Azerbejdžanski ćilim
Azerbejdžanski ćilim (azer. Azərbaycan xalçaları) je tradicionalni ćilimi napravljen u geografskom području Azerbejdžana. Ručno je rađen tekstil različitih veličina, guste teksture i površine bez hrpe, čiji su obrasci karakteristični za mnoge azerbejdžanske regione za izradu tepiha. Tradicionalno, tepisi su se u Azerbejdžanu koristili za pokrivanje podova, ukrašavanje unutrašnjih zidova, sofe, stolica, kreveta i stolova.[1]
Izrada tepiha je porodična tradicija preneta usmeno i kroz praksu, a izrada tepiha i izrada ćilima je isključivo žensko zanimanje. U prošlosti je svaka mlada devojka morala da nauči umeće tkanja tepiha, a tepisi koje je tkala postali su deo njenog miraza. U slučaju mladoženje, majka je ta koja je isplela veliku prostirku za njegovo novo domaćinstvo. Tradicionalno su muškarci strigli ovce u proleće i jesen, dok su žene sakupljale boje i prele i bojale predivo u proleće, leto i jesen.[1]
U novembru 2010. Unesko je azerbejdžansko tkanje tepiha proglasio uvrstio na listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Azijski ćilim iz 19. veka izložen u muzeju tekstila (Vašington). -
Svilen vez 17–18. vek u kolekciji muzeja tekstila (Vašington). -
Namazlig ćilim iz Šušija 19. vek. -
Azerbejdžanski ćilim iz sela Bijo, sredina 19. veka. -
Karabaški ćilim sela Šuša, 1813.
Ćilimi u društvenom i ekonomskom životu[uredi | uredi izvor]
U Azerbejdžanu se tepisi koriste za ukrašavanje doma i za nošenje kulturnog značaja kao porodične tradicije prenešene verbalno i vežbanjem, a povezani su sa svakodnevnim životom i običajima. Azerbejdžanska narodna umetnost, posebno tkanje tepiha, bila je predmet pažnje vlade radi očuvanja, proučavanja, promocije i razvijanja tradicija tkanja ćilima.[2][3] Zakon „O zaštiti i razvoju umetnosti tepiha u Azerbejdžanu” usvojen je u decembru 2004,[4] Azerkhalcha je uspostavljen u maju 2016,[5] dan tkanja ćilima počeo je da se obeležava 5. maja prema predsedničkom dekretu.[6] Nova zgrada za muzej tepiha, koju je austrijski arhitekta Franc Jan dizajnirao u obliku valjanog tepiha, izgrađena je između 2007. i 2014.[7] Pored toga, državni program „Zaštita i razvoj umetnosti tepiha u Azerbejdžanskoj Republici 2018—2022” odobrio je u februaru 2018. predsednik Ilham Alijev sa ciljem snabdevanja sirovinama za ovu industriju, poboljšanja infrastrukture za tkanje, podrška uspostavljanju novih radnih mesta, sprovođenje obuke kvalifikovanog osoblja u oblasti tkanja ćilima, prerade i proizvodnje vune i svilenog prediva i prerađivačkih pogona koji se koriste za proizvodnju boja.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „UNESCO - Traditional art of Azerbaijani carpet weaving in the Republic of Azerbaijan”. ich.unesco.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-16.
- ^ „UNESCO – Traditional art of Azerbaijani carpet weaving in the Republic of Azerbaijan”. ich.unesco.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-09-18.
- ^ „On the approval of the State Program for the "Protection and development of carpet art in the Republic of Azerbaijan 2018–2022"”. Ministry of Justice of Azerbaijan – Database of Regulatory Legal Acts. Arhivirano iz originala 09. 06. 2018. g. Pristupljeno 2019-09-18.
- ^ „Law "On the protection and development of carpet art of Azerbaijan"”. Ministry of Justice of Azerbaijan – Database of Regulatory Legal Acts. Arhivirano iz originala 09. 08. 2020. g. Pristupljeno 2019-09-18.
- ^ „About Azerkhalcha”. azerxalca.az (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 25. 06. 2018. g. Pristupljeno 2019-09-18.
- ^ „Azerbaijan celebrates Carpet Weaver Day | Vestnik Kavkaza”. vestnikkavkaza.net (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 05. 05. 2018. g. Pristupljeno 2019-09-18.
- ^ „Azerbaijan National Carpet Museum”. azcarpetmuseum.az. Arhivirano iz originala 15. 10. 2018. g. Pristupljeno 2019-09-18.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Azerbejdžanski ćilim na Vikimedijinoj ostavi
- Nacionalni muzej ćilima tokom sovjetske ere
- Istorija azerbejdžanskih ćilima Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016)
