Ante Banina

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
ante banina
Ante Banina
Lični podaci
Datum rođenja(1915-04-06)6. april 1915.
Mesto rođenjaVeli Iž, kod Zadra, Austrougarska
Datum smrti15. april 1977.(1977-04-15) (62 god.)
Mesto smrtiBeograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesijavojno lice
Porodica
SupružnikMira Banina
Delovanje
Član KPJ od1939.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
i Jugoslovenska narodna armija
1941 — 1975.
Čingeneral-pukovnik
Heroj
Narodni heroj od20. decembra 1951.
Odlikovanja
jugoslovenska odlikovanja:
Orden narodnog heroja Orden ratne zastave Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem
Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem
Orden za vojne zasluge sa velikom zvezdom Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.
strana odlikovanja:
Orden crvene zastave
Orden crvene zastave
Vojnički orden slobode
Vojnički orden slobode

Ante Banina (Veli Iž, kod Zadra, 6. april 1915 — Beograd, 15. april 1977) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 6. aprila 1915. u selu Velom Ižu, kod Zadra. Potiče iz siromašne seljačke porodice. U rodnom selu je završio šest razreda osnovne škola, a potom odlazi u Čakovec, gde je učio molerski zanat.[1]

Godine 1932. zaposlio se u Zagrebu, a do 1936. radio je u Splitu i Šibeniku, kada je otišao na odsluženje vojnog roka. Kao mladi radnik, još u Čakovcu se upoznao sa radničkim pokretom. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) postao je 1939, a od 1940. je bio sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Preko.[1]

Aktivno je učestvovao je u organizovanju ustanka, protiv okupatora, 1941. godine na području Zadra i Šibenika. Po nalogu Okružnog komiteta KPH za severnu Dalmaciju, osnovao je prvu partijsku ćeliju u Zadru i bio njen sekretar.[1]

Organizovao je i 7. decembra 1941. poveo grupu od 30 boraca, sa područja Zadra i Šibenika, i doveo u Liku, gde su stupili u partizane. Postali su borci Dalmatinske partizanske čete bataljona „Marko Orešković“, a Banina je imenovan za političkog komesara čete.[1]

Kada je 7. maja 1942. u oslobođenoj Korenici formiran Prvi proleterski bataljon Hrvatske, postao je komandant bataljona i sa njim učestvovao u velikom broju borbi na teritoriji Like, Dalmacije, Gorskog kotara i Korduna. Posebno se istakao u borbi kod Golubića, maja 1942, kada je iako ranjen nastavio da komanduje bataljonom. Takođe, istakao se u borbama na Žumberku, oktobra iste godine, kada je ponovo teško ranjen, nastavio da komanduje bataljonom sve do proboja iz okruženja. Za ove uspehe Ante Banina i Prvi proleterski bataljon pohvaljeni su od Glavnog štaba NOP odreda Hrvatske.[1]

Prilikom formiranja Trinaeste hrvatske brigade „Josip Kraš“ (od decembra 1942. Trinaesta proleterska udarna brigada „Rade Končar“) 7. novembra 1942. Prvi proleterski bataljon Hrvatske ušao je u njen sastav. Tom prilikom Banina je imenovan za komandanta brigade, ali je zbog ranjavanja, komandu nad brigadom preuzeo Milan Žeželj, a on je upućen na lečenje.[1]

Februara 1943. postavljen je za zamenika komandanta Devete dalmatinske divizije, sa kojom je, tokom Četvrte nerprijateljske ofanzive, učestvovao u borbama koje je vodila od Imotskog do prelaska Neretve. Uz neprestane borbe, borci Devete divizije učestvovali su u prenosu ranjenika, preko Prenja i obezbeđenju Centralne bolnice.[1]

Posle bitke na Neretvi, imenovan je za komandanta Šesnaeste banijske brigade, s kojom je učestvovao u Petoj neprijateljkoj ofanzivi. Juna 1943. postavljen je za komandanta Sedme banijske udarne brigade, a po naređenju Vrhovnog štaba NOV i POJ, krajem avgusta 1943, iz istočne Bosne se vratio u Dalmaciju.[1]

Za komandanta Devete dalmatinske divizije, postavljen je 8. septembra 1943. godine. Pod njegovom komandom divizija je u neprekidnim dvadesetodnevnim borbama sprečila prodor nemačkih snaga u oslobođeni Split. Do kraja 1943, odbijala je česte napade nemačkih i ustaških snaga iz Sinja, Imotskog i Posušja ka Duvnu i Livnu; vodila borbe kod Aržana i na Pelješcu, a od 9. do 17. decembra 1943. učestvovala u napadu na Livno.[1]

U prvoj polovini 1944. Deveta divizija je vodila borbe s nemačkim i četničkim jedinicama kod Bosanskog Grahova, a posebno u vreme desanta na Drvar, od 25. maja do 6. juna 1944. godine. U decembru 1944. upućen je na školovanje u Sovjetski Savez, gde je završio Vojnu akademiju „Vorošilov“.[1]

Posle oslobođenja Jugoslavije, obavljao je razne dužnosti u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA). Bio je komandant divizije, komandant armije i komndant armijske oblasti.[1]

Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Hrvatske, poslanik Sabora SR Hrvatske i Skupštine SFRJ, a jedno vreme je obavljao funkciju sekretara Opunomoćstva CK SKJ za organizaciju Saveza komunista u JNA.[1]

Umro je 15. aprila 1977. u Beogradu.[2] Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.[1]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e ž z i j k l Narodni heroji 1982, str. 61.
  2. ^ „Umro Ante Banina”. arhiv.slobodnadalmacija.hr. Slobodna Dalmacija. 16. 4. 1977. str. 1. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Анте_Банина&oldid=27786924”