Johan Ertl
Johan Ertl | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1882. |
| Mesto rođenja | Odžaci, Austrougarska |
| Datum smrti | 1922. |
| Mesto smrti | Odžaci, Kraljevina SHS |
Johan Ertl (nem. Јоhann Ertl; Odžaci, 1882 - Odžaci, 1922) bio je nemački trgovac, veleposednik, industrijalac osnivač Fabrike užarije i kanapa u Odžacima i poslanik u saveznom parlamentu. Poznat je i kao „Veliki sin Odžaka“[1]
Mladost[uredi | uredi izvor]
Johan Ertl dolazi iz porodice podunavskih švaba. Koji su se doselili u Odžake za vreme nemačke kolonizacije 1755. godine.[2] Rodio se u Odžacima i živeo je u jednoj od imućnijih odžačkih porodica. U to vreme Odžaci su bili u sastavu Austrougarske monarhije, stoga su većinsko stanovništvo činili Nemci i Mađari.[3]
Karijera[uredi | uredi izvor]
Neuspeli pokušaj otvaranja fabrike[uredi | uredi izvor]
Johanov otac Franc već se bavio proizvodnjom kudelje. Prvi pokušaj stvaranja fabrike sa Piterom Orioltom usledio je nakon što je Johan 1900. godine otišao u Segedin. U toku trgovačkog puta Johan je prolazio kroz Segedin i video je fabriku koja se bavi preradom kudelje, i pokušao je da napravi ogranak u Odžacima, međutim to mu nije pošlo za rukom.
Fabrike užarije i kanapa[uredi | uredi izvor]
1907. godine sa svojim ocem uspešno otvara Fabriku užarije i kanapa po ugledu na fabriku u Segedinu.[3] Od početnih 200 radnika fabrika se brzo razvija i već 1929. dostiže cifru od 880 zaposlenih. Vremenom proizvodnja se širi pa se osim užadi proizvode i jutani tepisi, a od 1933. i vunena i svilena tkanina. Fabrika je postala najveća fabrika te vrste u regionu, a u Odžacima se između dva svetska rata određivala cena kudelje za Evropu.
Poslanik saveznog parlamenta[uredi | uredi izvor]
Posle završetka Prvog svetskog rata u saveznom parlamentu su primani predstavnici nacionalnih manjina, čime je Ertl uspeo da uđe u parlament. Tokom njegovog rada u parlamentu infrastruktura u Odžacima se znatno poboljšala. Nakon njegove smrti i njegovi sinovi su bili poslanici.
Smrt[uredi | uredi izvor]
Johan Ertl je sahranjen u grobnici zajedno sa njegovim ocem i drugom ženom.[4]
Vila Ertl[uredi | uredi izvor]
Porodična kuća koju je Johan Ertl sagradio početkom HH veka sada je pod zaštitom države. Vila Ertl je jedina vila u opštini Odžaci. Prvi put je obnovljena 2004. godine obnovu zgrade je finansiralo Pokrajinsko izvršno veće Vojvodine. Danas se u Vili Ertl nalazi Tehnička škola i vila nije otvorena za posetioce.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Odžaka http://www.turizamodzaci.rs/industrijsko_nasledje.html Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. april 2015)
- ^ Dr Vladimir Stojanović, 2007 pp. 12.
- ^ a b „Arhivirana kopija” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 23. 09. 2015. g. Pristupljeno 01. 09. 2015.
- ^ „donauschwaben.net” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 31. 08. 2015.
- ^ „Vila Ertl”. dvorci.info. Pristupljeno 31. 8. 2015.
