Antonije Aleksić
| Antonije Aleksić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. maj 1844. |
| Mesto rođenja | Pančevo, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 12. novembar 1893. (49 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Naučni rad | |
| Polje | Hidrologija |
Antonije Anta Aleksić (Pančevo, Austrijsko carstvo, 9. maj 1844 — Beograd, 12. novembar 1893) srpski je hidrolog, vojni geograf, publicista i inženjerski oficir.[1] Bio je redovni član Srpskog učenog društva (Odbora za nauke jestastveničke i matematičarske) od 17. februara 1874. godine i počasni član Srpske kraljevske akademije od 15. novembra 1892. Radio je dosta na hidrologiji dolineMorave i Mačve.[2][3][4][5]
Život[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Pančevu, Austrijsko carstvo, 1844.godine. Školovao se u Austriji, koja je imala bogato iskustvo u borbi protiv poplava i uspešnom pretvaranju močvarnog zemljišta u obradive površine. Po završenom školovanju Aleksić je nastojao da svoje znanje stečeno u Austrougarskom carstvu primeni i u Srbiji, prvo na primeru reke Morave, a potom i Mačve.[6][7]
Delo[uredi | uredi izvor]
Kao vojni geograf i kartograf, napravio je plan okoline Beograda na osnovu sopstvenih snimaka (1865-1866) koje je načinio u razmeri 1:50.000.[8]
Takođe je izmerio i snimio dolinu reke Morave, od Bagrdana do Kruševca i napravio plan u razmeri 1:200.000.[9]
Jedan od njegovih prvih radova o kartografskom razvoju sadrži raspravu pod nazivom Građa za kartografiju i geografiju Srbije, koja je objavnjana 1883. godine u Godišnjica Nikole Čupića.
Bio je prvi hidrolog u Srbiji, koji je posle bavljenja slivom Morave, 1879. godine, u središte svog interesovanja stavio Mačvu i tokom naredne decenije života objavio veći broj naučnih i publicističkih radova na tu temu. Aleksić je u svom delu Mačva, dao poseban pogled na poplavne prilike sa geografskom kartom, iz 1891.godine,[10] uz koji je sačinio i prvu Hidrografsku kartu Mačve, za melioraciju i hidrotehničke svrhe. Mapa prikazuje vijugave rečne tokove, meandre, mirne vode, močvare i drenaže terene Mačve.[11]
Kao i prvi i srpski hidrolozi, proučavao je vode u martu, smeštene duž panonskih reka, Dunava, Save i Tise.
Antonije Aleksić je svojim radom dao značajan i izuzetan doprinos razvoju hidrologije u Srbiji zajedno sa ostalima koji su mu prethodili, posebno sa Jovanom Stefanovićem Vilovskim i Davidom Pešićem.
Bibliografija[uredi | uredi izvor]
- 1865-1866: Plan okoline Beograda 1:50.000. Beograd
- 1876: Morava, njeno sadašnje stanje i mogućnost plovidbe, Glasnik Srpskog učenog društva
- 1882: Mačvanska blatišta, Godišnjica Nikole Čupića, ІV (1882).
- 1883: Građa za kartografiju i geografiju Srbije" Godišnjica Nikola Čupić
- 1891: „Mačva sa naročitim pogledom na poplavne prilike”, Glasnik Srpskog učenog društva, knj. 72 (1891).
- 1889: Udešavanje Drine za plovidbu. Kratak pregled radova koji su do sada vršeni na Drini. Sa kartom donje Drine, Beograd 1889
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Antonije Aleksić”. www.sanu.ac.rs. Pristupljeno 28. 3. 2022.
- ^ Aleksić, A. (1876) Morava, njeno sadašnje stanje i mogućnost plovidbe. Glasnik Srpskog učenog društva, sv. XI, drugi odeljak
- ^ Aleksić, A. (1883) Građa za kartografiju i geografiju Srbije. Godišnjica Nikole Čupića, knj. V, str. 260-262
- ^ Aleksić, A. (1891) Mačva sa naročitim pogledom na poplavne prilike. Glasnik Srpskog učenog društva, kn. 72
- ^ Aleksić, A. (1882) Mačvanska blatišta. Godišnjica Nikole Čupića, 260-262
- ^ Nikola Petrović, Iz istorije hidrotehnike i građevinarstva, Beograd 1960, 24
- ^ R. J. Popović, A. Vuletić, Regulacija savske i drinske obale i zaštita Mačve Evropa i Srbi (1804–1918). Podsticaji i iskušenja evropske moderne (br. 177031) i Od univerzalnih carstava ka nacionalnim državama. Društvene i političke promene u Srbiji i na Balkanu (br. 177030).
- ^ Aleksić, A. (1865-1866) Plan okoline Beograda 1:50.000. Beograd
- ^ 1876: Morava, njeno sadašnje stanje i mogućnost plovidbe (Morava, its Current Condition and Future Development of Navigation), Glasnik Srpskog učenog društva
- ^ Antonije Aleksić, Mačva, Sa posebnim pogledom na poplavne prilike sa geografskom kartom, ”, Glasnik srpskog učenog društva 72 (1890), 1–106
- ^ B. Knežević, A. Ristić i R. Popović: Anta Aleksić i njegov rad na hidrologiji Morave i Mačve. Bgd. 1955 (Posebna izdanja. Hidrotehnički institut „Inž. Jaroslav Černi“, 3).
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grčić, Mirko. "Development of Serbian cartography from the end of XVIII to the beginning of the XX century." Zbornik radova - Geografski fakultet Univerziteta u Beogradu, no. 67-2, 2019, pp. 21–52. DOI.org (Crossref).