Ljubodrag Đurić

Ljubodrag Đurić
Ljubodrag Đurić
Lični podaci
Datum rođenja	(1917-07-25)25. jul 1917.
Mesto rođenja	Užice, Kraljevina Srbija
Datum smrti	10. jul 1988.(1988-07-10) (70 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	oficir političar
Porodica
Supružnik	Zagorka Đurić Slavka Morić Milka Petrović Hajra Đurić
Član KPJ od	1938.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1941 — 1947.
Čin	general-major u rezervi
Odlikovanja

Ljubodrag Đurić (Užice, 25. jul 1917 — Beograd, 10. jul 1988) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-major JNA i društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije.

Biografija

Rođen je 25. jula 1917. godine u Užicu. Poticao je iz mnogobrojne i siromašne porodice. Njegov otac Novica bio je opančarski radnik, rodom iz sela Zaovine, kod Bajine Bašte i imao je petoro dece: sinove — Dragoslava, Ljubodraga i Želimira i ćerke — Dragu i Sofiju. Svo petoro dece iz porodice Novaka Đurića završilo je Učiteljsku školu i bili su učitelji.

Posle završene osnovne škole, Ljubodrag je po ugledu na starijeg brata i sestru upisao Učiteljsku školu u Užicu. Zbog pripadanja revolucionarnom omladinskom pokretu, zajedno sa Dobrivojem Vidićem je novembra 1936. godine bio isključen iz četvrtog razreda Učiteljske škole, pa su obojica školovanje nastavili u Aleksincu, ali su tamo februara 1937. bili uhapšeni i ponovo isključeni iz škole. Ljubodrag je potom školovanje nastavio u Osijeku.

Godine 1938. po završetku Učiteljske škole, kao učitelj-pripravnik, bio je poslat na službu u selo Dukat, kod Bosilegrada. Iste godine je i primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Avgusta 1939. godine bio je premešten na službu u selo Vionica, kod Ivanjice. Tokom službe u ovom selu, aktivno je partijski radio među seljacima, a krajem 1939. godine je formirao partijsku ćeliju za sela Pridvorice i Vionicu i bio njen sekretar. Tokom ovog perioda, posebno je na partijskim zadacima sarađivao sa Milisavom Matovićem, sa kojim je uspeo da obnovi rad Kulturno-umetničkog društva „Javor“. Bio je član Učiteljske zadruge „Vuk Karadžić“ i veoma aktivno je sarađivao sa drugim učiteljima iz ivanjičkog kraja, koji su bili članovi ili simpatizeri KPJ. Godine 1940. bio je na mesečnom partijskom kursu u Sijarinskoj banji.

Njegov mlađi brat Želimir bio je sekretar Okružnog komiteta KPJ za Užice i njihova kuća u Užicu je bila jedan od glavnih punktova KPJ u gradu. Tu u svojoj porodičnoj kući, Ljubodrag je upoznao mnoge poznate užičke revolucionare, ali i partijske funkcionere. U predratnom periodu, sarađivao je i sa Petrom Stambolićem, koji je bio instruktor Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, zadužen za partijski rad u zapadnoj Srbiji. Novembra 1940. godine učestvovao je u radi Okružne konferencije OK KPJ za Užice održane u blizini sela Buara.

Ljubodragova partijska aktivnost nije bila neprimećena od strane sreskih vlasti, pa su one izdejstvovale kod vlasti da bude premešten iz Ivanjičkog sreza. Polovinom novembra 1940. godine, premešten je u bosansko selo Kalauzoviće, kod Sokoca. Pošto je u blizini ovog sela, na padinama Ozrena, prolazila šumska pruga, Ljubodrag je počeo politički da radi sa šumskim radnicima, koji su održavali prugu. U ovom selu Ljubodrag je uspostavio dobar kontakt sa seljacima, ali je sa njima malo politički radio, jer su oni živeli dosta tradicionalno. Zbog učešća na demonstracijama protiv zabrane URS-ovih sindikata, početkom 1941. godine u Užicu, kao i kasnijeg svedočenja na sudu povodom pogibije demonstranta Radoja Marića, sekretara OK SKOJ-a za Užice, februara 1941. bio je pozvan na vojnu vežbu. Tada je bio upućen u pešadijski puk „Stevan Nemanja“ i sa njim je otišao na teren u selo Komorane, kod Glogovca. Zajedno sa njim u ovoj jedinici bio je i njegov drug i član KPJ, Đuro Medenica.

Narodnooslobodilačka borba

Napad Sila Osovine na Kraljevinu Jugoslaviju, aprila 1941. godine, zatekao ih je na maršu ka Prištini. Ubrzo potom njegova jedinica je, usled rasula, bila razbijena u prvoj borbi sa Nemcima, u Kačaničkoj klisuri. Posle raspada jedinice, Đuro i Ljubodrag su izbegli zarobljavanje i pošli put Sandžaka, odakle je se Ljubodrag uputio u Užice, a Đuro u Crnu Goru. Po dolasku u Užice, u dogovoru sa bratom Želimirom, koji je bio sekretar OK KPJ za Užice i Slobodanom Penezićem Krcunom, otišao je u Bajinu Baštu, gde je imao zadatak da radi na stvaranju partijske organizacije. Tamo se nije zadržao dugo, jer ga je sreski načelnik proterao, preteći mu hapšenjem. Potom se vratio u Užice, gde se preko Časlava Gavrilovića, načelnika Banske uprave, zajedno sa još nekoliko učitelja-komunista zaposlio kao učitelj u selu Drenovi, da bi kao bivši vojni obveznik izbegao odvođenje u zarobljeništvo.

Krajem maja 1941. godine učestvovao je na partijskom savetovanju užičkih komunista, kojem je prisustvovalo 25 istaknutih komunista Užičkog sreza i okoline, među kojima su bili: Želimir Đurić Željo, Slobodan Penezić Krcun, Dobrivoje Vidić, Stevan Čolović, Vukola Dabić, Jevrem Popović i dr. Takođe, ovom savetovanju prisustvovao je i sekretar PK KPJ za Srbiju, Blagoje Nešković. Zajedno sa studentom Dobrilom Petrovićem, Ljubodrag je na ovom savetovanju bio zadužen za partijsko-politički rad u Zlatiborskom srezu. Početkom juna održano je novo savetovanje užičkih komunista, kome je takođe prisustvovao Blagoje Nešković i na kome je doneta odluka da se pri partijskim rukovodstvima formiraju vojne sekcije i da se aktivnije radi na prikupljanju oružja i pripremi naroda za borbu. Ubrzo potom u Čajetini je bila formirana još jedna partijska ćelija, čiji je sekretar bio Ljubodrag. Posle napada Nemačke na Sovjetski Savez, 22. juna, izbegao je opšte hapšenje komunista i njihovih simpatizera i prešao je u ilegalu. Ubrzo potom otišao je u partizane.

Polovinom avgusta formirana je Zlatiborska partizanska četa „Pero Popović Aga“, a Ljubodrag je postao njen politički komesar. Ova četa ubrzo je ušla u sastav Užičkog partizanskog odreda „Dimitrije Tucović“. Kada je 1. marta 1942. godine formirana Druga proleterska udarna brigada, Đurić stupa u njene redove i postaje zamenik komandanta brigade Ratka Sofijanića. Na tom mestu je ostao do juna 1942, kada preuzima dužnost komandanta brigade i na njenom čelu ostaje sve do nakon Pete neprijateljske ofanzive, kada ga je u septembru 1943. godine zamenio Sredoje Urošević. Potom je prešao na mesto komandanta Druge proleterske divizije.

Dana 18. oktobra 1944. godine imenovan je Komandantom grada Beograda.

Posleratni period

Ljubodrag Đurić na paradi 27. marta 1945. godine

Marta 1945. godine preuzeo je od Mitra Bakića dužnost šefa kabineta Maršala Jugoslavije. U to vreme, Đurić je stanovao zajedno sa Titom u Belom dvoru. Kao bliski saradnik, svakodnevno je provodio dosta vremena sa Titom, brinući se, uz Milana Žeželja, i o njegovoj bezbednosti. Godine 1949. ponovo je zamenio Mitra Bakića na dužnosti generalnog sekretara Vlade FNRJ, a time je i automatski postao ministar u Vladi.

Uporedo sa ovom dužnošću, obavljao je i druge društveno-političke funkcije. Bio je narodni poslanik u Narodnoj skupštini NR Srbije i Narodnoj skupštini FNRJ, član Centralnog komiteta KP Srbije, član Republičkog odbora Narodnog fronta Srbije, član Centralnog odbora Saveznog odbora SUBNOR-a Jugoslavije, član Privrednog saveta Vlade FNRJ, član Sekretarijata za zakonodavstvo i izgradnju narodne vlasti Vlade FNRJ, kao i predsednik Udruženja rezervnih oficira Jugoslavije. Imao je čin general-majora JNA u rezervi.

Politička karijera Ljubodraga Đurića naglo je prekinuta posle njegovog izlaganja na Šestom kongresu KPJ, u Zagrebu, novembra 1952. godine. Iako je na Kongres došao u svojstvu delegata i člana CK KP Srbije, te nije planirao da se javi za reč, a uz to mu je Tito saopštio odluku da će ga predložiti za članstvo u CK KP Jugoslavije, četvrtog dana Kongresa je ipak istupio. On je u svom izlaganju izneo kritiku na račun rukovodećih ljudi u Partiji, spomenuo zanemarivanje nižih partijskih kadrova, otvorivši pitanje morala i „poljuljanih etičkih principa“, aludirajući i na svoj lični sukob sa Petrom Stambolićem. Svoje izlaganje Đurić nije uspeo da završi, već je uklonjen sa govornice i odmah odveden u zatvor zagrebačke Udbe, gde je zadržan 20 dana, a zatim je prebačen u beogradsku „Glavnjaču“, gde je proveo još 22 dana. Po sopstvenom priznanju, poslednji je zatvorenik koji je izašao iz „Glavnjače“, jer je ubrzo potom srušena.

Posle izlaska iz zatvora, Đurić je lišen svih dotadašnjih političkih funkcija i, posle dva odbijena nameštenja, postavljen za direktora Državnog poljoprivrednog dobra „Srem“ u Rumi. Avgusta 1954. godine, na lični zahtev premešten je u Beograd, gde je dobio učiteljsku službu u Osnovnoj školi „Sveti Sava“ na Vračaru. Krajem 1955. godine počinje njegova postepena „rehabilitacija“, kada je postavljen za pomoćnika direktora Saveznog zavoda za socijalno osiguranje, a aprila 1958. godine, na Sedmom kongresu SKJ, vraćen je u članstvo Saveza komunista Jugoslavije (SKJ).

Novembra 1960. godine postavljen je za direktora i odgovornog urednika Novinske ustanove „Službeni list SFRJ“ i na ovoj dužnosti, na kojoj je zamenio general-pukovnika JNA Radovana Vukanovića, je ostao do penzionisanja, decembra 1969. godine. Posle Brionskog plenuma, Đurić se posle punih 14 godina susreo sa Josipom Brozom Titom, 24. novembra 1966. godine. U razgovoru koji je sam Đurić inicirao, želeći da Titu pokloni prvi primerak svog Ratnog dnevnika, Tito je istakao i kako je bilo predloga da se Đurić kao zatvorenik likvidira, ali da je on to sprečio. Nakon sastanka sa Titom, obećana mu je bila potpuna politička rehabilitacija i povratak u članstvo CK SK Srbije, ali je u razgovoru sa Dobrivojem Radosavljevićem Đurić to odbio, jer je uslov bio da se odrekne smenjenih drugova Aleksandra Rankovića i Svetislava Stefanovića Ćeće.

Izvršio je samoubistvo 10. jula 1988. godine, u svom stanu u Baba Višnjinoj ulici 19, u Beogradu. Poslednje što je pred smrt zabeležio jesu stihovi iz pesme „Po šumama i gorama“: Partizan sam, tim se dičim, to ne može biti svak, umrijeti za slobodu može samo div junak. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Porodica

Ženio se četiri puta i imao četvoro dece — iz prvog braka sa Zagorkom imao je sina Vladimira, iz drugog braka sa lekarkom Slavkom Morić imao je sina Želimira Željka i ćerku Milenu, a iz poslednjeg braka sa Hajrom Šećibović imao je ćerku Gordanu.

Čitava njegova porodica učestvovala je u Narodnooslobodilačkoj borbi od 1941. godine. U toku rata stradali su mu — otac Novica (1875—1943), kao borac Druge proleterske brigade, umro je od upale pluća aprila 1943. godine, u blizini sela Čelebića; sahranjen je u Kosturnici memorijalnog kompleksa Dolina heroja, i najmlađi brat Želimir (1919—1941), sekretar OK KPJ za Užice i organizator Užičkog partizanskog odreda, poginuo novembra 1941. godine na Zlatiboru, a kasnije je proglašen za narodnog heroja Jugoslavije. Drugi njegov brat, Dragoslav (1908—1975), nosilac je Partizanske spomenice 1941. i nalazio se u profesionalnoj vojnoj službi u JNA sa činom pukovnika, a tokom rata je bio u intendanturi Druge proleterske brigade.

Knjige i odlikovanja

Napisao je dve knjige — „Ratni dnevnik“, koji je izašao 1966. godine, u kome je opisao svoja sećanja na događaje iz NOB, kao i knjigu „Sećanje na ljude i događaje“, koja je objavljena 1989. godine, posle njegove smrti i u kojoj je pored ponovnog evociranja uspomena iz NOB, opisao i događaje iz svog posleratnog života.

Takođe, sarađivao je u izradi većeg broja knjiga i zbornika na temu Užica u NOB i ratnog puta Druge proleterske brigade, od kojih se ističu: „Druga proleterska - zbornik sećanja“, 1965; „Neretva — zbornik sećanja“, 1965; „Junak naše partije - Milinko Kušić“, 1979; „Zlatibor u ratu i revoluciji“, 1981. i dr.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden partizanske zvezde prvog reda i Orden bratstva i jedinstva prvog reda.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga druga). Beograd, 1971. godina.
• Milomir Marić Deca komunizma. „Mladost“ Beograd, 1987. godina.
• Sredoje Urošević Druga proleterska brigada — ratovanja i ratnici. „Poslovna politika“ Beograd, 1988. godina.
• Ljubodrag Đurić Sećanja na ljude i događaje. „Rad“ Beograd, 1989. godina.