Arbanasi (Veliko Trnovo)

Arbanasi
bug. *Арбанаси*
Arbanasi; bug. Арбанаси
	Panorama sela Arbanasi
Administrativni podaci
Država	Bugarska
Oblast	Velikotrnovska oblast
Opština	Veliko Trnovo
Stanovništvo
— (2021)	303
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 06′ 00″ S; 25° 40′ 01″ I / 43.1° S; 25.667° I
Vremenska zona	centralnoevropska:; UTC +2 do +3
Aps. visina	350 m
Površina	11,88 km2
	Arbanasi Arbanasi na karti Bugarske
Ostali podaci
Poštanski broj	5029
Pozivni broj	062
Veb-sajt	arbanassi.org/indexen.html

Arbanasi (bug. Арбанаси) selo je u severnoj Bugarskoj, opština Veliko Trnovo, Velikotrnovska oblast.

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Ime sela potiče od albanske reči Arbërës ili slovenske-srpske Arbanas, što znači zemljoradnik. Od korena ove reči je turski naziv arnavut koji se koristi za određivanje Albanaca među stanovništvom koji su nastanjeni ovde iz različitih delova Makedonije i Albanije.^[1]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Naselje leži 4 km severoistočno od Velikog Trnova na severu Bugarske. Udaljeno je 197 km istočno od Sofije.^[2] U njemu se nalazi nekoliko zanimljivih manastira i crkava iz perioda od 16. do 18. veka: manastir Svetog Nikole, Uspenja Presvete Bogorodice, Crkva Rođenja Hristovog, Crkva Svetih arhanđela Mihajla i Gavrila, Crkva Svetog Anastasija, Crkva Svetog Đorđa i Crkva Svetog Dimitrija. U selu su dobro očuvane stambene kuće nekadašnjih bogatih stanovnika naselja, koje odlikuju visoki kameni zidovi i liče na utvrđenja, dok je unutrašnjost prijatna i udobna — plafoni, vrata, nameštaj, prozori i ostala oprema su izrađeni od masivnog duboreza i bogato ukrašeni. Gradnja savremenih kuća i hotela u Arbanasiju uspešno oponaša ovaj stil arhitekture.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Nema pisanih dokumenata o istorijskom nastanku sela Arbanasi. Jedna od pretpostavki govori da je mesto naseljeno bugarskim boljarima (plemićima) iz najzapadnijih krajeva države. Prema očuvanim dokumentima koji potiču iz perioda oko 1460. godine, ovde je već postojalo naselje, verovatno nastalo naseljavanjem pokrštenih Albanaca.^[3] Vladarskim dekretom — fermanom iz 1538. godine, turski sultan Sulejman Veličanstveni, svom zetu, velikom veziru Rustem Paši, dodelio je selo Arbanase, kao i sela Šaskovec, Gornju i Donju Orjahovicu. Stanovnici Arbanasa su preuzeli obavezu zaštite okolnih prolaza, za koje su nagrađeni značajnim oslobađanjem i smanjenjem plaćanja poreza.

Naselje je zadržalo ovaj status do oslobođenja Bugarske 1878. godine. Veoma pogodni privredni uslovi, uz prirodne povoljne karakteristike regiona, doveli su do značajnog ekonomskog razvoja sela Arbanasi tokom 17. i 18. veka. Stočarstvo, proizvodnja vina, kao i brojni zanati — kujundžije, zlatari, krojači i drugi, bili su veoma razvijeni. Stanovnici sela Arbanasi bavili su se zanatima, proizvodnjom mlečnih proizvoda i preradom vune. Zahvaljujući ulaganjima trgovaca iz Arbanasija, selo danas ima mnoštvo znamenitosti, među kojima su velike kamene kuće, posebno se ističe Konstancalijeva kuća, crkve, kapele i fontane sa vodom za piće.

Umetnička i istorijska vrednost manastira Svetog Nikole se najviše ogleda u očuvanim freskama u kapeli Svetog Ilije iz 1716. godine, na kojima su prikazani monumentalni likovi Hrista i arhanđela, 12 scena iz života Svete Bogorodice i 6 scena iz Hristovog života.

Arbanasi su postavljeni na listu od stotinu nacionalnih turističkih lokaliteta Bugarske.^[4]

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Po procenama iz 2011. godine, Arbanasi su imali 303 stanovnika.^[5] Većina stanovništva su etnički Bugari. Poslednjih godina zabeležen je porast broja stanovnika u naselju.^[6]

Pretežna veroispovest mesnog stanovništva je pravoslavlje.