Алан Форд

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Za druge upotrebe, pogledajte Alan Ford (višeznačna odrednica).
Alan Ford
Alan Ford br. 1 (1969)
PričaMaks Bunker
CrtežMagnus
Prva publikacijamaj 1969.; pre 55 godina (1969-05)

Alan Ford je italijanski strip, koji su stvorili scenarista Lučano Seki (pseudonim Maks Bunker) i crtač Roberto Raviola (pseudonim Magnus). Strip je politička satira koja kao osnovu radnje koristi parodiju na glamurozne tajne agente poput Džejmsa Bonda. Lik Alana Forda Magnus je nacrtao po uzoru na britanskog glumca Pitera O'Tula, dok je u liku Boba Roka dao sopstvenu karikaturu.

Izdavanje[uredi | uredi izvor]

Prvi broj Alana Forda izašao je u Italiji u maju 1969. Posle samo nekoliko brojeva strip je stekao veliku popularnost. Nakon broja 75, Magnusa kao crtača zamenjuje Paolo Pifarerio. Nakon toga dolazi do postepenog, ali stalnog pada kvaliteta stripa. Alan Ford izlazi u Italiji u redovnim mesečnim epizodama i danas.

U bivšoj Jugoslaviji Alana Forda je od 1972. izdavao zagrebački Vjesnik. Strip je izlazio na dve nedelje. Vjesnikovo izdanje karakteriše izuzetno duhoviti prevod Nenada Briksija (1922—1984)[1][2], a mnogobrojni citati iz Briksijevog prevoda su postali deo popularne kulture na čitavom balkanskom govornom području.

Uspeh koji je imao u Jugoslaviji, Alan Ford nije zabeležio ni u jednoj drugoj zemlji, pa čak ni u matičnoj Italiji. U pojedinim zemljama, kao što su Francuska i Brazil, izdato je tek nekoliko brojeva, a u Grčkoj nekoliko desetina. Do raspada Jugoslavije, doživeo je čak tri reizdanja. Stare epizode su, zbog velikog interesovanja, ponovo izdavane uporedo sa novim.

Nakon raspada SFRJ, u Srbiji je nakratko Alana Forda izdavala kraljevačka kuća Maverik. U Srbiji Alan Ford redovno izlazi jednom mesečno u okviru izdavačke kuće Color Press Group iz Novog Sada. Urednici izdanja za Srbiju bili su Dimitrije Banjac i Mladen Urdarević, danas poznati kao učesnici popularnog sitkoma "Državni posao".[3] Danas je glavni urednik redovnog izdanja Aleksandar Andrić[4], a specijalnog izdanja "Priče Broja Jedan" Jasen Kundalić.[5]

Mesto radnje, glavni i sporedni likovi[uredi | uredi izvor]

Sedište grupe TNT se nalazi u Njujorku mada je, vremenom, otvorena i „podružnica“ (filijala) u Los Anđelesu, koju vodi Veliki Cezar (pre sukoba sa ostatkom grupe) i mister Lamp (posle sukoba sa Velikim Cezarom). U njoj su i braća Boba Roka. Iako većina epizoda počinje i završava se u „cvećarnici“, radnja velikog broja epizoda se događa i na drugim mestima, stvarnim ili imaginarnim. Na primer, u Iraku (epizoda „Pustinjski blesak“), Brazilu (čitav ciklus), Paradoru (parodiji na latinoameričke banana-države).

Čuvena izjava Boba Roka

Grupa TNT[uredi | uredi izvor]

Alan Ford je siromašni plavokosi mladić koji je odrastao u sirotištu. Vrlo je naivan i dobrodušan, pa ga često iskorišćavaju. Igrom slučaja i zamene identiteta postaje tajni agent i član grupe TNT. Ova grupa, koju čine najrazličitiji likovi, rešava brojne tajne zadatke, redovno rizikujući sopstveni život. Međutim, od toga nemaju neke velike finansijske koristi, već su stalno gladni i obučeni u rite. Sedište grupe TNT je cvećara na Petoj aveniji, a mesto radnje grad Njujork.

Ostali članovi grupe TNT:

  • Vođa grupe TNT je Broj Jedan, starac u kolicima i sa dugačkom bradom. O njemu lično se ne zna gotovo ništa. On, međutim, ima malu crnu knjižicu u kojoj se nalaze podaci i gresi iz prošlosti o svemu i svakome. Broj Jedan je izuzetno škrt, pa sve finansijske uspehe grupe zadržava za sebe, a svojim ljudima daje tek mrvice. Često zna i ispričati poneku istorijsku priču gde se uz poznate istorijske ličnosti, pa čak i iz davne prošlosti, pojavljuje i on lično. Broj Jedan je vrlo lukav, hladnokrvan, podmukao i narcisoidan. Svoje potčinjene iz grupe TNT tretira sa izuzetnom strogoćom, a u nekim epizodama ume da bude beskrupulozan i neurotično-agresivan prema njima. Uporedo sa tim, Broj Jedan je veoma inteligentna, proračunata i analitična osoba, kao i efikasan organizator svega što mu je u interesu. Dešava se i da pokaže humane osobine, kao i emotivne momente, što ga čini još kompleksnijim likom.
  • Robert Bob Rok je niskog rasta i ima veliki nos. Zbog toga je vrlo frustriran i tankih živaca. U večnoj je svađi sa svima. Ima tri brata, Tima, Toma i Tumba, koji su ranije bili kriminalci. Njihov otac je poginuo u pljački banke, a majka je pogubljena na električnoj stolici.
  • Ser Oliver je Englez i uvek je u odelu, sa polucilindrom. Najsposobniji je član grupe posle Broja Jedan, ali ima nezgodnu naviku da ukrade sve što mu dođe pod ruku.
  • Grunf (Oto fon Grunt) je pronalazač koji je u stanju da za neverovatno malo novca stvori najrazličitije naprave. Ti izumi gotovo uvek rade, ali skoro nikada onako kako bi trebalo. Grunf je nemačkog porekla, a njegovi preci su se prezivali Grunt. Kada su se doselili u Ameriku, onda su to prezime iz korena promenili u Grunf. Grunf često nosi majice sa najrazličitijim natpisima, kao npr. Tko leti vrijedi, tko vrijedi leti, tko ne leti ne vrijedi. Ili Bolje častan uzmak nego nečastan poraz.
  • Šef je nekada bio zamenik Broja Jedan, a sada uglavnom spava u cvećari.
  • Jeremija je čovek koji boluje od svih mogućih bolesti i neprestano kuka kako će umreti. Najbolja mu je izjava: Imam čir na dvanaestercu, koji će uskoro prijeći na trinaesterac!
  • Minuet Makon je verenica Alana Forda, koja sa njim radi u grupi TNT (u cvećari). Lepa je i to koristi kao svoj adut, ali je vrlo hrabra, odvažna i realna. Uvek ohrabruje Alana i izbavlja ga iz raznih nevolja u koje upadne tokom tajnih zadataka. Pojavljuje se u kasnijim brojevima.
  • Postoje i brojne životinje koje dele sudbinu članova grupe TNT. To su pas Nosonja, brbljivi papagaj Klodovik, mačka Prudi ...

Sporedni likovi[uredi | uredi izvor]

Uz članove grupe TNT postoji i niz sporednih likova, koji se uvek iznova pojavljuju:

  • Njihov komšija je stari penzioner koji se stalno svađa sa njima, jer u životu nema pametnijeg posla.
  • Brok je ne previše sposoban policijski inspektor.
  • General Vor (Rat) poverava Broju Jedan zadatke od nacionalne važnosti koji su, naravno, dobro plaćeni...
  • Samoubica koji se stalno pokušava ubiti i kada mu to ne pođe za rukom kaže da nije sposoban ni da se ubije
  • Pochita je bivša žena Velikog Cezara. Sposobna je da zavede svakog člana grupe TNT.
  • Pochito je brat Pochite.

Negativci[uredi | uredi izvor]

  • Tromb je glavni negativac ranih epizoda Alana Forda. On je ludak koji želi da uništi svet, debeljko sa manijakalnim namerama, parodija na negativce serijala o Džejmsu Bondu.
  • Superhik je najveći neprijatelj Grupe TNT. On krade od siromašnih i nemoćnih da bi dao bogatima; poređenje sa Robinom Hudom je neizbežno. Po danu je čistač ulica i zbog toga ne voli siromašne ljude, jer oni bacaju smeće posvuda. Doživeo je nesreću u kojoj se zamalo utopio u hiljadama litara alkohola iz neke fabrike. Tada je dobio veliku moć i u stanju je da svakoga savlada svojim alkoholnim zadahom.
  • Bepa Džozef je ženski lik (velika Superhikova ljubav) - takođe neprijatelj grupe TNT. Krasi je impozantna veličina, bradavica na nosu i trodnevna brada. Bepa Džozef ima i svoj alter-ego, pevačicu Morganu, koja je uvedena u epizodi „Lepotica iz Rija“ kao misteriozni neprijatelj grupe TNT u koju je zaljubljen Broj Jedan. Tek epizoda „Morganina tajna“ otkriva da je Morgana u stvari Bepa Džozef, koju je Superhik prodao u Brazilu, pa ju je otkupilo neko brazilsko pleme koje je htelo da je žrtvuje. Ipak, izbavio ju je vrač protivničkog plemena i dao joj zanosan izgled koji ona želi da iskoristi protiv grupe TNT.
  • Gumifleks je bitno opasniji, uporniji i efikasniji neprijatelj grupe TNT. Tajanstvena osoba gumenog lica, koja neverovatnom lakoćom menja izgled i identitet.
  • Baron Vurdalak je vampir, lik koji se takođe pojavljuje u stripu Satanik, takođe kreaciji Magnusa i Bunkera. On se sa svojim grbavim pomoćnicima i vampirskom družinom može shvatiti i kao parodija na grofa Drakulu.
  • Profesor Krojcer je bivši nacistički naučnik, koji ima opsesiju sendvičima i pivom.[6]
  • Arsen Lupiga je manje džentlmen, a više lopov. Koristi arsen kako bi omamio bogate dame i potom im ukrao vredan nakit koji nose.[6]
  • Konspirator je čovek s maskom i veliki neprijatelj Grupe TNT. Pokušava im se osvetiti jer su ga sprečili da ukrade vredne stvari od ubijene udovice Norton (broj 65). Konspirator umire nakon što pobegne u zagađeno područje, ali se vraća u život u epizodi “Neverovatan povratak” (broj 164), kada područje prestane da bude zagađeno.[6]
  • Tromb je debeli čovečuljak koji želi uništiti planetu Zemlju. Nos i uši su mu prekriveni globusima koje raznosi eksplozivima, kako bi zadovoljio svoju želju za uništavanjem. Nakon što se verovalo da je Konspirator umro, postaje vođa Trija Fantastikus.[6]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Alan Ford je kultni strip serijal koji je prvi put objavljen 1969. godine u Italiji. Ideja za strip potekla je od scenariste Maksa Bunkera, dok je crtač Roberto Raviola (poznat kao Magnus) bio odgovoran za vizualni identitet likova. Strip je postao poznat po svom jedinstvenom humoru, satiri i neobičnim likovima.

Prije nego što je strip zaživeo na stranicama, Maks Bunker i Magnus su tri godine radili na konceptu, što je rezultiralo prvim rukopisom napisanim u avgustu 1967. godine. Dijalozi su prepravljeni u aprilu sledeće godine. U tom ranom rukopisu su se pojavila šestorica glavnih likova, članova grupe TNT - Alan Ford, Bob Rok, Sir Oliver, Šef, Jeremija i Grunf. Međutim, Sir Oliver je izbačen iz konačne verzije stripa, kako bi se smanjio broj likova u prvom broju/epizodi.

Prvi broj stripa, nazvan “Grupa TNT”, nije dobro prošao kod publike. Sir Oliver se prvi put pojavio u epizodi  “Šuplji zub” (epizoda 2), koja je privukla veću pažnju čitalaca. U narednim brojevima, reputacija Alana Forda je rasla i strip je postajao sve popularniji.

Godina 1970. je značajna, s obzirom da je strip objavljen prvi put na našim prostorima, u izdanju zagrebačkog “Vjesnika”.

Ključni likovi, poput Broja Jedan i Nosonje, uvršteni su u kasnijim brojevima stripa. Broj Jedan je prvi put predstavljen u 11-om broju, dok se Nosonja pojavio u 18-om broju, kada ga je usvojio Bob Rok.

Magnus je bio odgovoran za crtanje prvih 75 epizoda stripa. Godine 1975., Paolo Pifareiro je preuzeo ulogu crtača i nastavio sa stvaranjem likova u prepoznatljivom stilu. Strip je postigao ogroman uspeh, šireći svoj uticaj i popularnost u Italiji i širom Evrope.

Alan Ford je stekao posebnu popularnost na prostoru bivše Jugoslavije, zahvaljujući Nenadu Briksijy koji je preveo strip na ovom području. Njegov prevod je zadržao duh originalnog italijanskog teksta i humor, pa je doprineo širenju popularnosti stripa među čitaocima.

Strip je kasnije promenio izdavača (1983) i preselio se u Maks Bunker Pres. Crtači Rafaele dela Monika i Đulijano Pičinino preuzeli su odgovornost za crtanje likova. Uprkos nekim promenama u stilu crtanja, Alan Ford je i dalje održao svoju prepoznatljivost i popularnost među čitaocima.

Alan Ford je postao ikona humora i satire, s jedinstvenim likovima i neverovatnim avanturama. Njegov uticaj na strip industriju ostaje značajan, a serijal i dalje, nakon toliko vremena, uživa kultni status među obožavaocima stripa širom sveta.[7]

Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]

Godine 2012. objavljeno je prvo izdanje knjige Lazara Džamića, "Cvjećarnica u kući cveća". Knjiga se sa sociološkog i istorijskog aspekta bavi fenomenom popularnosti Alana Forda u Jugoslaviji, koja je bila veća nego i u matičnoj Italiji i svim drugim zemljama u kojima je ovaj strip izlazio. Autor u jednom intervjuu objašnjava da je jedno od njegovih tumačenja ove popularnosti sledeće: "Postojala je jedna interesantna dihotomija između autentičnog verovanja da živimo u jednoj od najboljih država u svetu i istovremeno shvatanje da tu mnogo šta ne valja i ne funkcioniše i da je mnogo šta privid. To jeste jedna vrsta alanfordovske poetike, što je stripu davalo dodatnu oštricu".

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Blic Online | "Kaniš li pobijediti, ne smiješ izgubiti": 40 godina "Alana Forda" na Balkanu”. Pristupljeno 28. 3. 2013. 
  2. ^ „Alan Ford na srpskom? Beži bre!“ (B92, 29. septembar 2015)
  3. ^ „"Ko su Torbica, Čvarkov i Boškić?”. Pristupljeno 11. 4. 2015. ]
  4. ^ „Impresum”. Pristupljeno 11. 4. 2015. ]
  5. ^ „Broj Jedan nam ponovo priča”. Pristupljeno 11. 4. 2015.  Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. april 2015)]
  6. ^ a b v g „OSTALI | ALAN FORD” (na jeziku: engleski). 2023-10-30. Pristupljeno 2024-02-05. 
  7. ^ „Istorija | ALAN FORD” (na jeziku: engleski). 2023-10-30. Pristupljeno 2024-02-05. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Алан_Форд&oldid=27835495”