Bazalna ganglija
| Basal ganglia | |
|---|---|
.svg) Bazalne ganglije (crvene) i srodne strukture (plave) prikazane u mozgu | |
 Bazalni ganglije na donjem prikazu mozga | |
| Detalji | |
| Deo | Cerebrum |
| Identifikatori | |
| Latinski | nuclei basales |
| MeSH | D001479 |
| NeuroNames | 224, 2677 |
| NeuroLex ID | birnlex_826 |
| TA | A14.1.09.501 |
| FMA | 84013 |
| Anatomski termini neuroanatomije | |
Bazalne ganglije (ili bazalna jezgra) su grupa subkortikalnih jezgara, različitog porekla, u mozgu kičmenjaka. Kod ljudi, i nekih primata, postoje neke razlike, uglavnom u podeli globusa palidusa na spoljašnji i unutrašnji region i u podeli striatuma. Bazalni ganglije se nalaze na dnu prednjeg mozga i vrhu srednjeg mozga. Bazalni ganglije su snažno međusobno povezane sa moždanom korom, talamusom i moždanim stablom, kao i sa nekoliko drugih područja mozga. Bazalni ganglije su povezane sa različitim funkcijama, uključujući kontrolu voljnih motoričkih pokreta, proceduralno učenje, učenje navika, uslovno učenje,[1] pokrete očiju, kogniciju[2] i emocije.[3]
Glavne komponente bazalnih ganglija – kako je funkcionalno definisano – su strijatum, koji se sastoji od dorzalnog strijatuma (kaudatno jezgro i putamen) i ventralnog strijatuma (nukleus akumbens i olfaktorni tuberkul), globus palidus, ventral substantidum, nigra, i subtalamičko jezgro.[4] Svaka od ovih komponenti ima složenu unutrašnju anatomsku i neurohemijsku organizaciju. Najveća komponenta, strijatum (dorzalni i ventralni), prima podatke iz mnogih područja mozga izvan bazalnih ganglija, ali samo šalje izlaz drugim komponentama bazalnih ganglija. Globus palidus prima input od strijatuma i šalje inhibitorni izlaz u brojna područja vezana za motorne veštine. Supstancija nigra je izvor strijatalnog unosa neurotransmitera dopamina, koji igra važnu ulogu u funkciji bazalnih ganglija. Subtalamičko jezgro prima ulaz uglavnom iz strijatuma i cerebralnog korteksa i projektuje se na globus palidus.
Struktura[uredi | uredi izvor]
U smislu razvoja, ljudski centralni nervni sistem se često klasifikuje na osnovu prvobitne tri primitivne vezikule iz kojih se razvija: Ovi primarni vezikuli se formiraju u normalnom razvoju nervne cevi embriona i na početku uključuju prozencefalon, mezencefalon i rombencefalon, prema rostralnoj kaudalnoj (od glave do repa) orijentaciji. Kasnije u razvoju nervnog sistema svaki deo se sam pretvara u manje komponente. Tokom razvoja, ćelije koje migriraju tangencijalno da bi formirale bazalne ganglije su usmerene lateralnom i medijalnom ganglionskom eminencijom.[5] Strukture relevantne za bazalne ganglije su prikazane podebljanim slovima.
| Primarna podela nervne cevi | Sekundarni pododsek | Završni segmenti kod odrasle osobe |
|---|---|---|
| Prozencefalon |
|
|
| Mezencefalon |
|
|
| Rombencefalon |
|
|
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Yahya, Keyvan (2020-10-28). „The basal ganglia corticostriatal loops and conditional learning”. Reviews in the Neurosciences. 32 (2): 181—190. ISSN 2191-0200. PMID 33112781. S2CID 226039822. doi:10.1515/revneuro-2020-0047.
- ^ Stocco, Andrea; Lebiere, Christian; Anderson, John R. (2010). „Conditional Routing of Information to the Cortex: A Model of the Basal Ganglia's Role in Cognitive Coordination”. Psychological Review. 117 (2): 541—74. PMC 3064519
. PMID 20438237. doi:10.1037/a0019077.
- ^ Weyhenmeyer, James A.; Gallman, Eve. A. (2007). Rapid Review of Neuroscience. Mosby Elsevier. str. 102. ISBN 978-0-323-02261-3.
- ^ Fix, James D. (2008). „Basal Ganglia and the Striatal Motor System”. Neuroanatomy (Board Review Series)
(4th izd.). Baltimore: Wulters Kluwer & Lippincott Williams & Wilkins. str. 274–281. ISBN 978-0-7817-7245-7.
- ^ Marín & Rubenstein. (2001). A Long, Remarkable Journey: Tangential Migration in the Telencephalon. Nature Reviews Neuroscience, 2.
