet dr Jevrem Žujovića bili su okosnica brzog posleratnog razvoja dernmatovenerologiji u Kraljevini Jugoslaviji. Njegova pomoć u praktičnoj nastavi dermatovenereologije u novoosnovanoj Medicinskoj školi u Beogradu bila je u drugoj i trećoj deceniji 20. veka od izuzetnog značaja.
Kao vodeći dermatovenerolog 1927. godine izabran je za prvog predsednika novoosnovanog Jugoslovenskog dermatovenerološkog društva.
- Druge aktivnosti
- Potpredsenik Društva Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije.
- Član Saveta guvernera Lige društava Crvenog krsta.
- Predsednik Jugoslovenskog dermatovenerološkog društva.
Priznanja[uredi | uredi izvor]
Dr Jevrem Žujović, za svoj rad nagrađen je sledećim odlikovanjima:
- Orden belog orla IV stepena
- Spomenica na rat 1885. godine
- Spomenica na rat 1886 godine
- Medalja za revnosnu službu (1913)
- Orden Svetog Save II reda
- Orden Svetog Save IV reda
- Orden Svetog Save V reda
- Medalja I klase Belgijskog crvenog krsta.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Marković P. Najgori trenuci srpske istorije [The worst moments of Serbian history]. Politika [kulturni dodatak]. 2011; Sept 10:3.
- ^ a b Žujović J. Biografija. Beograd: Arhiv Muzeja Srpskog lekarskog društva [kucani tekst sa potpisom autora: nezaveden]
- ^ a b Žujović Dj. Uspomene iz detinjstva Beograd: J. i G. Žujović; 1997.
- ^ „Predsednici Beogradske opštine, Skupštine grada i gradonačelnici 1839-2014.”. Grad Beograd - Zvanična internet prezentacija | Predsednici Beogradske opštine, Skupštine grada i gradonačelnici 1839-2014. (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-12-20.
- ^ Mihailović V. Istorija polnih bolesti u Srbiji do 1912. godine [The history of venereal diseases in Serbia up to 1912]. Beograd: Štamparija centralnog higijenskog zavoda; 1931
- ^ Bosiljka M. Lalević-Vasić History of dermatology and venereology in Serbia - part III/2: Dermatovenereology in Serbia from 1881 - 1918. Serbian Journal of Dermatology and Venereology 2009; 4: 159-165
- ^ Kićevac M. Klinika za kožne i venerične bolesti: U: Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu 1920-1935. Beograd: Medicinski fakultet; 1935. rp.125-31.
- ^ Đorđević V. Laboremus! Pozdrav I kongresu srpskih lekara i prirodnjaka (prvih 100 godina u razvitku lekarske struke u Srbiji) In: Subotić VM, Kujunđić V, editors. Zbornik radova I kongresa srpskih lekara i prirodnjaka (održan 1904). Knjiga 1
- ^ Košanin N. Žujović Jovan. In: Stanojević St, editor. Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka. Knj. 1. Zagreb: Bibliografski zavod DD; 1928. str. 752-3.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Žujović J. Rapport de la Société de la Croix-Rouge des Serbes, Croates et Slovènes à la conférence régionale de l’Europe orientale sur les maladies vénériennes, décembre 1921, Prague. [Rukopis]. Beograd: Arhiv Muzeja SLD; 1921.
- Kopša D. Kožne bolesti u srpskoj vojsci za vreme ratova 1912-1918. godine. Srp Arh Celok Lek 1921; 2:80-6.