Automat (oružje)
Automat ili ranije mašinka je u vojnoj terminologiji lako streljačko oružje, automatskog dejstva, namijenjeno za borbu protiv živih ciljeva.
Pogodan je naročito za borbu na bliskom odstojanju, u rovovima, šumi, planini i naseljenim mjestima. Jednostavne je konstrukcije, lak za rukovanje, a poslužuje ga jedan čovjek (automatičar). Osnove karakteristike automata su da koristi pištoljsku municiju, kalibra 6,35 - 11,43 mm i djeluje na principu trzaja zatvarača. Masa automata iznosi 2,7-4,5 kg.
Nakon Drugog svjetskog rata, vojne doktrine supersila SSSR i SAD su skoro sasvim zanemarile automat kao oružje. Rješenje potrebe za kratkim oružjem, podesnim za urbane sukobe i dejstva u skučenim prostorima su našle skraćivanjem automatskih pušaka kao što su Kalašnjikov AKS[1] ili Kolt CAR 15[2]. Ovo ima za posljedicu da se u novijoj vojnoj praksi i kratke automatske puške nazivaju automatima[3], mada djeluju iz zatvorenog zatvarača, rade na principu pozajmice barutnih gasova i koriste puščanu municiju.
Automat se nalazi najviše u naoružanju pješadije, a ponekad i drugih rodova i službi. Uz to je glavno oružje specijalnih jedinica kao što su jurišna pješadija, izviđačke jedinice, komandosi i padobranci.
Princip rada[uredi | uredi izvor]
Automat radi na principu korišćenja trzanja zatvarača pri opaljenju. Većina automata dejstvuje iz otvorenog zatvarača. Ispaljenje prvog metka vraća zatvarač koji izbacuje čauru ispaljenog metka i sabija povratnu oprugu. Pod pritiskom opruge, zatvarač se kreće unapred, ubacuje novi metak u cijev i vrši novo opaljenje. Ovo se ponavlja sve dok je obarač stisnut i dozvoljava put zatvaraču.
Dijelovi[uredi | uredi izvor]
Zavise od konstrukcije automata. Jugoslovenski automat 7,62 mm M.49/57 ima cijev s kompenzatorom na ustima, sanduk s oblogom (za smještaj cijevi i zatvarača), poklopac sanduka s vretenom (smještaj udarne opruge), povratno-udarnu oprugu, zatvarač s ručicom, mehanizam za okidanje, kundak, nož i okvir. Automat ima i pribor za čišćenje i podmazivanje.
Gađanje[uredi | uredi izvor]
Vrši se automatskom ili jedinačnom paljbom. Kratki rafali su 3-6 a dugi 15-20 metaka. Kratki rafali su efikasni do 200 a dugi do 100 metara. Praktična brzina gađanja je oko 100 metaka u minuti rafalnom paljbom, a 30 jedinačnom.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, Beograd, 1970., knjiga prva, strane 338-340.
