Afrička muzika

Tradicionalna muzika Afrike je s obzirom na prostranost kontinenta, istorijski drevna, bogata i raznolika, sa različitim regionima i afričkim narodima koji imaju mnogo različitih muzičkih tradicija. Muzika u Africi je veoma važna kada je u pitanju religija. Pesme se koriste u ritualima i verskim ceremonijama, kao što je na primer prenošenje priča iz generacije u generaciju, ali i zbog rituala sličnim prizivanju kiše.

Tradicionalna muzika se na većem delu kontinenta prenosi usmeno (auralno), retko gde postoje pismeni izvori ove muzike. U podsaharskim afričkim muzičkim tradicijama često se koriste udaralački instrumenti, što najčešće uključuje ksilofon, džembe, bubnjeve i instrumente za proizvodnju tonova kao što je kalimba.^[1]^[2]

U muzici i plesu afričke dijaspore, koja se u različitim stepenima formira u afričkim muzičkim tradicijama, spadaju američka muzika i mnogi karibski žanrovi, kao što su soka, kalipso i zuk. Latinoamerički muzički žanrovi kao što su rumba, konga, bomba, kumbija, salsa i samba, takođe su česti u Africi, a zauzvrat su uticali i na afričku popularnu muziku.^[1]

Kao i muzika Azije, Indije i Bliskog istoka, afrička je takođe visoko ritmička muzika. Afrička muzika se sastoji od složenih ritmičkih obrazaca, često uključujući jedan ritam koji se suprotstavlja drugom, stvarajući poliritam. Najčešći poliritam stvara tri otkucaja na vrhu dva, kao triplet koji se igra suprotstavljanjem pravih nota. Pored ritmične prirode muzike, afrička muzika se razlikuje od zapadne muzike, jer se različiti delovi muzike ne kombinuju harmonično. Afrički muzičari, za razliku od zapadnih muzičara, ne žele da kombinuju različite zvuke na način koji je pogodan za uvo. Umesto toga, njihov cilj je izražavanje života, u svim njegovim aspektima, putem medija zvuka. Svaki instrument ili njegov deo može predstavljati određeni aspekt života ili različitog lika; linija svakog instrumenta / dela je važnija od toga kako se različiti instrumenti i delovi uklapaju zajedno. Razumevanje afričke muzike postaje još teže kada smatrate da nema pisanu tradiciju; ili je ima malo ili ne postoji pisana muzika za proučavanje ili analizu. Zbog toga je skoro nemoguće zabeležiti muziku, posebno melodije i harmonije. Postoje suptilne razlike u tonu i intonaciji koje se ne mogu lako prevesti na Zapadnu notaciju. Afrička muzika se najslišnije pridržava zapadnih tetratonskih (tri note), pentatonskih (pet noti), heksatonskih (šest noti) i heptatoničkih (sedam noti) vaga. Harmonizacija melodije ostvaruje se pevanjem u paralelnim trećinama, četvrtima ili petinama. Još jedan prepoznatljiv oblik afričke muzike je njegova priroda pozivanja i reagovanja: jedan glas ili instrument igra kratku melodičku frazu, a tu reč odražava drugi glas ili instrument. Priroda poziva i odgovora proširuje se na ritam, gde jedan bubanj igra ritmički šablon, koji se ponavlja od strane drugog bubnja koji igra isti šablon. Afrička muzika je takođe veoma improvizovana. (Ovo govori o nedostatku pisane tradicije.) Obično se igra osnovni ritmički uzorak, a bubnjari zatim improvizuju nove obrasce preko statičkih originalnih šablona.

Muzika po regionima[uredi | uredi izvor]

Severna Afrika i rog Afrike[uredi | uredi izvor]

Sedište severne Afrike su drevni Egipat i u njemu Kartagina, civilizacija sa jakim vezama sa Bliskim istokom koji je uticao na antičku grčku i rimsku kulturu. Na kraju, Egipat je pao pod persijsku vladavinu, praćeno grčkom i rimskom vladavinom, dok su kasnije njom vladali Rimljani i Vandali. Severnu Afriku su kasnije osvojili Arapi, koji su ovaj region uspostavili kao Magreb iz arapskog sveta.

Kao i muzički žanrovi doline Nila i roga Afrike, muzika ovih oblasti ima bliske veze sa bliskoistočnom muzikom i koristi slične melodične grupe.^[3] Severnoafrička muzika ima značajan domet, u oblasti od muzike drevnog Egipta do Berberskih i Tuaregskih pustinjskih nomada. Umetnička muzika regiona je vekovima pratila kontekst arapske i analuzijske klasične muzike: njegovi popularni savremeni žanrovi uključuju alžirski Raj.

Sa njima se može grupisati muzika Sudana i Afričkog roga, uključujući muziku Eritreje, Etiopije, Džibutija i Somalije. Somalijska muzika je obično pentatonska, koristeći pet parcela po oktavi u razlici od heptatonske (sedam nota) skale, što je glavna skala. Muzika etiopskih planina koristi osnovni modalni sistem koji se zove kenet, od kog nastaje četiri glavna načina: tezeta, bati, ambasel i ankihoi. Tri dodatna načina su varijacije gore: tezeta minor, bati major i bati minor. Neke pesme uzimaju ime njihovog keneta, kao što je tizita, pesma reminiscencije.

Zapadna, centralna, jugoistočna i južna Afrika[uredi | uredi izvor]

Etnomuziološki pionir Artur Moris Džons (1889–1980) shvatio je da je ritmički princip pod-saharske muzičke tradicije baziran na jednom glavnom sistemu.^[4] Slično tome, profesionalni bubnjar i naučnik C. K. Ladzekpo, potvrđuje duboku homeogenost za pod-saharski ritmički princip.^[5]

Afrička tradicionalna muzika često funkcioniše u prirodi. Nastupi mogu biti dugi i često uključuju učešće publike.^[6] Na primer, postoje razne vrste radnih pesama, kao što su pesme koje prate porođaj, veridbu, lov i političke aktivnosti, muzika za odbranu zlih duhova i poštovanje dobrih duhova, duhova mrtvih i predaka. Ništa od ovoga se ne odvija izvan predviđenog socijalnog konteksta i većina je povezana sa određenim plesom. Neke od njih, koje obavljaju profesionalni muzičari, čine ceremonijalnu muziku izvođenu na kraljevskim sudovima.

Muzikološki, pod-saharska Afrika se može podeliti na četiri regiji:^[4]

Istočne regije (svetlozelena oblast na mapi) uključuje muziku Ugande, Kenije, Ruande, Burundija, Tanzanija, Malavija, Mozambika i Zimbabvea kao i ostrvske muziku Madagaskara, Sejšelija, Mauricijusa i Komora. Na mnoge od njih je uticala Arapska muzika, kao i muzika Indije, Indonezije i Polinezije, iako su uglavnom autohone muzičke regije pod-saharskih zemalja prvenstveno Nigero-kongoanskim jezicima.
Južne regije (braon oblast na mapi) uključuje muziku Južnoafričke Republike, Lesota, Svazilenda, Bocvane, Namibije i Angole.
Centralne regije (tamnoplava oblast na mapi) uključuje muziku Čada, Centralnoafričke Republike, Demokratske Republike Kongo i Zambije, kao i muziku Pigmejaca.
Zapadne regije (žuta oblast na mapi) uključuje muziku Senegala, Gambije, Gvineje, Gvineje Bisao, Sijera Leonea i Liberije, na unutrašnjim ravnicama muzika Malija, Nigera i Burkine Faso, na priobalnim zemljama Obale Slonovače, Gane, Togoa, Benina, Nigerije, Kameruna, Gabona i Republike Kongo, te ostrva kao što je muzika Sao Tome i Principe.

Južna, centralna i zapadna Afrika su slične u širokoj subsaharskoj muzičkoj tradiciji. One takođe imaju nekoliko pratećih uticaja, iz muslimanskih regiona Afrike.

Pesma Azande iz Konga izvedena sa ksilofonom.

Zapadnoafrička muzika ima regionalne varijacije, s muslimanskim regionima koji sadrže elemente islamske muzike i nemuslimanskih regiona pod uticajem autohtonih tradicija, kaže istoričar Silviane Duof i etnomuzikolog Gerhard Kubik.^[7] Prema Duofu, tradicionalna muslimanska zapadno afrička muzika sadrži elemente islamskog poziva na molitvu (poreklom iz Bilala ibn Raba), uključujući tekstove koji pohvaljuju Boga, melodiju, zabeležene promene. Prema Kubiku, vokalni stil muslimanskih zapadnoafričkih pevača „koristeći melismu, talasastu intonaciju i tako dalje predstavlja nasleđe tog velikog regiona zapadne Afrike koji je bio u kontaktu sa arapsko - islamskim svetom Magreba u sedmom i osmom veku”. Što se tiče instrumentacije, Kubik primećuje da su stringirane instrumente (uključujući preteće banjo) tradicionalno favorizovali muslimanski instrumenti zapadne Afrike, dok su bubnjeve tradicionalno favorizovali nemuslimanski instrumenti zapadne Afrike.^[7]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b „Definitions of Styles and Genres - Resources - Columbia College Chicago”. about.colum.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 11. 2018.
^ „What Makes African Music Unique”. ThoughtCo. Pristupljeno 5. 11. 2018.
^ Diriye Abdullahi, Mohamed (2001). Culture and customs of Somalia. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-05040-4. OCLC 58388895.
^ ^a ^b Jones, A. M. (1978) [1959]. Studies in African Music. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-713512-9.
^ Ladzekpo, C. K. (1996). "Cultural Understanding of Polyrhythm". Foundation Course in African Music.
^ GCSE Music – Edexcel Areas of Study, Coordination Group Publications, UK. 2006. str. 36.
^ ^a ^b Curiel, Jonathan (15. 8. 2004). „Muslim Roots of the Blues”. SFGate. San Francisco Chronicle. Arhivirano iz originala 5. 9. 2005. g. Pristupljeno 24. 8. 2005.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Jones, A. M. (1978) [1959]. Studies in African Music. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-713512-9.
Joshua Clark Davis, "African Sounds in the American South: Community Radio, Historically Black Colleges, and Musical Pan Africanism," The Journal of Popular Music Studies, December 2015
Graeme Ewens. Africa O-Yé: a Celebration of African Music. cop. 1991. . New York: Da Capo Press. 1992. ISBN 978-0-306-80461-8.
Ruth M. Stone, ed. The Garland handbook of African Music. 2nd ed., NY & Oxford. . Routledge. 2008. ISBN 978-0-415-96102-8. (Abridged paperback edition of vol."Africa", vol. 1 of The Garland Encyclopedia of World Music with additional articles)
Rhythms of the Continent from the BBC
International Library of African Music at Rhodes University
Recordings of African music from the British Library's collections

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Rečnik afričkih stilova muzike Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. mart 2016)
Istorijske beleške o afričkim melodijama
Afrička muzika na sajtu Curlie
Predavanje o muzici i politici u savremenom Maliju

[:0-1] „Definitions of Styles and Genres - Resources - Columbia College Chicago”. about.colum.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 11. 2018.

[2] „What Makes African Music Unique”. ThoughtCo. Pristupljeno 5. 11. 2018.

[3] Diriye Abdullahi, Mohamed (2001). Culture and customs of Somalia. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-05040-4. OCLC 58388895.

[Jones-4] Jones, A. M. (1978) [1959]. Studies in African Music. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-713512-9.

[5] Ladzekpo, C. K. (1996). "Cultural Understanding of Polyrhythm". Foundation Course in African Music.

[Study,_Coordination_Group_Publications_2006,_page_36-6] GCSE Music – Edexcel Areas of Study, Coordination Group Publications, UK. 2006. str. 36.

[Curiel-7] Curiel, Jonathan (15. 8. 2004). „Muslim Roots of the Blues”. SFGate. San Francisco Chronicle. Arhivirano iz originala 5. 9. 2005. g. Pristupljeno 24. 8. 2005.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]