Albanci u Republici Srpskoj

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Albanci u Republici Srpskoj
alb. Shqiptarët në Republika Serbe
zastava Albanaca i grb Srpske
Ukupna populacija
140 (2013)
Regioni sa značajnom populacijom
Gradiška29(2013)
Banja Luka27(2013)
Jezici
Srpski jezik
Albanski jezik (133)[a]
Religija
Islam
Islamska zajednica u Bosni i Hercegovini
Katolicizam
Rimokatolička crkva
Srodne etničke grupe
Bošnjaci
Turci

Albanci u Republici Srpskoj (alb. Shqiptarët në Republika Serbe) su građani albanskog porijekla, koji žive i rade na teritoriji Republike Srpske. Albanci se u Republici Srpskoj uglavnom bave svojim tradicionalnim zanimanjima, poslastičarstvom i pekarstvom. Veliki broj Albanaca je u godinama tokom i nakon Odbrambeno-otadžbinskog rata napustiuo teritoriju Republike Srpske i prešao ili u Federaciju BiH ili u druge zemlje, dok se određen broj Albanaca borio u redovima Vojske Republike Srpske.[1]

Albanci su jedna od sedamnaest službenih nacionalnih manjina u Republici Srpskoj, a njihove interese zastupaju predstavnici i delegati u Vijeću naroda Republike Srpske, Savjetu nacionalnih manjina i Savezu nacionalnih manjina. Delegati iz Vijeća naroda se raspoređuju u radna tijela, Savjet nacionalnih manjina bira predsjednika, potpredsjednika i sekretara, dok Savez nacionalnih manjina bira predsjednika, potpredsjednika i Koordinaciono tijelo, koje 2016. godine zamjenjuje Upravni odbor. Albanci nisu učestvovali u osnivanju Saveza nacionalnih manjina, a do sada nisu imali delegate u sazivima Vijeća naroda, Saveza nacionalnih manjina i Savjeta nacionalnih manjina.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Na teritoriju današnje Republike Srpske prvi Albanci dolaze u vrijeme osmanske okupacije poslije Bečkog rata 1683-1699, potjerani teškim ekonomskim, političkim i društvenim stanjem u regijama gdje su živjeli ranije. Najviše ih se naselilo iz regije današnje sjeverne Albanije, a uglavnom su bili katoličke vjeroispovijesti. Dolaskom na ove prostore Albanci su se najviše bavili stočarstvom i poljoprivredom, a vrlo brzo su se asimilovali sa poturčenim hrišćanima, koji su bili okosnica stvaranja novog muslimanskog naroda na tlu današnje Republike Srpske. S dolaskom Austrougarske broj Albanaca se smanjio, uslijed daljnjih emigracija u Evropu čija su vrata tada postala otvorenija za mnoge narode. Tako popis stanovništva iz 1910. bilježi tek 273 stanovnika u Bosni i Hercegovini koji govore albanski jezik.

Albanci su dolaskom na ove prostore sačuvali imena svoga roda, tako da su danas u Republici Srpskoj prisutna prezimena izvedena od albanskih rodova poput Gega ili Gegić, Toska ili Toskić, Arnaut ili Arnautović, Bušatlija ili Bušatlić i mnoga druga. Prema raspoloživim podacima, utvrđeno je da je veliki broj naturalizovanih Albanaca u Donjoj Rogatici sačuvao albansku tradiciju, da su Albanci doveli sa sobom u selo Krškovce na Vrbasu ovcu rudu. U Republici Srpskoj postoje i geografski etnonimi nastali iz imena albanskog porijekla Breška ispod Majevice, Korča i Arbanasi kod Rudog, Arbanaška u okolini Trebinja.[2]

Nakon oslobođenja ovih prostora, i potpadanje pod obje Jugoslavije, ponovo se veliki broj Albanaca zbog teških životnih uslova u zemljama u kojima su živjeli poput Albanije, Kosova i Metohije, Crne Gore, Makedonije doseljava na teritoriju Srpske, prvenstveno u gradove Sarajevo, Banja Luku, Doboj, Brčko, Bijeljinu, i Trebinje. Već se 1930. broj Albanaca u BiH skoro učetverostručio, a na popisu iz 1991. u BiH je živjelo skoro pet hiljada Albanaca, od toga najveći broj na teritoriji koja danas pripada Federaciji BiH. Tadašnji doseljenici Albanci uglavnom rade kao pekari, slastičari, zlatari i drugi privrednici.[3]

Malobrojna albanska zajednica u Republici Srpskoj se u najvećoj mjeri bavi poslatičarstvom i pekarstvom. Njihove radnje se mogu posjetiti u mnogim mjestima gradovima Srpske, a jedna takva se nalazi u mjestu Johovac kod Doboja.[4] Trend dovođenja supruga iz Albanije, prisutan je i u Republici Srpskoj.[5]

Religija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Religija u Republici Srpskoj

Albanci u Republici Srpskoj, kao i većina njihovih sunarodnika, u matičnoj zemlji, kao i širom svijeta su islamske vjeroispovijesti, dok je manji broj katoličke vjeroispovijesti.[6]

Kultura[uredi | uredi izvor]

Albanska zajednica u Republici Srpskoj nastoji da kroz svoje aktivnosti održi živom albansku kulturu, tradiciju i običaje.

Udruženja[uredi | uredi izvor]

U Republici Srpskoj, ne postoji ni jedno udruženje, koje okuplja pripadnike albanskog naroda.[7]

Rasprostranjenost[uredi | uredi izvor]

Po popisu stanovništva 2013. u Bosni i Hercegovini, a prema podacima koje je izdao Republički zavod za statistiku, i koji su jedini validni za Republiku Srpsku, u Republici Srpskoj je živjelo 140 Albanaca.[8] Albanci nastanjuju sljedeće opštine i gradove:

Albanci, po opštinama i gradovima, prema popisu stanovništva 2013. u Republici Srpskoj
jedinica lokalne samouprave ukupno
ukupno 140
Banja Luka 27
Bijeljina 17
Brod 11
Brčko [b] 105
Gradiška 29
Derventa 1
Doboj 9
Donji Žabar 2
Zvornik 5
Istočno Sarajevo 4

1
2
1

Kalinovik 1
Kozarska Dubica 1
Kostajnica 1
Kotor Varoš 1
Laktaši 4
Modriča 2
Mrkonjić Grad 3
Novi Grad 1
Novo Goražde 1
Prijedor 16
Prnjavor 7
Rogatica 3
Srebrenica 2
Ugljevik 1

Značajne ličnosti[uredi | uredi izvor]

  • Elfeta Veseli, pripadnica zloglasne jedinice Nasera Orića i ratni zločinac protiv koje se vodi sudski postupak za svirepo ubistvo maloljetnog Slobodana Stojanovića u okolini Zvornika.
  • Mirsad Mili Latifi, jedini Albanac rođen u Ljubinju,muzičar i član lokalnog benda Rok Terapija, koji je kao borac Vojske Republike Srpske poginuo na Čavaškoj gradini.[1]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Broj stanovnika Republike Srpske kojima je Albanski jezik, maternji jezik.
  2. ^ Brčko Distrikt, službeno Brčko Distrikt Bosne i Hercegovine, jedinica je lokalne samouprave pod suverenitetom Bosne i Hercegovine, koja je formalno pod zajedničkom upravom Republike Srpske i Federacije BiH.
  3. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.
  4. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.
  5. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Albanac koji je volio kosovske Božure”. Naša Hercegovina. Arhivirano iz originala 14. 07. 2020. g. Pristupljeno 14. 7. 2020. 
  2. ^ Izvještaj 2015, str. 4.
  3. ^ „Albanci u BiH”. Prometej. Pristupljeno 4. 4. 2017. 
  4. ^ „Slastičarna, autoput i Johovac”. Slobodna Evropa. Pristupljeno 16. 1. 2021. 
  5. ^ „Vanvremenska ljubav Srbina i Albanke u Foči”. Nezavisne. Pristupljeno 16. 1. 2021. 
  6. ^ Izvještaj 2015, str. 5.
  7. ^ Izvještaj 2015, str. 7-8.
  8. ^ „Rezultati Popisa 2013, Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. Republički zavod za statistiku. Pristupljeno 22. 3. 2017. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2016). „Riječ nacionalnih manjina”. 1: 68. 
  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2017). „Riječ nacionalnih manjina”. 2: 67. 
  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2018). „Riječ nacionalnih manjina”. 3: 106. 
  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2019). „Riječ nacionalnih manjina”. 4: 112. 
  • Opština Prnjavor (2019). „Bilten Mala Evropa”. Ukrajinci. 1: 25. 
  • Vijeće nacionalnih manjina BiH (2015). „Nacionalne manjine u BiH”. Izvještaj. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Албанци_у_Републици_Српској&oldid=27674125”