Agra

Agra
hin. आगरा, Āgrā
Agra; hin. आगरा, Āgrā
	Tadž Mahal
Administrativni podaci
Država	Indija
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2011.	1.574.542
— gustina	8.357,44 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	27° 10′ 14″ S; 78° 02′ 20″ I / 27.1706666667° S; 78.039° I
Aps. visina	171 m
Površina	188,40 km2
	Agra Agra na karti Indije
Poštanski broj	282001
Pozivni broj	562
Veb-sajt
	http://agra.nic.in

Agra (hin. आगरा, Āgrā) je srednjovekovni grad u Indiji na obali reke Jamune. Poznat je po veličanstvenim građevinama mogulske ere, od kojih su najpoznatiji Tadž Mahal, tvrđava u Agri i Fatehpur Sikri. Sve tri građevine se nalaze na UNESKOvoj listi svetske baštine.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Agra se nalazi na obali reke Jamune na prosečnoj nadmorskoj visini od 171 m. Nalazi se u indijskoj državi Utar Pradeš.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Unutar Musaman Burdža, gde je šah Džahan proveo zadnjih 7 godina života u kućnom pritvoru

Agra je srednjovekovni grad, koji je osnovao 1506. sultan Delhijskog sultanata Sikandar Lodi. Posle njega sultanatom je vladao Ibrahim Lodi. Ibrahim Lodi je vladao do 1526. kada ga je Babur pobedio u prvoj bici kod Panipata. Babur je osnovao Mogulsko carstvo i započelo je zlatno doba Agre. Agra je bila glavni grad Mogulskog carstva u vreme cara Ahbara Velikoga, Džanagira i Šaha Džahana. Šah Džahan je 1649. premestio glavni grad iz Agre u Šahdžahanabad (na mestu današnjeg Delhija).

Pošto je Agra bila najznačajniji grad u vreme Mogula, u Agri se mnogo gradilo. Babur je prvi osnovao persijski vrt zvan Aram Bag na obali Jamune.

Ahbar Veliki je sagradio Veliku crvenu tvrđavu. Osim toga u njegovo doba Agra je postala komercijalni, religiozni i umetnički centar carstva. Ahbar Veliki je sagradio novi grad Fatehpur Sikri u predgrađu Agre. U slučaju krize dvor, harem i riznica bi se premeštali u Crvenu tvrđavu u Agri koja je bila udaljena oko 45 km od Fatehpur Sikrija.

Njegov sin Džanagir je pokazivao ljubav prema baštama i flori i fauni, tako da je stvorio mnogo bašti unutar Crvene tvrđave. Šah Džahan je poznat po gradnji Tadž Mahala, bisera indijske i svetske arhitekture. Car Šah Džahan je naredio izgradnju Tadž Mahala za svoju omiljenu ženu, Ardžumand Bano Begum, koja je poznatija kao Mumtaz Mahal. Ona je nakon rođenja osmog deteta umrla 1629. godine, a mogul je naredio da se iznad njenog groba sazida grobnica kakvu svet nije video. Šah Džahan je 1649. premestio glavni grad iz Agre u Šahdžahanabad (na mestu današnjeg Delhija). U doba Aurangzeba Agra je ponovo prestolnica. Aurangzeb je zatvorio svoga oca Šaha Džahana u luksuznu Crvenu tvrđavu u Agri. Agra je ostala glavni grad do 1653. Posle opadanja moći Mogula, Agra dolazi pod vlast Marata, a deo Britanske Indije postaje 1803. Tada je došla pod vlast Britanske istočnoindijske kompanije.