Adrani

Adrani
Adrani;
	Zapadna Morava - Adrani
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Raški
Grad	Kraljevo
Stanovništvo
— 2011.	2232
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 45′ 02″ S; 20° 38′ 03″ I / 43.7505° S; 20.634166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	180 m
	Adrani Adrani na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	36203
Pozivni broj	036
Registarska oznaka	KV

Adrani je naseljeno šumadijsko mesto grada Kraljeva u dolini Zapadnog Pomoravlja, koje administrativno pripada Raškom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2232 stanovnika.

Nalazi se na četiri kilometra od Kraljeva, na desnoj obali Zapadne Morave, na nadmorskoj visini od 108 metara. Ukupna površina naselja iznosi 1236 hektara.

Selo je dobilo naziv na veoma zanimljiv način. Seljaci su ovde živeli uglavnom od zemljoradnje, a svoje njive nazivali „ade“ pa je poznata njihova svakodnevna misao „ada nas lebom rani“. Od te sintagme nastao je naziv Adrani.

Ovde se nalaze OŠ „Dragan Marinković” Adrani i Železnička stanica Adrani. Ovde je rođen muzičar Novica Negovanović.

Istorija[uredi | uredi izvor]

I pored toga što je naselje veoma staro njegov prvi pomen u pisanim dokumentima potiče iz novijeg doba, tj. 1783. godine, kada su ga austrijski kartografi uneli u svoje vojne karte. Pošto se u turskim popisima ne pominje, a ni u ranijim austrijskim kartama iz 1718. moglo bi se pretpostaviti da je naselje osnovano polovinom 18. veka. Međutim, antroponim (Jadran) iz koga je ime naselja nastalo ipak je staro. To potvrđuje i sačuvani toponim Crkvina kao spomenik daleke prošlosti jer narodno pamćenje ne zna da je u naselju crkva postojala. Nema sumnje, crkvu su Turci porušili u vreme velikih pustošenja krajem 16. i početkom 17. veka kada je naselje potpuno napušteno. Posle požarevačkog mira 1718. godine granica između turskog i austrijskog carstva išla je dolinom Zapadne Morave, pa je iz granične zone i onako malobrojno stanovništvo bilo iseljeno. Tek kada je Beogradskim mirom 1739. godine granica pomerena prema severu, naselje je ponovo obnovljeno.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Adrani živi 1778 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,2 godina (40,9 kod muškaraca i 41,4 kod žena). U naselju ima 677 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,25.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	1.291
1953.	1.370
1961.	1.537
1971.	1.709
1981.	1.899
1991.	2.065	2.029
2002.	2.198	2.257

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	2.179	99,13%
Crnogorci	10	0,45%
Hrvati	3	0,13%
nepoznato	3	0,13%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	12	14
80+	18	27
75—79	29	61
70—74	62	67
65—69	78	61
60—64	62	66
55—59	44	57
50—54	92	82
45—49	94	88
40—44	88	82
35—39	50	74
30—34	78	65
25—29	74	64
20—24	64	65
15—19	72	87
10—14	41	68
5—9	54	53
0—4	54	51
Prosek :	40,9	41,4

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	235	266	352	442	531	601	677

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	106	147	130	153	78	43	13	6	1	0	3,25

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	917	258	589	46	24	0
Ženski	960	192	583	149	32	4
UKUPNO	1.877	450	1.172	195	56	4

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	373	21	0	0	125
Ženski	216	22	0	0	52
UKUPNO	589	43	0	0	177
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	7	33	41	9	61
Ženski	1	13	47	16	8
UKUPNO	8	46	88	25	69
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	5	2	26	11	7
Ženski	2	6	5	14	27
UKUPNO	7	8	31	25	34
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	10	0	0	15
Ženski	2	0	0	1
UKUPNO	12	0	0	16

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]