Aleksa Bojović

aleksa bojović
Aleksa Bojović
Lični podaci
Datum rođenja	(1906-09-11)11. septembar 1906.
Mesto rođenja	Kasindo, kod Ilidže, Austrougarska
Datum smrti	12. februar 1943.(1943-02-12) (31 god.)
Mesto smrti	Cvrče, kod Prozora, ND Hrvatska
Profesija	zemljoradnik
Delovanje
Član KPJ od	1940.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Heroj
Narodni heroj od	20. decembra 1953.

Aleksa Bojović Brko (Kasindo, kod Ilidže, 11. septembar 1906 — Cvrče, kod Prozora, 12. februar 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 11. septembra 1906. godine u selu Kasindo, kod Ilidže. Poticao je iz ugledne zemljoradničke porodice. Nije imao mogućnosti za školovanje, pa je posle osnovne škole ostao na selu. Bavio se zemljoradnjom, ali je i aktivno radio na svom samoobrazovanju. Čitao je dosta knjiga, među kojima i naprednu literaturu. Postepeno je došao u dodir s komunistima i ostalim revolucionarnim radnicima, pa se postepeno uključio u razne akcije, koje je organizovala ileglna Komunistička partija Jugoslavije (KPJ). Posebno je bio aktivan u vreme parlamentarnih izbora 1938. godine, kada se s mladim komunistima uključio u brojne političke akcije, a zatim u prenošenje ilegalnog partijskog materijala, u sklanjanju i čuvanju ilegalaca, u radu sa seljacima i dr. Godine 1940. je zbog svoje aktivnosti bio primljen u članstvo KPJ.

Nakon kapitulacije Jugoslovenske vojske, u kratkotrajnom Aprilskom ratu, 1941. godine, organizovao je skupljanje oružja i municije i sklanja na sigurna mesta. Potom je aktivno učestvovao u pripremama oružanog ustanka. Posebno se angažovao na upozoravanju seljaka da se čuvaju ustaških patrola i da se ne predaju, već da se sklanjaju, jer će ubrzo početi oružana borba. Nakon napada Nemačke na Sovjetski Savez, 22. juna 1941. godine, prešao je u ilegalnost i sklonio se iz svoga sela. Nakon otpočinjanja oružanog ustanka, među prvima je organizovao svoju udarnu grupu i s njom otpočeo najpre diverzije, a zatim i akcije na neprijateljske patrole, stanice i manje posade.

Već od prvih akcija, Brko se istakao kao izuzetno hrabar borac, koji se od ostalih izdvajao svojom pojavom i smirenošću, hladnokrvnošću i izuzetnim osećanjem za procenu situacije. Još za života je postao legenda, a njegovi podvizi su služili drugim borcima kao inspiracija. Među njegovim istaknutim akcijama ističu se — napad na jaku domobransku posadu u planinarskom domu na Jahorini, 29. avgusta 1941. godine, kad je samo s jednim borcem, bez municije, zarobio oko 20 domobrana koji su se povlačili; zatim u borbi na Klancu, kada je, kao komandant Trebevićkog bataljona, oktobra 1941. godine, s nekoliko svojih boraca prihvatio borbu s 150 ustaša koje je, posle kratke borbe, naterao u bekstvo i dr. Impresivan je bio i njegov napad na oklopni voz kod Žepče, kada je skočio na njega i golim rukama uhvatio cev mitraljeza, a njegovi borci, sledeći primer svog komandanta, priskočili su mu u pomoć i tako prisilili neprijatelja na predaju, a zatim oslobodili i varošicu Žepče.

Kao komandant bataljona u Desetoj hercegovačkoj udarnoj brigadi, februara 1943. godine je učestvovao u borbama oko Prozora, u kojima je bio teško ranjen. Na putu od Vlašića prema Prozoru je umro 12. februara 1943. godine kao teški ranjenik.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Njegovi posmrtni ostaci su 1949. godine preneti u Sarajevo i sahranjeni u Grobnici narodnih heroja u Velikom parku. Ova grobnica je novembra 1981. godine bila prenesena u novoizgrađeni spomen-park na Vracama.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.