Pređi na sadržaj

Džon Logi Berd

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Džon Logi Berd
Džon Logi Berd 1917. godine
Puno imeDžon Logi Berd
Datum rođenja(1888-08-13)13. avgust 1888.
Mesto rođenjaHelensburg, Ujedinjeno Kraljevstvo
Datum smrti14. jun 1946.(1946-06-14) (57 god.)
Mesto smrtiBekshil na Moru, Ujedinjeno Kraljevstvo
DržavljanstvoBritansko
ZanimanjePronalazač
preduzetnik

Džon Logi Berd (engl. John Logie Baird;[1] Helensburg, 13. avgust 1888 — Bekshil na Moru, 14. jun 1946) je bio škotski pronalazač.[2] Godine 1923. je izveo prvi prenos TV slike, a 1928. godine prvi prekookeanski TV prenos između Londona i Hortsdejla u SAD.[3][4][5] Zatim je izumeo prvi javno demonstrirani televizijski sistem u boji i prvu održivu čisto elektronsku televizijsku cev za televizijsku sliku u boji.[6][7]

Godine 1928, Berd kompanija za razvoj televizije ostvarila je prvi transatlantski televizijski prenos.[6] Bejrdovi rani tehnološki uspesi i njegova uloga u praktičnom uvođenju televizijskog emitovanja za kućnu zabavu doneli su mu istaknuto mesto u istoriji televizije.

Godine 2006, Berd je proglašen za jednog od 10 najvećih škotskih naučnika u istoriji, nakon što je uvršten u „Kuću slavnih škotske nauke“ Nacionalne biblioteke Škotske.[8] Godine 2015, primljen je u Škotsku inženjersku kuću slavnih.[9] Dana 26. januara 2017. – IEEE je otkrio bronzanu uličnu ploču u ulici Frit 22 (Bar Italija), London, posvećenu Berdu i pronalasku televizije.[10] Godine 2021, „Kraljevska kovnica“ Velike Britanije proslavila je život i rad jednog od najinovativnijih pronalazača Ujedinjenog Kraljevstva, otkrivanjem komemorativnog Džona Logija Bejrda, briljantnog novčića od 50 penija bez opticaja. Datiran na 2021. godinu u čast 75. godišnjice Bejrdove smrti.[11]

Rane godine[uredi | uredi izvor]

Berd je rođen 13. avgusta 1888. u Helensburgu, Danbartonšir, i bio je najmlađe od četvoro dece velečasnog Džona Berda, sveštenika Škotske crkve za lokalnu crkvu Sv. Brajd, i Džesi Morison Inglis, nećake bogate porodice brodograditelja iz Glazgova.[12][13]

Obrazovao se na Larčfild akademiji (sada deo škole Lomond) u Helensburgu; Tehnički koledž u Glazgovu i zapadnoj Škotskoj; i Univerzitet u Glazgovu. Dok je bio na koledžu, Berd je preuzeo niz inženjerskih pripravničkih poslova kao deo svog kursa. Uslovi u industrijskom Glazgovu u to vreme pomogli su da se formiraju njegova socijalistička uverenja, ali su i doprineli njegovom lošem zdravlju. Postao je agnostik, iako to nije zaoštrilo njegov odnos sa ocem.[14] Njegov diplomski kurs prekinuo je Prvi svetski rat i više se nije vratio da diplomira.

Početkom 1915. dobrovoljno se prijavio za službu u britanskoj vojsci, ali je klasifikovan kao nesposoban za aktivnu službu. Pošto nije mogao da ode na front, zaposlio se u kompaniji Klajd Vali elektrana, koja se bavila poslovima vezanim za municiju.[15]

Televizijski eksperimenti[uredi | uredi izvor]

Početkom 1923. i lošeg zdravlja, Berd se preselio u 21 Linton Kresent, Hejstings, na južnoj obali Engleske. Kasnije je iznajmio radionicu u Kraljičinoj arkadi u gradu. Berd je napravio ono što je trebalo da postane prvi radni televizor na svetu koristeći predmete koji su uključivali staru kutiju za šešir i makaze, nekoliko igli za štapkanje, nekoliko sočiva za biciklistička svetla, korišćenu kutiju za čaj, kao i vosak za zaptivanje i lepak koje je kupio.[16] U februaru 1924. demonstrirao je Radio Tajmsu da je polumehanički analogni televizijski sistem moguć prenošenjem pokretnih silueta slika.[17] U julu iste godine, dobio je strujni udar od 1000 volti, ali je preživeo samo sa opečenom šakom. Međutim, kao rezultat toga njegov stanodavac, gospodin Tri, zamolio ga je da napusti prostorije.[18] Ubrzo po dolasku u London, tražeći publicitet, Berd je posetio novine Dejli Ekspres da promoviše svoj izum. Urednik vesti je bio prestravljen i jedan od njegovih zaposlenih ga je citirao kako je rekao: „Za ime Boga, idite dole na recepciju i rešite se ludaka koji je tamo dole. Kaže da ima mašinu za gledanje putem bežične veze! Pazite se — možda ima žilet pri ruci."[19]

U ovim pokušajima da razvije funkcionalan televizijski sistem, Berd je eksperimentisao koristeći Nipkovljev disk. Pol Gotlib Nipkov je izumeo ovaj sistem za skeniranje 1884. godine.[20] Istoričar televizije Albert Abramson naziva Nipkovljev patent „glavnim televizijskim patentom“.[21] Nipkovljev rad je važan jer su Berd, i kasnije mnogi drugi, odlučili da ga razviju u medijum za emitovanje.

Berd je 1926. godine sa svojom televizijskom opremom i lutkama „Džejms“ i „Stooki Bill“

U svojoj laboratoriji 2. oktobra 1925. godine, Berd je uspešno preneo prvu televizijsku sliku sa sivim tonovima: glavu lutke ventrilokvista pod nadimkom „Stuki Bil“ na vertikalno skeniranoj slici od 32 reda, pri pet slika u sekundi.[22] Berd je sišao dole i doveo kancelarijskog radnika, 20-godišnjeg Vilijama Edvarda Tejntona, da vidi kako će izgledati ljudsko lice, i Tejnton je postao prva osoba koja je emitovana na televiziji u punom opsegu tona.[23]

U junu 1924, Berd je kupio od Sirila Frenka Elvela ćeliju od talijum sulfida (Talofajda) koju je razvio Teodor Kejs u SAD.[24] Talofajdska ćelija je bila deo važne nove tehnologije „slika koje govore“. Bejrdova pionirska primena ove ćelije omogućila je da on postane prva osoba koja je proizvela živu, pokretnu televizijsku sliku u sivim tonovima iz reflektovane svetlosti. Berd je ovo postigao, tamo gde su drugi pronalazači podbacili, primenom dve jedinstvene metode na Kejsovu ćeliju. On je to postigao poboljšanjem kondicioniranja signala iz ćelije, kroz optimizaciju temperature (hlađenje) i sopstveno video pojačalo dizajnirano po meri.[24]

Prve javne demonstracije[uredi | uredi izvor]

Berd je dao prvu javnu demonstraciju pokretnih slika silueta putem televizije u robnoj kući Selfridžes u Londonu u tronedeljnoj seriji demonstracija koje su počele 25. marta 1925. godine.[25]

Dana 26. januara 1926. godine, Berd je dao prvu javnu demonstraciju istinitih televizijskih slika za članove Kraljevske institucije i reportera Tajmsa u svojoj laboratoriji u ulici Frit 22 u londonskom okrugu Soho, gde se sada nalazi Bar Italija.[6][26][27][28] Berd je u početku koristio brzinu skeniranja od 5 slika u sekundi, poboljšavši ovo na 12,5 slika u sekundi oko 1927. godine. To je bila prva demonstracija televizijskog sistema koji je mogao da skenira i prikazuje žive pokretne slike sa gradacijom tonova.[4]

Plava ploča koja označava prvu Berdovu demonstraciju televizije u ulici Frit 22, Vestminster, W1, London
Džon Logi Berd - spomenik u Helenzburgu

On je demonstrirao prvi prenos boja na svetu 3. jula 1928, koristeći diskove za skeniranje na krajevima za prenos i prijem sa tri spirale otvora, svaka spirala sa filterom različite primarne boje; i tri izvora svetlosti na prijemnom kraju, sa komutatorom za naizmenično osvetljenje.[29][30] Demonstracija je bila mlada devojčica, osmogodišnja Noel Gordon, koja je nosila šešire različitih boja. Gospođica Gordon je postala uspešna TV glumica, poznata po sapunici Raskršće. Iste godine je demonstrirao i stereoskopsku televiziju.[31]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Baird": Collins English Dictionary – Complete & Unabridged 2012 Digital Edition.
  2. ^ „John Logie Baird | Television pioneer, Mechanical television, Television history | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-30. Pristupljeno 2024-02-02. 
  3. ^ "The "Televisor" Successful Test of New Apparatus", The Times (London), Thursday 28 January 1926, p. 9 column C.
  4. ^ a b „Who invented the television? How people reacted to John Logie Baird's creation 90 years ago”. The Telegraph. 26. 1. 2016. Arhivirano iz originala 26. 1. 2016. g. 
  5. ^ „Who invented the mechanical television? (John Logie Baird)”. Google. 26. 1. 2016. 
  6. ^ a b v „Historic Figures: John Logie Baird (1888–1946)”. BBC. Pristupljeno 28. 4. 2015. 
  7. ^ Albert Abramson, The History of Television, 1942 to 2000, McFarland & Company. 2003. ISBN 0-7864-1220-8. str. 13–14.
  8. ^ „John Logie Baird was voted the second most popular Scottish scientist”. Scottish Science Hall of Fame. National Library of Scotland. 2009. Arhivirano iz originala 19. 7. 2010. g. Pristupljeno 6. 1. 2010. 
  9. ^ "2015 Inductee: John Logie Baird". Scottish Engineering Hall of Fame. Retrieved 4 October 2015
  10. ^ "IEEE Milestone Celebration" – The Evolution of Television from Baird to the Digital Age. Retrieved 1 August 2020
  11. ^ „John Logie Baird | the Royal Mint”. 
  12. ^ Burns 2000, str. 1 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFBurns2000 (help)
  13. ^ „BBC – History – John Logie Baird”. 
  14. ^ R. W. Burns (2000). John Logie Baird, Television Pioneer. IET. str. 10. ISBN 9780852967973. . "Even Baird's conversion to agnosticism while living at home does not appear to have stimulated a rebuke from the Reverend John Baird. Moreover, Baird was freely allowed to try to persuade others—including visiting clergy—to his beliefs."
  15. ^ T. McArthur and P. Waddell, Vision Warrior, Orkney Press, 1990
  16. ^ American Media History, Fellow, p. 278
  17. ^ Burns, Russell (2000). John Logie Baird, television pioneerNeophodna slobodna registracija. London: Institution of Electrical Engineers. str. 50. ISBN 9780852967973. „john logie baird 1924 demonstration radio times.” 
  18. ^ Burns 2000, str. 59 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFBurns2000 (help)
  19. ^ „Australian Web Archive”. webarchive.nla.gov.au. 23. 8. 2006. Arhivirano iz originala 2. 3. 2004. g. Pristupljeno 2. 10. 2013. 
  20. ^ Albert Abramson, The History of Television, 1880 to 1941, McFarland, 1987, pp. 13–15.
  21. ^ Albert Abramson, The History of Television, 1880 to 1941, McFarland, 1987, pp. 99–101.
  22. ^ R. W. Burns, Television: An International History of the Formative Years, p. 264.
  23. ^ Donald F. McLean, Restoring Baird's Image, p. 37.
  24. ^ a b Inglis, Brandon D.; Couples, Gary D. (avgust 2020). „John Logie Baird and the Secret in the Box: The Undiscovered Story Behind the World's First Public Demonstration of Television”. Proceedings of the IEEE. 108 (8): 1371—1382. doi:10.1109/JPROC.2020.2996793 Slobodan pristup. 
  25. ^ Cooke, Lez (2015). British Television Drama: A History. Palgrave Macmillan. str. 9. 
  26. ^ Inglis, Brandon D.; Couples, Gary D. (avgust 2020). „John Logie Baird And The Secret In The Box: The Undiscovered Story Behind The World's First Public Demonstration Of Television”. Proceedings of the IEEE. 108 (8): 1371—1382. ISSN 1558-2256. doi:10.1109/JPROC.2020.2996793 Slobodan pristup. 
  27. ^ Kamm and Baird, John Logie Baird: A Life, p. 69
  28. ^ McLean, Donald F. (jul 2014). „The Achievement of Television: The Quality and Features of John Logie Baird's System in 1926”. The International Journal for the History of Engineering & Technology (na jeziku: engleski). 84 (2): 227—247. ISSN 1758-1206. S2CID 110636009. doi:10.1179/1758120614Z.00000000048. 
  29. ^ „Patent US1925554 – Television apparatus and the like”. Arhivirano iz originala 18. 5. 2013. g. Pristupljeno 23. 1. 2008. 
  30. ^ John Logie Baird, Television Apparatus and the Like Arhivirano 18 maj 2013 na sajtu Wayback Machine, U.S. patent, filed in U.K. in 1928.
  31. ^ R. F. Tiltman, How "Stereoscopic" Television is Shown, Radio News, Nov. 1928.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Džon Logi Berd na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Џон_Логи_Берд&oldid=27551411”