Azem Galica

Azem Galica
Azem i Šota Galica, vođe kačaka iz Drenice.
Puno ime	Azem Bejta
Datum rođenja	1889.
Mesto rođenja	Srbica, Osmansko carstvo
Datum smrti	1924.
Mesto smrti	Junik, Kraljevina SHS

Azem Bejta (alb. Azem Bejta), poznatiji kao Azem Galica (alb. Azem Galica; Srbica, 1889 — Junik, 1924), je bio vođa albanskih kačaka iz okoline Drenice, koji su pružali oružani otpor srpskoj vlasti na Kosovu i Metohiji. Nadimak „Galica“ je dobio po istoimenom dreničkom selu iz kog je potekao.

Kada je srpska vojska krenula u rat protiv Osmanskog carstva i započela zauzimanje Kosova u Prvom balkanskom ratu 1912. godine, susrela se sa žestokim otporom albanskog stanovništva, organizovanim u čete kačaka, među kojima je bio i Azem Galica. Kada su u Prvom svetskom ratu Austrougarska i Bugarska porazile srpsku vojsku i zauzele Kosovo, Galica je sa kačacima nastavio oružani otpor protiv okupatora. Po završetku rata 1918. godine srpska vojska se vratila, a Kosovo je ušlo u sastav Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca. Iste godine u Tirani je osnovan Komitet narodne odbrane Kosova, poznatiji kao Kosovski komitet, koji se borio za izdvajanje teritorija naseljenih Albancima (Kosova, Metohije, zapadne Makedonije i delova Sandžaka) iz novoformiranog Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca i za njihovo pripajanje Albaniji. Ideje Kosovskog komiteta imale su velikog uticaja na kačake.

Godine 1919. Azem Galica, zajedno sa svojom ženom Šotom Galicom, diže pobunu Albanaca na zapadu Kosova. Kačaci su u oblasti Drenice (u selu Junik) čak uspeli da oforme tzv. Neutralnu zonu, koja je trajala između 1921. i 1923. godine. Ovu „oslobođenu“ oblast su neformalno nazivali Mala Albanija (alb. Arbëria e Vogel). (u stvari, Neutralna zona, širine 4-6 km, bila je područje koje je formirala Konferencija ambasadora pre konačnog razgraničenja između KSHS i Albanije).

Predao se vlastima KSHS 23. juna 1923. sa ženom i družinom – učestvovao je u pobuni na severu Albanije, pa se posle njenog gušenja morao skloniti na drugu stranu, nekoliko dana kasnije je pušten da se brani sa slobode, što je bio deo dogovora. U aprilu 1924. piše se da sakuplja rekvizicije od seljaka za svoju "gardu" od 21 pripadnika, u pratnji jednog državnog službenika, kako ga žandarmi ne bi ometali.

Krajem septembra 1924. godine jugoslovenska vojska je u velikoj akciji uz opsežnu upotrebu artiljerije razbila većinu kačačkih bandi i likvidirala njihove vođe. U celodnevnom okršaju u Drenici stradalo je 14 vojnika i žandarma, dok je na strani kačaka bilo 125 mrtvih. Azem Galica je u ovoj borbi smrtno ranjen i ubrzo je preminuo u obližnjoj pećini, koja se danas zove Pećina Azema Galice.

Njegova supruga je i nakon njegove smrti nastavila da se bori, preuzevši vođstvo nad muževljevim četama.

Književnik Rastko Petrović i arhitekta Aleksandar Deroko su prilikom obilaska Kosova 1924. planirali da urade intervju sa Azemom, ali do toga nije došlo, o čemu je Deroko pisao u svojim biografskim delima.

Vidi još

• Velika Albanija

Literatura

• Elsie, Robert (2004). Historical Dictionary of Kosova. Scarecrow Press. str. 63—. ISBN 978-0-8108-5309-6. 

}