Pređi na sadržaj

Arkanđelo Koreli

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Arkanđelo Koreli
Portret Arkanđela Korelija, Jan Frans van Duven (pre 1713)
Datum rođenja(1653-02-17)17. februar 1653.
Mesto rođenjaFuzinjano, Papska država
Datum smrti8. januar 1713.(1713-01-08) (59 god.)
Mesto smrtiRim, Papska država

Arkanđelo Koreli (ital. Arcangelo Corelli; Fuzinjano, 17. februar 1653 — Rim, 8. januar 1713)[1] bio je italijanski violinista i kompozitor iz barokne ere. Njegova muzika bila je ključna u razvoju modernih žanrova sonate i koncerta, u utvrđivanju prevlasti violine i kao prvi spoj modernog tonaliteta i funkcionalne harmonije.[2]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Zapisi o krštenju pokazuju da je Koreli rođen 17. februara 1653. godine u malom gradu Romanja u Fuzinjanu, biskupija Ferara,[3] Papinske države . Njegovi preci su bili u Fuzinjanu i posedovali su zemljište od 1506. godine, kada su se preselili na to područje iz Rima. Iako očigledno prosperitetni, oni gotovo sigurno nisu bili plemići, kao što je nekoliko priča o kompozitorovoj genealogiji kasnije tvrdilo. Korelijev otac, od koga je preuzeo ime Arkanđelo, umro je pet nedelja pre rođenja kompozitora. Zbog toga ga je odgajala njegova majka, Santa (rođena Rufini ili Rafini), zajedno sa četvoro starije dece.[1]

Bogatstvo anegdota i legendi vezanih za Korelija oštro kontrastira sa nedostatkom pouzdanih savremenih dokaza koji dokumentuju događaje u njegovom životu. Ova praznina je posebno izražena u njegovim godinama formacije, uključujući i njegovo muzičko obrazovanje, iako su tradicionalni prikazi o veoma idealizovanom detinjstvu već dugo raskrinkani.[4] Prema rečima pesnika Đovanija Marija Krešimbenija, koji je verovatno dobro poznavao kompozitora, Koreli je prvobitno studirao muziku kod sveštenika u obližnjem gradu Faenci, a zatim u Lugu, pre nego što se 1666. godine preselio u Bolonju.

Glavni centar muzičke kulture tog vremena, Bolonja je imala školu violinista u cvatu, vezanu za Erkol Gajbara i njegove učenike, Đovanija Benvenutija i Leonarda Brunjolija. Izveštaji kasnijih izvora povezuju Korelijeve muzičke studije sa nekoliko majstorskih violinista, uključujući Benvenutija, Brunjolija, Bartolomea Laurentija i Đovanija Batistu Basanija. Iako istorijski verodostojni, ovi izveštaji ostaju uglavnom nepotvrđeni, kao i tvrdnja da ga je papski kontraalt Mateo Simoneli prvi put naučio kompoziciju.[5] Primedba koju je Koreli kasnije uputio tutoru sugeriše da je njegovo muzičko obrazovanje uglavnom bilo usmereno na violinu.[1]

Hronike Bolonjske filharmonijske akademije pokazuju da je Koreli bio primljen na akademiju do 1670. godine, u izuzetno mladoj dobi od sedamnaest godina. Kredibilitet ovoga je osporavan.[6] Iako se nadimak Il Bolognese pojavljuje na naslovnim stranicama Korelijeva prva tri objavljena skupa radova (Opus 1 do 3), trajanje njegovog boravka u Bolonji ostaje nejasno.[5] Anegdote o putovanjima van Italije u Francusku, Nemačku i Španiju nemaju nikakvih savremenih dokaza. Na primer, anegdota da je Korelijeva kontinentalna slava nastala iz putovanja u Pariz u devetnaestoj godini, kada ga je oterao zavidni Žan-Batist Lili, izgleda da je nastala od Žan Žaka Rusoa.[7] Postoje tvrdnje da je Koreli proveo neko vreme u Nemačkoj u službi Maksimilijana II Emanuela (navodno 1681. godine), kao i u kući svog prijatelja i kolege violiniste-kompozitora Kristijana Farinelija (između 1680. i 1685. godine).[8]

Portret Arkanđela Korelija, Hju Hauard (1697)

Iako je nejasno kada je Koreli stigao u Rim, on je sigurno bio aktivan tamo do 1675. godine, kada je „Arkanđelo od Bolonje” (kao su ga nazivali) bio angažovan da svira kao jedan od violinista za podršku u kornatskim oratorijima u crkvi San Đovani de Fiorentini, kao i na francuskim nacionalnim proslavama koje se svake godine održavaju 25. avgusta u San Luiđi de Francesi i tokom ordinacije člana moćne porodice Čigi u Santa Domeniko e Sisto. U avgustu 1676. već je svirao drugu violinu kod poznatog Karla Manelija u San Luiđi de Francesiju. Iako Rim nije imao stalni orkestar koji bi obezbedio stabilno zaposlenje za instrumentaliste, Koreli je brzo napravio ime za sebe, svirajući u raznim ansamblima koje sponzorišu bogati pokrovitelji, kao što je kardinal Benedeto Pamfili, za koga je svirao u Lenten oratorijima u San Marselu od 1676. do 1679. godine.[5][9]

Gravura Korelijeve biste[10] sa naslovne strane njegove kolekcije koncerata Twelve Concerti Grossi, Op.6

Dela[uredi | uredi izvor]

Koreli je komponovao 48 trio sonata, 12 violinskih i kontinuo sonata,[11] i 12 končerto grosa.

Šest setova od dvanaest kompozicija, objavljenih između 1888. i 1891. godine, autentično se pripisuju Koreliju, zajedno sa nekoliko drugih radova.

  • Opus 1: 12 sonate da chiesa (trio sonatas for 2 violins and continuo) (Rome 1681)
  • Opus 2: 12 sonate da camera (trio sonatas for 2 violins and continuo) (Rome 1685)
  • Opus 3: 12 sonate da chiesa (trio sonatas for 2 violins and continuo) (Rome 1689)
  • Opus 4: 12 sonate da camera (trio sonatas for 2 violins and continuo) (Rome 1694)
  • Opus 5: 12 Suonati a violino e violone o cimbalo (6 sonate da chiesa and 6 sonate da camera for violin and continuo) (Rome 1700) The last sonata is a set of variations on La Folia
  • Opus 6: 12 concerti grossi (8 concerti da chiesa and 4 concerti da camera for concertino of 2 violins and cello, string ripieno, and continuo) (Amsterdam 1714)
  • op. post.: Sinfonia in D minor, WoO 1
  • op. post.: Sonata a Quattro, WoO 2 (Rogers, Amsterdam, 1699)[12]
  • op. post.: Sonata a Quattro, WoO 3 (Rogers, Amsterdam, 1699 – incomplete/dubious)
  • op. post.: Sonata a Quattro for Trumpet, 2 Violins & B.C, WoO 4
  • op. post.: 6 Sonate a tre, WoO 5–10 (Amsterdam 1714)

Izabrani snimci[uredi | uredi izvor]

Potpuna dela
Complete Edition. Brilliant Classics 94112, 2010
Končerto grosi
12 Concerti Grossi Opus 6. Academy of St Martin in the Fields, Neville Mariner. Decca, 1995
12 Concerti Grossi Opus 6. The English Concert, Trevor Pinnock, Simon Standage, Micaela Comberti, Jaap ter Linden. Archiv, 1999
Concerti Grossi Opus 6. The Avison Ensemble. Linn Records, 2012
The Complete Concerti Grossi. Gli Incogniti, Amandine Beyer. Zig Zag Territoires, 2013
Druga dela
Violin Sonatas Opus 5. Andrew Manze (violin), Richard Egarr (harpsichord). Harmonia Mundi, 2002[13]
Violin Sonatas Opus 5. The Avison Ensemble. Linn Records, 2013
Chamber Sonatas Opus 2 and 4. The Avison Ensemble. Linn Records, 2013
Church Sonatas Opus 1 and 3. The Avison Ensemble. Linn Records, 2014
The "Assisi" Sonatas. Ensemble Aurora, Enrico Gatti. Glossa Music, 2014

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v Buscaroli, Piero (1983). „Corelli, Arcangelo”. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 29. Treccani.it. 
  2. ^ Taruskin, Richard. The Oxford History of Western Music, vol. 2, chapter 5 Oxford: Oxford University Press, 2009.
  3. ^ Allsop, str. 14
  4. ^ Allsop, str. 3–14
  5. ^ a b v Talbot, Michael. „Corelli, Arcangelo”. Grove Music Online. Oxford Music Online. Pristupljeno 31. 1. 2013.  (potrebna pretplata)
  6. ^ Allsop, str. 25
  7. ^ Allsop, str. 5
  8. ^  Jedna ili više prethodnih rečenica uključuje tekst iz publikacije koja je sada u javnom vlasništvu: Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Corelli, Arcangelo”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 7 (11 izd.). Cambridge University Press. str. 143. 
  9. ^ Allsop, str. 27–29
  10. ^ „Arcangelo Corelli (1653–1713) – Find A Grave...”. www.findagrave.com. Pristupljeno 25. 3. 2018. 
  11. ^ D.D. Boyden: "Corelli's Solo Violin Sonatas Grac'd by Dubourg", Festskrift Jens Peter Larsen, ed. N. Schiørring, H. Glahn and C.E. Hatting (Copenhagen, 1972)
  12. ^ Allsop, str. 9
  13. ^ Kemp, Lindsay (april 2003). „Corelli Violin Sonatas”. www.gramophone.co.uk. Gramophone. Pristupljeno 6. 4. 2018. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Piancastelli, Carlo (in Italian) Fusignano ad Arcangelo Corelli: nel secondo centenario dalla morte 1913, Bologna, Stabilimento poligrafico emiliano, 1914 [Reprinted 2011, Nabu Press. ISBN 9781246456721.]
  • Pincherle, Marc, Corelli et son Temps Paris, Félix Alcan, 1933. [Translated, Russell, Hubert E M (1956) Corelli: His Life, His Work. New York. Reprinted 1968, The Norton Library, and 1979, Da Capo Press]
  • Allsop, Peter (1999). Arcangelo Corelli: New Orpheus of Our Times. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-816562-0. 
  • Philippe Borer, The Sweet Power of Strings: reflections on the musical idea of dolce, in Exploring Virtuosities , ed. by Ch. Hoppe, Hildesheim, Olms, 2018, pp. 211-240

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Arkanđelo Koreli na Vikimedijinoj ostavi.
Free sheet music
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Арканђело_Корели&oldid=27675621”