Jovan Mijušković
| Jovan Mijušković | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Slika iz knjige Biografski leksikon valjevskog kraja, 3. knjiga, 11. sveska | |||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||
| Datum rođenja | 17. septembar 1886. | ||||||||||
| Mesto rođenja | Niš, Kraljevina Srbija | ||||||||||
| Datum smrti | novembar 1944. (58 god.) | ||||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Jugoslavija | ||||||||||
| Narodnost | Srbin | ||||||||||
| Poreklo | srpsko | ||||||||||
| Religija | Pravoslavni hrišćanin | ||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||
| Politička stranka | Nezavisni političar Ranije: Jugoslovenska radikalna zajednica, Narodna radikalna stranka | ||||||||||
Jovan Mijušković (Niš, 17. septembar 1886 — Beograd, novembar 1944) bio je srpski lekar, hirurg. Ostaće upamćen po prvoj uspešnoj operaciji na otvorenom srcu u Kraljevini Jugoslaviji izvršenoj u Valjevu 1928. godine. Za vreme nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu bio je ministar zdravlja u Vladi narodnog spasa do podnošenja ostavke 1942. godine. Streljan je početkom novembra 1944. godine u Beogradu.
Život i školovanje[uredi | uredi izvor]
Osnovnu i srednju školu pohađao je u Beogradu. Medicinske nauke s doktoratom završio je u Beču 1914. gde se nalazio i među osnivačima akademskog društva „Zora“ i bio njegov predsednik. Po diplomiranju interniran je u austrougarski zarobljenički logor i tamo ostao do kraja rata. Imao je kći Anicu, profesora francuskog jezika.
Karijera[uredi | uredi izvor]
Lekarska karijera[uredi | uredi izvor]
Posle Prvog svetskog rata najpre je radio u Ulcinju. Od 1. aprila 1919. je lekar Sreza račanskog (Bajina Bašta), zatim lekar srezova valjevskog (od 21. septembra 1920) i tamnavskog (od 3. februara 1921). Iz Uba je 30. maja 1923. prešao u Beograd, za sekundarnog lekara bolničkog hirurškog odeljenja. Zatim je specijalizovao opštu hirurgiju (delom u Beču) i najpre bio postavljen za šefa hirurgije i upravnika bolnice u Ćupriji, a 1. juna 1926. došao na istu dužnost u Valjevu gde je ostao do 21. aprila 1932.
U Valjevu je 7. aprila 1928. godine, prvi u Kraljevini Jugoslaviji, izveo uspelu operaciju na otvorenom srcu (operisao je petnaestogodišnjeg Dragomira Mitrovića iz Dupljaja, nehotično ranjen u igri iz malokalibarskog pištolja). O tome je mnogo pisano u novinama i časopisima.
Radeći pod Mijuškovićevim rukovodstvom, hirurška služba Valjevske bolnice je 1927. godine imala 344 operativna zahvata. Docnije je bio: šef saniteta Ministarstva saobraćaja i profesor istorije medicine na Medicinskom fakultetu u Beogradu (pristupno predavanje “pred dupke prepunim amfiteatrom” održao je početkom aprila 1937). Mijušković se bavio i naučno-istražvačkim radom u oblasti hirurgije publikujući radove u domaćim i inostranim časopisima. Popularne članke iz medicine objavljivao je u “Glasu Valjeva” i u beogradskoj dnevnoj štampi (u „Pravdi“ je 1933. pisao o Divčibarama).
Politička karijera[uredi | uredi izvor]
Politički je pripadao Radikalnoj stranci. U Srezu tamnavskom je 1938. izabran za narodnog poslanika na listi Jugoslovenske radikalne zajednice. Za vreme Drugog svetskog rata, u vladi Milana Nedića, je od 29. avgusta 1941. do 7. oktobra 1941. bio ministar socijalne politike, a od 7. oktobra 1941. do 10. novembra 1942. bio ministar socijalne politike i narodnog zdravlja. Posle podnošenja ostavke na ministarsku dužnost krajem 1942. bio je šef hirurgije Gradske bolnice u Beogradu.
Smrt[uredi | uredi izvor]
Streljan je bez presude po uspostavljanju u Beogradu vlasti komunista. Beogradski dnevni list Politika od 7. novembra 1944 objavljuje spisak streljanih. Tu nalazimo pored drugih lekara i ime docenta Medicinskog fakulteta u Beogradu dr Jovana Mijuškovića, hirurga, koji je streljan „...kao saradnik okupatora jer je organizovao sanitetski kordon kroz koji su morali da prođu sve izbeglice, koje su posle propasti Jugoslavije prelazile u Srbiju. Na taj je način čuvao nemačke vojnike od moguće epidemije..“!
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
U Valjevu je 1992. godine osnovana Fondacija za razvoj „Dr Jovan Mijušković.“
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Milosavljević, Olivera (2006). Potisnuta istina - kolaboracija u Srbiji 1941—1944. (PDF). Beograd: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji. ISBN 978-86-7208-129-9.
- Biografski leksikon valjevskog kraja. ISBN 978-86-83763-24-5..
- Tomasevich, Jozo (2002). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2.