Arborikultura
Arborikultura (od latinskog arbor, -is = drvo i colo, colere = gajiti) je naučna i praktična disciplina koja se bavi proučavanjem kao i sadnjom, negom i gajenjem drveća, žbunova i drvenastih povijuša (višegodišnjih drvenastih biljaka) prvenstveno u urbanom prostoru i iz estetskih razloga, tako da čovek i biljka koegzistiraju u održivom okruženju. Za razliku od gajenja šuma u šumarstvu gde se sastojini (većoj ili manjoj grupi drveća), osnovnoj jedinici gazdovanja, posvećuje glavna pažnja arborikultura tretira drvenaste biljke kao individue. Arborikultura je u bliskoj vezi sa urbanim šumarstvom koje se bavi ozelenjavanjem gradova i naselja kako bi se postigla zdrava i održiva životna sredina u njima.
Nauka arborikulture proučava kako se ove biljke razvijaju i reaguju na mere nege i okružujuću sredinu. Praksa arborikulture obuhvata sve mere koje se preduzimaju na stablima i oko njih da bi se očuvao vitalitet i sprečile pojave koje utiču na njihovu kondiciju uključujući tehnike gajenja kao što su izbor taksona, sadnja, formiranje, đubrenje, zaštita od bolesti i štetočina, orezivanje, oblikovanje, ispunjavanje šupljina, ankerovanje i kada je potrebno uklanjanje - seča. Posebna problematika ove discipline je procena osetljivosti stabala na lom i statička stabilnost koja se određuje primenom instrumenata kao što su rezistograf, teredo-sonometar, fraktometar, inklinometar, kompjuterski tomograf...
Osoba koja se bavi praksom ili proučavanjem arborikulture u svetu se naziva „arborist“, „arborikulturist“. Naziv „hirurg za drveće“ (tree surgeon) je uobičajeniji za osobu koja je obučena za fizičko održavanje i formiranje drveća i stoga je više deo arborikulturnih radova nego što je to arborist.
Arborikultura je prvenstveno usmerena na pojedinačno drveće i druge drvenaste biljke koje čine stalnost pejzaža i pružaju zadovoljstvo, obično u vrtovima, parkovima i drugim kategorijama zelenih prostora i predstavlja deo hortikulture. Struka doživljava ekspanziju u svetu paralelno sa razvojem svesti javnosti o značaju pravilnog održavanja stabala u zelenim prostorima gradova. Ovo dovodi do pojačane potrežnje stručnjaka arborikulture koji rade zajedno sa planerima, pejzažnim arhitektama i konsultantima životne sredine.
Upravljanje rizikom, pravna pitanja i estetska merila igraju važnu ulogu u praksi arborikulture, kao i edukacija o važnosti urbanih stabala i promenama koje ta stabla trpe tokom vremena. Prezentacije, radionice i demonstracije za decu školskog uzrasta koja stiču prva znanja o prirodi, vrlo su važni za kasnije shvatanje problematike razvoja i očuvanja stabala u gradovima, kao i za podizanje ekološke svesti.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Harris, R. W., Clark, J. R., Matheny, N. P. : Arboriculture: Integrated Management of Landscape Trees, Shrubs, and Vines. (4th изд.). 2003. ISBN 978-0-13-088882-2.
- Harris, R. W., Harris, V. M. : Arboriculture: Care of Trees, Shrubs, and Vines in the Landscape. (4th изд.). 1982. ISBN 978-0-13-043935-2.
