Džejms Bačeler Samner
| Džejms Bačeler Samner | |
|---|---|
 Džejms Bačeler Samner | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 19. novembar 1887. |
| Mesto rođenja | Kanton, Masačusets,  SAD |
| Datum smrti | 12. avgust 1955. (67 god.) |
| Mesto smrti | Bafalo, Njujork,  SAD |
| Obrazovanje | Univerzitet Harvard |
| Naučni rad | |
| Polje | hemija |
| Institucija | Univerzitet Kornel |
| Poznat po | prvi je izolovao enzim u kristalnom obliku, prvi je dokazao da je enzim protein |
| Nagrade | Nobelova nagrada za hemiju (1946) |
Džejms Bačeler Samner (engl. James Batcheller Sumner; Kanton, 19. novembar 1887 — Bafalo, 12. avgust 1955) bio je američki hemičar. Otkrio je da se enzimi mogu kristalizovati, za šta je 1946. podelio Nobelovu nagradu za hemiju sa Džonom Hauardom Nortropom i Vendelom Mereditom Stenlijem.[1] Takođe je prvi dokazao da su enzimi proteini.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Samner je rođen 19. novembra 1887. u Kantonu, Masačusets.[2]
Tokom lova, kada je imao 17 godina, Samnera je slučajno pogodio pratilac i kao rezultat toga, leva ruka mu je morala biti amputirana tik ispod lakta. Pre nesreće bio je levoruk, nakon čega je morao da nauči da radi desnom rukom.
Samner je diplomirao na Univerzitetu Harvard 1910. godine[2], gde se upoznao sa istaknutim hemičarima kao što su Rodžer Adams, Farington Danijels, Frenk K. Vajtmor, Džejms Brajant Konant i Čarls Loring Džekson. Nakon kratkog perioda rada u fabrici pletiva pamuka u vlasništvu njegovog strica, prihvatio je nastavničko mesto na Mt. Alison koledžu u Sakvilu, Nju Brunsvik, Kanada; 1912. godine otišao je na studije biohemije na Medicinskom fakultetu Harvard i stekao doktorat 1914. kod Ota Folina. Potom je radio kao docent za biohemiju na Medicinskoj školi Kornel u Itaki, Njujork.[3]
Samner se oženio sa Sid Rikets (rođena Berta Luis Rikets u Brukhejvenu, Misisipi) dok je ona pohađala medicinsku školu u Kornelu. Venčali su se 10. jula 1915. godine i dobili četvoro dece.[4] Razveli su se 1930. godine, ali ona je zadržala svoje venčano prezime. Sid Rikets Samner je postala autorka, pisala je knjige koje su uključivale Tammy Tell Me True, po kojoj je snimljen film Tammy and the Bachelor, i Quality, koja je postala film Pinky. Sid Rikets Samner je ubio njihov unuk Džon R. Katler 1970.
1931. Samner se oženio sa Agnes Lundkvist. 1943. su se razveli; kasnije te godine oženio se Meri Bejer, sa kojom je imao dvoje dece.[2]
Istraživanje[uredi | uredi izvor]
1917. godine u Kornelu je Samner započeo svoja istraživanja izolovanja enzima u čistom obliku; podvig koji nikada ranije nije postignut.[2] Enzim sa kojim je radio bio je ureaza koju je izolovao iz pasulja. Samnerov rad bio je neuspešan dugi niz godina i mnoge njegove kolege su bile sumnjičave, verujući da je ono što pokušava da postigne nemoguće, ali je 1926. pokazao da se ureaza može izolovati i kristalizovati. To je postigao mešanjem prečišćene ureaze sa acetonom i zatim hlađenjem; u ohlađenom rastvoru nastala je kristalisana ureaza. Takođe je hemijskim testovima mogao da pokaže da je njegova čista ureaza protein.[5] Ovo je bio prvi eksperimentalni dokaz da je enzim protein, kontroverzno pitanje u to vreme.
Uspešno istraživanje dovelo ga je do profesora na Kornelu 1929. godine. Od 1924. godine njegova laboratorija nalazila se na drugom spratu nove naučne zgrade za mlekarstvo, Stocking Hall (danas je tu Food Science), u Kornelu, gde je radio svoje istraživanje nagrađeno Nobelovom nagradom. 1937. uspeo je da izoluje i kristalizuje drugi enzim, katalazu. Do tada je Džon Hauard Nortrop iz Rokfeler Instituta sličnim metodama dobio druge kristalne enzime, počevši od pepsina 1929. godine. Postalo je jasno da je Samner osmislio opštu metodu kristalizacije enzima, kao i da su svi enzimi proteini.
Počasti i nagrade[uredi | uredi izvor]
Godine 1937. dobio je Gugenhajm stipendiju i proveo je pet meseci u Švedskoj radeći sa profesorom Teodorom Svedbergom. Takođe te godine, dobio je nagradu Šele (Scheelepriset) u Stokholmu.
I Samner i Nortrop, zajedno sa Vendelom M. Stenlijem, podelili su Nobelovu nagradu 1946. godine za kristalizaciju enzima.[2] Samner je 1947. godine postao direktor Kornelove laboratorije za hemiju enzima. Samner je izabran za Nacionalnu akademiju nauka 1948. 1949. godine izabran je za člana Američke akademije umetnosti i nauke.[6]
Smrt[uredi | uredi izvor]
Samner je umro u 67. godini od raka u Bafalu u državi Nju Jork 12. avgusta 1955.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ The Nobel Prize in Chemistry 1946 Nobelprize.org The Official Web Site of the Nobel Prize.
- ^ a b v g d Carey, Charles W. (2014-05-14). American Scientists (na jeziku: engleski). Infobase Publishing. str. 354—355. ISBN 9781438108070. Pristupljeno 17. 1. 2016.
- ^ „James B. Sumner - Biographical”.
- ^ "Cid Ricketts Sumner" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. septembar 2012), Mississippi Artists and Musicians website. Retrieved July 22, 2012.
- ^ The chemical nature of enzymes (Nobel lecture) See p.117: "It gave tests for protein and possessed a very high urease activity."
- ^ „Book of Members, 1780–2010: Chapter S” (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Pristupljeno 14. 4. 2011.
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- James B. Sumner on Nobelprize.org including the Nobel Lecture, December 12, 1946 The Chemical Nature of Enzymes
- Alexander L. Dounce (1955). „Prof. James B. Sumner”. Nature. 176 (4488): 859. Bibcode:1955Natur.176..859D. doi:10.1038/176859a0
. - „Sumner, James B. (1887–1955)”. Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences. 31.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Sumner's Nobel Lecture The Chemical Nature of Enzymes
- Sumner's Speech at the Nobel banquet
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
