Anatolij Ivanović
Anatolij Ivanović | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1897. |
| Datum smrti | 1954. |
Anatolij Ivanović je srpski publicista i izdavač, osnivač Narodne prosvete.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 30. novembra 1897. godine u Rostovu, u aristokratskoj jevrejskoj[1] porodici. Njegov otac Ivan je bio istaknuti industrijalac, izdavač i štampar, koje ubijen od strane boljševika tokom Oktobarske revolucije. Nakon toga, 1918. godine on i njegov brat sa grupom "belih" Rusa emigrirali su u Srbiju.
Odmah po dolasku u Srbiju, upoznao je i ubrzo oženio Krunoslavu Šešević, u Somboru 1922. godine. Želeći da se što više približi Srbima, izostavio iz svojih generalija jevrejsko prezime Pricker.[2] Zadržao je samo srednje po imenu oca. Ubrzo uz pomoć dvojice ruskih profesora počinje sa prevodom i izdavanjem ruskih klasika u Srbiji. Kao vlasnik izdavačke kuće "Nacionalno obrazovanje", objavio je dela Tomasa Mana, Balzaka, Dostojevskog (prevela Desanka Maksimović), Čehova, Turgenjeva i dr. ruskih i svetskih klasika, kao i sabrana dela pedesetak srpskih pisaca.[3]
U izdavačkom odboru ove biblioteke bili su: prof. Dr Vladimir Ćorović, dr Pavla Stevanović, Jeremija Živanović, bivši rektor Učiteljskog fakulteta, Uroš Džonić - šef Univerzitetske biblioteke i Stevan Jelača - profesor kniževnosti Treće beogradske gimnazije. Urednici nekih izdanja su bili Jovan Dučić i Dragiša Vasić.[4] On je svakom izdavačkom odboru neke od svojih edicija, ustanovio mesta predsednika i sekretara.[5]
Dela "Biblioteka srpskih pisaca" štampana su u velikom tiražu. Ivanović je međutim imao posla sa sudom, nekoliko puta zbog navodnog kršenja autorskog prava. Bio je tužen (ali ne i kažnjavan) zbog nezakonitog objavljivanja dela Svetolika Rankovića i Turgenjeva.[6] Na Obilićevom vencu,na broju pet, sagradio je svoju štampariju.[7] U ovoj zgradi je danas Zavod za udžbenike.
Izdavao je ilustrovani nedeljnik pod nazivom "Panorama", i nedeljne informativne novine "Hronika". "Hronika" sve do ulaska Nemaca 1941. godine u Beograd. U svojim izdanjima angažovao je i Isidoru Sekulić, Milana Kašanina i profesora Jovana Maksimovića. Njegov mali dnevni list "Štampa", konkurisao je na razne načine, ozbiljnoj beogradskoj "Pravdi".
Objavio je radove 11 ruskih emigranata, koji su postali članovi SANU, zahvaljujući njegovoj pomoći se afirmisali se, i ostavili neizbrisiv trag u srpskoj kulturi i umetnosti. Bio član uprave Jugoslovenskog saveza izdavača i knjižara, te beogradski mason.
Ivanović se uz svoju delatnost bavio humanitarnim radom, pomažući pojedince i ustanove. Njegovom finansijskom pomoći, prilogom od 20.000 dinara završeno je 1938. godine građenje osnovne škole u šumadijskom selu Pećanu.[8] Uspešnom primenom tržišnog poslovanja u izdavaštvu, radeći sa popularnim književnim edicijama, stekao je veliko bogatstvo. Jedna od njegovih nekretnina bila je fabrika kartona "Lepenka".[9] Tokom Nacističke okupacije oduzet mu je veći deo imovine; još gore je prošao po završetku rata.
Godine 1946. napušta Srbiju, nakon što je od strane komunističkih vlasti proglašen ratnim profiterom i oduzeta mu sva imovina. Neko vreme je živeo u Parizu, a zatim u Brazilu, gde je umro 1954. godine.
Anatolij je kao mlad ruski emigrant u Srbiji osnovao izdavačko preduzeće „Narodnu prosvetu”, pa potom časopise „Panoramu” i „Hroniku”, Fabriku papira, kartona i lepenke na Umci, preduzeće „Drvoprodukt”. Sagradio je na Obilićevom vencu i najsavremeniju štampariju u Evropi u to doba [10]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Ostoja Đurić, navedeno delo
- ^ Ostoja Đurić: "Ruska literarna Srbija 1920-1941.", Gornji Milanovac 1990.
- ^ "Pravda", Beograd 24. novembar 1937.
- ^ [1] Politika, SUDBINE Tri izgnanstva Anatolij Ivanović
- ^ Milan Kašanin: "Susreti i pisma", Novi Sad 1974.
- ^ "Pravda", Beograd 27. maj 1932.
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 27. decembra 1934.
- ^ "Pravda", Beograd 6. mart 1938.
- ^ "Glasnik, Geografskog društva", Beograd 1953.
- ^ [2] Rehabilitovan Anatolij Ivanović osnivač „Narodne prosvete”, Politika 20.04.2015
