Pređi na sadržaj

Jorkšir

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe pogledajte stranicu Jorkšir (višeznačna odrednica).
Jorkšir
Yorkshire
{{{caption1}}}
Položaj
Država Ujedinjeno Kraljevstvo
Zemlja Engleska
RegionSeverna Engleska
Površina11.903 km2
Stanovništvo2011.
 — broj st.5.234.700
 — gustina st.439,78 st./km2
Zvanični veb-sajt Izmenite ovo na Vikipodacima

Jorkšir (engl. Yorkshire) je tradicionalna grofovija u Severnoj Engleskoj i najveća u Ujedinjenom Kraljevstvu. Zbog svoje ogromne veličine u poređenju sa drugim engleskim grofovijama, njene funkcije su vremenom preuzele njene administrativne podjedinice, koje su takođe podlegale periodičnim reformama. Uprkos ovim promenama Jorkšir je nastavio da se smatra za geografski i kulturni region. Tradicionalno se deli na Zapadni, Severni i Istočni rajding (od staronordijske reči þriðing, „trećina“, što predstavlja nasleđe od skandinavskih doseljenika iz 9. veka. Jork kao sedište grofovije nije deo nijednog rajdinga.

U moderno doba najveći deo Jorkšir, zajedno s malim delom Linkolnšira sačinjava englesku regiju Jorkšir i Hamber, pa je podeljen u nekoliko administrativnih grofovija (okruga). Jorkšir nikada nije bio jedinstvena administrativna grofovija.

Amblem Jorkšira je Bela ruža dinastije Jork, pa se svakog 1. avgusta slavi Jorkširski dan. Postoji i „himna“ grofovije u obliku narodne pesme On Ilkla Moor Baht'at.

Najznačajni gradovi su Lids, Šefild, Bredford, Kingston na Halu (Hal), Jork, Hadersfild, Midlsbro i Donkaster.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Geologija Jorkšira

Istorijski, severna granica Jorkšira je bila reka Tiz, istočna granica je bilo Severno more, a južna granicaje bio estuar Hamber i reke Don i Šif. Zapadna granica krivuda duž zapadnih obronaka Penina sve do reke Tiz.[1] Jorkšir se granični sa nekoliko tradicionalni grofovija: Daram, Linkolnšir, Notingemšir, Darbišir, Češir, Lankašir i Vestmorland.[2] U Jorkširu postoji jaka veza između glavnih topografskih oblasti i geoloških perioda u kom su obrazovani. Peninski venac na zapadu je poreklom iz karbona. Centralna dolina je iz vremena permo-trijasa. Severnojorški murovi na seveoristoku grofovije su poreklom iz jure, dok su Jorkširska brda na jugoistoku iz perioda kredakrede.[1]

Jorkširom teče nekoliko reka. U zapadnom i centralnom Jorkširu mnoge reke se ulivaju u Uz, koji se uliva u Severno more preko estuara Hamber.[3] Najsevernija reka u slivu Uza je Svejl, koja teče Svejldejlom pre nego što prođe kroz Ričmond i menadrira duž Moubrejske doline. Zatim kroz Venslejdejl teče Ar u koju se Svejl uliva istočno od Boroubridža. Reka Nid izvire na ivici nacionalnog parka Jorkšir Dejls i teče kroz Niderdejl pre nego što Jorkšku dolinu.[3]

Glavne reke Jorkšira

Uz je ime reke koja teče od sastanka sa Urom kod Uz Gil Beka. Reka Vorf, koja teče kroz Vorfdejl, ulica se u Uz uzvodno od Kavuda.[3] Reke Er i Kolder su južnije pritoke Uza, a najjužnija jorkširska pritoka je Don, koja teče na sever i uliva se kod Gula. Na krajnjem severu grofovije reka Tiz teče na istok kroz Tizdejl i uliva se u Severno more nizvodno od Midlsbroa. Kraća reka Esk teče od zapada ka istoku u severnom delu Severnojorkških murova i uliva se u more kod Vitbija.[3] Reka Dervent izvire u Severnojorškim murovima, tečene na jug, pa na zapad kroz dolinu Pikeringa, a zatim skreće ponovo na jug i teče krou istočni deo Jorške doline. Uliva se u Uz kod Barmbija na Maršu.[3] Istočno od Jorkširskih brda reka Hal teče na jug i uliva se u estuar Hamber kod Kingstona na Halu. Kroz zapadne Penine na zapad teče reka Ribl koja se uliva u Irsko more blizu Lidam Sent Ens.[3]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Keltska plemena[uredi | uredi izvor]

Prvi stanovnici Jorkšira su bili Kelti, koji su formirali dva odvojena plemena, Briganti i Parisi. Briganti su kontrolisali teritoriju koja će kasnije postati Severni Rajding Jorkšira i Zapadni Rajding Jorkšira. Ovo pleme je kontrolisalo najveći deo severne Engleske i više teritorije nego bilo koje drugo keltsko pleme u Engleskoj.[4] Da je oblast Jorkšira bilo u srcu njihove teritorije se vidi po tome da je Izurijim Brigatum (danas Aldboro) bio glavni grad njihovog civitasa za vreme rimske vladavina. Šest od devet brigantskih polisa opisanih u Geografiji Klaudija Ptolemeja se nalaze u okviru teritorije tradicionalne grofovije.[5][6] Parisi, koji su kontrolisali područje koje će postati Istočni Rajding Jorkšira, su možda srodni galskim Parisima u okoline Lutecije (po kojima je Pariz dobio ime).[7] Njihova prestonica je bila Petuarija, u blizini estuara Hambera. Iako je rimsko osvajanje Britanije počelo 43. godine, Briganti su u dužem periodu nastavili da vladaju svojim kraljevstvom kao vazalnom državom Rima, koji je vladao nad brigantskim monarsima Kartimanduom i njenim suprugom Venucijem. U početku je ova situacija odgovarala i Rimljanima i Brigantima, koji su bili čuveni kao najratobornije pleme u Britaniji.[8]

Rimski period[uredi | uredi izvor]

Kraljica Kartimandua je ostavila svog muža Venucija zarad njegovog štitonoše Velokata, što je pokrenulo lanac događaja kojim je izmenjena kontrola nad oblašću Jorkšira. Kartimandua je zbog svojih dobrih odnosa sa Rimljanima uspevala da zadrži kontrolu nad kraljevstvom. Međutim njen bivši suprug je organizovao pobune protiv nje i njenih rimskih saveznika.[9] U drugom pokušaju Venucije je preuzeo kraljevstvo, ali su Rimljani predvođeni generalom Petilijem Cerijalisom pokorili Brigante 71. godine.[10]

Pod rimskom vlašću oblast je nastavila da ima veliku važnost. Utvrđeni grad Eborakum (danas Jork) je izabran za glavni grad Donje Britanije i najvažniji grad cele Rimske Britanije.[11] Tokom dve godine pre svoje smrti, car Septimije Sever je upravljao Rimskim carstvom iz Eborakuma.

Drugi car, Konstancije Hlor, je preminuo u Jorkširu tokom posete 306. godine. U Eborakumu se njegov sin Konstantin Veliki proglasio za rimskog cara u gradu. Početkom 5. veka, rimska uprava je prestala sa povlačenjem poslednjih aktivnih rimskih vojnika. U ovoj fazi, Zapadno rimsko carstvo je bilo u teškoj krizi.[12]

Drugi keltski period i Angli[uredi | uredi izvor]

Nakon dolaska Rimljana pojavila su se mala keltska kraljevstva u Jorkširu: Kraljevstvo Ebrauk oko Jorka i poznatije Kraljevstvo Elmet u Zapadnom Jorkširu.[13][14] Elmet je ostao nezavistan od nortumbrijskih Angla sve do početka 7. veka kada je kralj Edvin proterao njegovog poslednjeg kralja Sertika i pripojio oblast. U svom najvećem obimu Nortambrija se prostirala od Irskog mora do Severnog mora i od Edinburga do Halamšira u Južnom Jorkširu.[15]

Kraljevstvo Jorvik[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Jorvik
Novčić iz vremena vladavine Erika Krvave Sekire.

Vojska danskih vikinga, Velika poganska armija[16] kako su je neprijatelji često nazivali, je napala teritoriju Nortambrije 866. Danci su osvojili i preuzeli današnji Jork, promenili mu ime u Jorvik i učinili ga prestonicom istoimenog danskog kraljevstva. Oblast koju je kraljevstvo obuhvatalo je uključivalo najveći deo južne Nortambrije, što grubo odgovara granicama Joršira proširenim dalje na zapad.[17]

Danci su pokorili još veću oblast Engleske koja je nakon toga postala poznata kao Danelag; međutim samo je kraljevstvo Jorvik bila istinska vikinška teritorija ikada osnovana na britanskom ostrvu. Kraljevstvo je napredovalo, iskorišćavajući raširenu trgovačku mrežu vikinških naroda, i uspostavilo je trgovačke veze sa Britanskim ostrvima, severozapadnom Evropom, Sredozemljem i Bliskim istokom..[18]

Iako je kraljevstvo osnovao Danac Halfdan Ragnarson 875,[19] njime u najvećim delom vladali danski kraljevi i naseljeno porodicama i potomcima danskih Vikinga, vlast nad kraljevstvom je ipak prešlo norveške ruke pri kraju njegovog postojanja.[19] Erik Krvava Sekira, bivši kralje Norveške koji je bio poslednji nezavisni vikinški kralje Jorvika, je posebno važna osoba u jorkširskoj istoriji,[20] i njegov tiranski pristup vladavini su možda delimično odgovorni za ubeđivanje danskih stanovnika oblasti da prihvate engleski suverenitet u godinama koje su sledile

Nakon 100 godina svog krhkog postojanja, kraljevstvu Jorvik je konačno došao kralj. Kraljevstvo Veseks je sada bilo u usponu i uspostavilo je dominaiju na severu, postaviši Jorkšir opet u okvire Nortimbrije, koja je zadržala određenu količinu autonomiju kao skoro nezavisna grofovija. Veseški kraljevi Engleske su imali glas da poštuju nordijske običaje u Jorkširu i prepustil su donošenje zakona lokalnoj aristrokratiji.[21]

Normansko osvajanje[uredi | uredi izvor]

Katedrala u Jorku.

U nedeljama pre bitke kod Hejstingsa 1066, Haroldu Godvinsonu su pažnju odvukli događaji u Jorkširu. Njegov brat Tostig Godvinson i Harold Hardrada, kralj Norveške, pokušali su da izvedu prevrat na severu, pošto su pobedli u bici kod Falforda. Engleski kralj je marširao na sever gde su se dve vojske srele u bici na Stamford bridžu. Tostig i Hardrada su obojica poginuli u bici, a njihove vojske odlučno potučene. Međutim, Harold je bio promoran da odmas sa vojskom maršira nazad na jug gde se iskrcao Vilijam Osvajač. Kralj je bio poražen kod Hejstingsa i to je dovelo do normanskog osvajanja Engleske.

Narod sa severa se pobunio protiv normana u septembru 1069, uz pomoć Svena II. Oni su pokušali da povrate Jork, ali su ga Normani zapalili pre nego što su uspeli.[22] Usledio je Progon severa po Vilijamovom naređenju. Od Jorka do Darama letina, stoka i poljoprivredne alatke su uništavane. Mnoga sela između ovih gradova su spaljena i lokalno stanovništvo je bezobzirno ubijano.[23] Tokom zime koja je usledila, porodice su gladovale do smrti. Na hiljade seljaka je umrlo od hladnoće i gladi. Orderik Vitalis je procenio da je „više od 100.000 osoba“ sa seera umrlo od gladi.[24]

U narednim vekovima u Jorkširu su podignute mnoge opatije i priorati. Normanski zemljoposednici su želeli da uvećaju svoje prihode i osnovali su nove gradove kao što su Barnsli, Donkaster, Kingston na Halu, Lids, Skarboro, Šefild i drugi. Od gradova koji su postojali pre osvajanja samo su Bridlington, Poklington i Jork zadržali veći značaj.[25] Populacija Jorkšira se uvećavala sve dok je nije pogodila Velika glad iz 1315-1317. Velika glad između 1315. i 1322.[25]

Početkom 12. veka, stanovnici Jorkšira su morali da se bore protiv Škota u bici kod Standarda u Northalertonu. Predvođeni nadbiskupom Turstanom od Jorka, vojnici iz Jorkšira su porazili brojniju škotsku vojsku.[26]

Crna smrt je stigla do Jorkšira 1349. i ubila oko trećine njegovog stanovništva.[25]

Ratovi ruža[uredi | uredi izvor]

Glavni članci: Ratovi ruža i Dinastija Jork
Jorkovski kralj Ričard III je odrastao u Midlhajm.[27]

Kada je kralj Ričard II zbačen 1399, počelo je da izbija neprijateljstvo između dinastije Jork i dinastije Lankaster, obe ogranci kraljevske dinastije Plantagenet. Na kraju su se dve dinastije borile za presto Engleske u nizu građanski ratgrađanskih ratova, poznatih pod imenom Ratovi ruža. Neke bitke su se odigrale u Jorkširu, kao što su one kod Vejkfilda i Tautona, a ova druga je čuvena kao najkrvavija bitka ikada vođena na engleskom tlu.[28] Ričard III je bio poslednji jorkovski kralj.

Henri Tjudor, pristalica dinastije Lankaster, je porazio i ubio Ričarda u bici kod Bosvorta. Zatim je stupio na presto kao Henri VII i oženio se Elizabetom od Jorka, ćerkom Edvarda IV Jorka i time okončao ratove.[29] Dve ruže crvene i bele boje, simboli dinastija Lankaster i Jork su kombinovani u Tjudorsku ružu.[30] Ovo neprijateljstvo ozmeđu kraljevskih dinastija Jork i Lankaster je ušlo u popularnu kulturu kao rivalstvo grofovija Jorkšir i Lankašir, naročito na sportskom polju. Tako na primer se u kriketu igra Meč ruža, iako je uporište dinastije Lankaster bilo u Jorku, a dinastije Jork u Londonu. U fudbalu se utakmiče između Mančester junajteda i Lidsa se obično nazivaju „ratovima ruža“ zbog boja domaćih dresova ova dva kluba.

Sveci, tekstilna industrija i građanski rat[uredi | uredi izvor]

Tekstilna industrija vune koja je ranije bila radinost sa sedištem u starim trgovačkim gradovima se premestila u Zapadni Rajding gde su preduzetnici gradili vodenice koje su iskorišćavale energiju vode prikupljenu obladavanjem rekama i potocima koji teku sa Penina. Razvoj tekstilne industrije je pomogao razvoju Vejkfilda i Halifaksa.[31]

Engleska reformacija počela je za vreme Henrija VIII i Raspuštanje manastira 1536. dovelo do narodnog ustanka poznatog kao Hodočašće milosti, koji je počeo u Jorkširu u znak protesta. Neki katolici u Jorkširu su nastavili da praktikuju svoju veru i oni koji bi bili uhvaćeni su pogubljeni tokom vladavine Elizabete I. Jedna takva osoba je bila žena iz Jorka po imenu Margaret Klitrou koja je kasnije kanonizovan.[32]

Bitka kod Marston Mura 1644.

Tokom Engleskog građanskog rata između kralja i Parlamenta, koji je počeo u 1642, Jorkšir je bio podeljen po pitanju lojalnosti; Hal je čuven po tome što je zatvorio kralju kapije grada, kada je kralj hteo da uđe u grad nekoliko meseci pre otpočinjanja borbi, dok je Severni Rajding Jorkšira bio naročito rojalistički.[33][34] Jork je bio baza rojalista, a oni su odatle osvojili Lids i Vejkfild, ali su ih izgubili nekoliko meseci kasnije. Rojalisti su pobedili u bici kod Advalton Mura, što je značilo da su kontrolisali Jorkšir (sa izuzetkom Hala). Iz svoje baze u Halu Parlamentarci su uzvratili, ponovo zauzimajući grad po grad u Jorkširu, sve dok nisu odneli pobedu u bici kod Marston Mura i njome stekli kontrolu nad severnom Engleskom.[35]

U 16. i 17. veku Lids i druge centri industrije vune su nastavili da rastu, zajedno sa Hadersfildom, Hal i Šefildom, dok eksploatacija uglja prvi pust stekla značaj u Zapadnom Rajdingu Jorkšira. Kanali i putarine su uvedeni krajem 18. veka. U narednom veku banjski gradovi Herogejt i Skarboro su takođe cvetala, zahvljaujući ljudima koji su verovali da je mineralna voda imala lekovita svojstva.

Moderni Jorkšir[uredi | uredi izvor]

U 19. veku je nastavljen napredak Jorkšir, uz porast broja stanovnika i industrijsku revoluciju u proizvodnji uglja, tekstila i čelika (posebno u Šefildu i Roteramu). Međutim, i pored procvata industrije, životni uslovi su se pogoršali u industrijskim gradovima zbog prenaseljenosti, što se odrazilo u epidemijama kolere iz 1832. i 1848.[36] Srećom po grofoviju, do kraja veka načinjen je napredak uvođenjem moderne kanalizacije i vodovoda. Nekoliko jorkširskih železničkih mreža je izgrađeno širenjem železnice širom zemlje do udaljenih oblasti.[37] Veća grofovija su osnovana za sva tri rajdinga 1889, ali njihove oblasti nadležnosti nisu obuhvatala velike gradove, koji su postali okružne opštine i obuhvatale veći deo stanovništva.[38]

Tokom Drugog svetskog rata, Jorkšir je postao važna baza za Bombardersku komandu Kraljevskog vazduhoplovstva, koja je donela grofoviju na prvu liniju rata.[39] Tokom 1970-ih su se sprovodile velike reforme lokalne samouprave širom Ujedinjenog Kraljevstva. Neke od promena su bile nepopularne[40], kao što je gubljenje statusa Jorkšira i njegova tri rajdinga 1974. u okviru Akta o lokalnoj samoupravi iz 1972.[41][42] Ukidanjem Hambersajda, Istočni Rajding je 1996. ponovo obrazovan u smanjenim granicama. Jorkšir i Hamber trenutno obuhvata većinu oblasti Jorkšira.[41] Ovaj region obuhvata severni deo Linkolnšira, ali ne obuhvata Sadlvort (sada u Širem Mančesteru), Boulandsku šumu (Lankašir); Sedberg i Dent (Kambrija); gornji Tizdejl (Daram) , kao i Midlsbro, Redkar i Klivland.[40]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Yorkshire Geology”. Genuki.org. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  2. ^ „The historic counties of England”. JLCarr.info. Arhivirano iz originala 8. 2. 2005. g. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  3. ^ a b v g d đ British Canoe Union, Yorkshire; Humberside Region, Access; Committees, Recreation; prepared by Mike Twiggs & David Taylor. (1992). Yorkshire Rivers: A Canoeists Guide. Menasha Ridge Press. ISBN 978-1-871890-16-7. 
  4. ^ „The Celtic Tribes of Britain”. Roman-Britain.org. Arhivirano iz originala 9. 5. 2008. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  5. ^ „The Brigantes”. Roman-Britain.org. Arhivirano iz originala 31. 12. 2006. g. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  6. ^ Ptolemy, Geographia 2.1, 2.2
  7. ^ „The Parisii”. Roman-Britain.org. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  8. ^ „Romans In Britain”. Romans-In-Britain.org.uk. Arhivirano iz originala 17. 10. 2007. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  9. ^ „Cartimandua”. West Yorkshire Archaeology Advisory Service. 2007. Arhivirano iz originala 9. 10. 2007. g. Pristupljeno 3. 10. 2008. 
  10. ^ „The Brigantes”. House Shadow Drake. Arhivirano iz originala 21. 10. 2006. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  11. ^ „Lower (Britannia Inferior) and Upper Britain (Britannia Superior)”. VanderBilt.edu. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  12. ^ „Roman York - a brief introduction to York's Roman History”. York Roman Festival. Arhivirano iz originala 8. 10. 2007. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  13. ^ „Ebrauc”. HistoryFiles.co.uk. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  14. ^ „Elmet”. HistoryFiles.co.uk. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  15. ^ „The Anglo-Saxons”. BBC. Arhivirano iz originala 12. 03. 2004. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  16. ^ „What Happened to Them?”. Jorvik-Viking-Centre.co.uk. Arhivirano iz originala 12. 10. 2007. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  17. ^ „The Viking Kingdom of York”. Viking.no. 15. 4. 2000. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  18. ^ „Narrative History of York: Viking Times”. Britannia.com. Arhivirano iz originala 18. 8. 2017. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  19. ^ a b „Part Two - Jorvik and the Viking Age (866 AD – 1066 AD)”. NorthEastEngland.net. Arhivirano iz originala 29. 10. 2007. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  20. ^ „Eric Bloodaxe”. HistoryFiles.co.uk. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  21. ^ „Narrative History of York: Late Saxon Times”. Britannia.com. Arhivirano iz originala 23. 06. 2008. g. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  22. ^ „Resistance in the North East - 1069”. The Norman Conquest School Site. Arhivirano iz originala 26. 10. 2008. g. Pristupljeno 3. 10. 2008. 
  23. ^ „Harrying of the North”. The Norman Conquest School Site. Arhivirano iz originala 24. 10. 2008. g. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  24. ^ „Orderic's reaction”. The Norman Conquest School Site. Arhivirano iz originala 26. 10. 2008. g. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  25. ^ a b v „Yorkshire”. LocalHistories.org. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  26. ^ „The Battle of the Standard”. Britain Express. Pristupljeno 25. 10. 2007. 
  27. ^ „Middleham Castle”. RichardIII.com. Arhivirano iz originala 13. 8. 2007. g. Pristupljeno 24. 10. 2007. 
  28. ^ Gravett, Christopher (1999). Towton 1461: England's Bloodiest Battle. Osprey Publishing. ISBN 978-0-415-09378-1. [mrtva veza]
  29. ^ „Yorkists”. Stanford.edu. Pristupljeno 24. 10. 2007. [mrtva veza]
  30. ^ Hey, David (2005). History of Yorkshire: County of the Broad Acres. Carnegie Publishing. ISBN 978-1-85936-122-1. 
  31. ^ „William Hirst - Leeds woollen industry pioneer”. BBC. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  32. ^ „St. Margaret Clitherow”. Catholic Encyclopedia. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  33. ^ „Seeds of the English Civil War”. BBC. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  34. ^ „Historic Cleveland - Timeline”. Historic-Cleveland.co.uk. Arhivirano iz originala 30. 11. 2007. g. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  35. ^ „The York March and Marston Moor”. British-Civil-Wars.co.uk. Arhivirano iz originala 28. 02. 2009. g. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  36. ^ „The Historical Society for Leeds and District”. Thoresby.org.uk. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  37. ^ „National Railway Museum, York”. NRM.org.uk. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  38. ^ Hampton, W., Local Government and Urban Politics, (1991)
  39. ^ Halpenny, Bruce Barrymore (1982). Action Stations: Military Airfields of Yorkshire v. 4. PSL. ISBN 978-0-85059-532-1. 
  40. ^ a b HMSO, Aspects of Britain: Local Government, (1996)
  41. ^ a b „Local Government Structure”. Politics.co.uk. Arhivirano iz originala 11. 2. 2007. g. Pristupljeno 25. 11. 2007. 
  42. ^ Arnold-Baker, C., Local Government Act 1972, (1973)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Jorkšir na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јоркшир&oldid=26798855”