Beogradska štamparija
 Beogradsko četvorojevanđelje, štampano 1552. | |
| Status | Neaktivna |
|---|---|
| Osnivač | Radiša Dmitrović |
| Matična država |  Osmansko carstvo |
| Sedište | Beograd |
| Ključni ljudi | |
| Vlasnik | Radiša Dmitrović |
Beogradska štamparija je bila prva štamparska kuća u Beogradu, koju je u svom domu osnovao knez Radiša Dmitrović. On je izlio štamparska slova, ali nije stigao da okonča “Beogradsko četvorojevanđelje”, jer je u međuvremenu preminuo. Nakon smrti kneza, njegov posao nastavio je Trojan Gundulić, stanovnik trgovačke kolonije Dubrovčana u Beogradu.[1] Gundulić je preselio štampariju u svoju kuću u delu beograda zvanom Zerek, u blizini Bajrakli džamije, na mestu današnje Gospodar-Jevremove ulice. Prva i jedina knjiga pod pokriljem Beogradske štamparije, izašla je 4. avgusta 1552. godine, na ćiriličnom pismu.[2][3] Gundulić je knjige prodavao lično u Beogradu, međutim posao štampanja nije bio profitabilan, pa je on ubrzo prestao sa tim.[4] Nakon što je Trojan Gundulić prestao sa poslom, jeromonah Mardarije preselio je štampariju iz Beograda u manastir Mrkšina crkva, gde je štampao i dorađivao knjigu. Ova knjiga bila je i ostala jedina štampana u Beogradskoj štampariji, jer se štampanje nastavilo tek sa obnavljanjem srpske državnosti u 19. veku, u Kneževini Srbiji 1831. godine. Beograd bio jedini grad na Balkanskom poluostrvu koji je u 16. veku imao štampariju u kojoj su stvarane knjige na srpskoslovenskom jeziku.[5][6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije: od kraja XV do sredine XIX veka. Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije. str. 144.
- ^ „Beogradsko četvorojevanđelje” u Muzeju grada Beograda („Politika”, 29. decembar 2020)
- ^ Prva knjiga štampana u Beogradu („Politika”, 30. decembar 2020)
- ^ Beogradu, Univerzitet u (1954). Beograd kroz vekove: Ciklus predavanja, održan na Kolarčevom narodnom univerzitetu. Kolarčev narodni univerzitet. str. 49.
- ^ Jovanović, Živorad P. (1964). Iz starog Beograda. "Turistička štampa". str. 97.
- ^ Godis̆njak grada Beograda. Beogradske novine. 1957. str. 381.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Medaković, Dejan (1958). Grafika srpskih štampanih knjiga XV-XVII veka. Beograd: Naučno delo.
- Medaković, Dejan (1993). „Stare srpske štamparije”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 425—440.
- Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije od kraja XV do sredine XIX veka. Beograd: Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije.