BM-30 Smerč
| Višecevni bacač raketa "Smerč" | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Klasifikacija | višecevni bacač raketa | |
| Šasija | MAZ-79111 (9A52) MAZ-543M (9A52-2) KamAZ-6350 | |
| Istorija | ||
| Zemlja razvoja |  SSSR
| |
| Period upotrebe | 1987 - danas | |
| Dimenzije | ||
| Težina u borbenom položaju | 43.700 kg | |
| Dužina u marševom položaju | 12.370 (9A52) | |
| Širina u marševom položaju | 3.050 mm | |
| Visina u marševom položaju | 3.070 mm | |
| Naoružanje | ||
| Kalibar | 300 mm | |
| Broj cevi | 12 | |
| Minimalni domet paljbe | 20.000 m | |
| Maksimalni domet paljbe | do 70 km za osnovne projektile[1] do 120 km za projektil 9M542[2] | |
| Udarna površina | 672.000 m² | |
| Maksimalni ugao gađanja | 55° | |
| Tačnost (rasipanje) | do 0,3% opsega[3] m | |
| Posada | 4 ljudi | |
| Prelazak sistema iz marševog u borbeni položaj | 3 min | |
| Trajanje plotuna | ne više od 40 s | |
| Pogon | ||
| Tip motora | V-12 dizel D12A-525A | |
| Snaga motora | 525 KS | |
| Maksimalna brzina na autoputu | 60 km/č | |
| Doseg vozila | 900 km | |
| Vrsta pogonskog sistema | na točkovima 8×8 | |
| Glavni korisnici |  Rusija Ukrajina Belorusija Azerbejdžan | |
BM-30 Smerč (rus. Смерч — „Vihor“) ili 9A52-2 Smerč-M je sovjetski teški višecevni bacač raketa. Sistem je napravljen u cilju uništavanja žive sile, oklopljenih vozila, neoklopljene mete u koncentracionim područjima, artiljerijskih baterija, komandnih štabova i skladišta municije. Sa njegovim razvojem započelo se u ranih 1980-ih, a u službenu upotrebu sovjetske vojske ušao je 1989. god. Kada je prvi put saznalo za njega na zapadu 1983. god, dobio je njihovu kodnu oznaku MRL 280mm M1983. Očekuje se da će ga u naoružanju zameniti novi sistem 9A52-4 Tornado.[4] Osnovno naoružanje čini raketa kalibra 300 mm. Broj nosača raketa koji se koriste zavisi od modela. Minimalan domet ovih raketa je 20, a maksimalan 90 km. Ovaj sistem je izvezen i u više zemalja, među kojima u Kinu, Indiju i Kuvajt.
Istorija upotrebe[uredi | uredi izvor]
Prva potvrđena borbena upotreba Smerča dogodila se u dva rata iz 2014. godine. Sirijska vojska koristila ga je protiv islamističkih pobunjenika 2014. godine za vreme Sirijskog građanskog rata. Korišćen je u Ukrajini od strane vladinih snaga u borbi protiv proruskih snaga iz istočne Ukrajine, tj. Donjecke i Luganske narodne republike.
Komponente[uredi | uredi izvor]
Glavni delovi RSZO 9K58 "Smerč" sistema su:
- Rakete 9M55 or 9M528 (u kontejnerima);
- BM 9A52-2 lansirno vozilo;
- TZM 9T234-2 vozilo za punjenje sa 850 kg teškim kranom i 12 rezervnih raketa;
- Automatskim sistemom kontrole vatre kojim je opremljeno komandno mesto 1K123;
- Vozilo za održavanje PM-2-70 MTO-V;
- Kompletnim skladištem za opremu 9F819;
- Trenažnim objektima (za simulaciju) 9F827 i 9F840.
Raketama kalibra 300 mm dometa 70 i 90 km kao različitim bojevim glavama razvijanim specijalno za VBR sistem Smerč.
Vozilo 9A52-2 sa automatizovanim sistemom osiguranja:
- Plasiranje vatre sa neutvrđenih pozicija;
- Mogućnost pomeranja (podizanja-spuštanja) lansirnih cevi sa kontejnerima, dok se posada nalazi u kabini, bez upotrebe ključnih tačaka;
- Nezavisno pokretanje lansirnih cevi sa kontejnerima po uzdužnoj osi uz pomoć specijalnih ležajeva;
- Vizuelni prikaz položaja lansirnih cevi pomoću grafičkog, putanje kretanja vozila, lokaciju kao i tačku odredišta kao i pravac kretanja vidljiv na video terminalu;
- Unapređenja na ovom raketnom sistemu izvođena su radi poboljšanja njegove bezbednosti, kako bi se povećala brzina dejstvovanja i sklanjanja sa bojišta, a samim tim skratilo vreme izloženosti;
- Unapređena je udobnost u kabini za upravljača sistema, naročito u nepovoljnim vremenskim uslovima, kao i u noćnim uslovima;
- Unapređena je samostalnost rada zahvaljujući navigacionom sistemu i opremi za pretraživanje, koja omogućava vozilu iznenadnu promenu pozicije za gađanje i autonomno kretanje;
- Smanjenje borbene posade.
Glavne karakteristike[uredi | uredi izvor]
- Šasija: MAZ-543M ili MAZ-79111
- Vreme pripreme za paljbu: 3 min
- Vreme napuštanja položaja: 2 min
- Brzina paljbe
- Trajanje punog plotuna: 12 raketa za 38 sekundi
- Trajanje punjenja: 20 min
Vrste raketa[uredi | uredi izvor]
| Verzija | Raketa | Bojeva glava | Vreme za samouništenje | Domet | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime | Tip | Težina | Dužina | Težina | Kasetna | Min. | Maks. | |
| 9M55K | Kasetna municija, protiv pešadijska | 800 kg | 7.6 m | 243 kg | 72 × 1.75 kg, svaka sa po 96 parčadi (4.5 g each) | 110 sek | 20 km | 50 km |
| 9M55K1 | Kasetna municija, samonavođena protivtenkovska mina | 243 km | 5 × 15 km | |||||
| 9M55K4 | Kasetna municija, AT mina. | 243 kg | 25 × 5 kg mina | 24 sata | ||||
| 9M55K5 | [[Visoko eksplozivna protivtenkovska bojeva glava|parčadno eksplozivna. | 243 kg | 646 × 0.25 kg (up to 120 mm RHA armor piercing) | 260 sek | ||||
| 9M55F | odvojiva visok-eksploz parčadna | 258 kg | ||||||
| 9M55C | Termobraična | 243 kg | ||||||
| 9M528 | Visoko-eks-parčadna | 815 kg | 243 kg | 25 km | 90 km | |||
Korisnici[uredi | uredi izvor]
Azerbejdžan - 12
Alžir - 18
Belorusija - 40
Venecuela - 12
Gruzija - 3
Indija - 42
Kazahstan - 6-15
Kina - proizvodi se pod nazivom PHL - 03
Kuvajt - 27
Ujedinjeni Arapski Emirati - 6
Peru - 10-25
Rusija - 106
Turkmenistan - 6-8
Ukrajina - 80
Verzije[uredi | uredi izvor]
- 9A52-4 - Laka verzija, za vazdušni transport na Kamaz-6350 kamionu sa modularnim 6-cevnim raketnim pakovanjem. Predstavljen 2007.
- 9A52-2T - Izvozna verzija, bazirana na Tatara T816 10x10 kamion.[traži se izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- armyrecognition.com - BM 30 Smerč Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. decembar 2015)
- fas.org - BM 30 Smerč
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Ubitь vse živoe. Sokrušitelьnый ognennый «Smerč». naukatehnika.com. Data obraщeniя: 1 iюlя 2022.
- ^ „Korrektiruemый reaktivnый snarяd 9M542 | Raketnaя tehnika”. missilery.info. Pristupljeno 1. 7. 2022.
- ^ 300-mm boevaя mašina 9A52-2 «Smerč» (nedostupnaя ssыlka). PAO «Motovilihinskie zavodы». Data obraщeniя: 19 sentяbrя 2014. Arhivirovano 21 fevralя 2014 goda.
- ^ Povećava se borbena sposobnost ruske vojske — „Tornado“ smenjuje „Smerč“ - Sputnjik Srbija
