Binač

Binač
Binač;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Kosovo i Metohija
Upravni okrug	Kosovskopomoravski
Opština	Vitina
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 17′ 58″ S; 21° 21′ 51″ I / 42.2994° S; 21.3642° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	623 m
	Binač Binač na karti Srbije

Binač (alb. Binçë ili Binça) je naselje u opštini Vitina na Kosovu i Metohiji. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Binač površine 1.236 ha. Selo Binač kod Vitine se prvi put pominje 1019. godine, u povelji vizantijskog cara Vasilija II.^[1] Pretpostavlja se da je u to vreme sedište episkopije bio manastir Sv. arhangela Mihaila i Gavrila, poznat kao manastir Binač. Poslednjeg duhovnika ovog manastira su 1867. godine zaklali Albanci u njegovoj manastirskoj ćeliji,^{[traži se izvor]} a manastirsku zemlju su prisvojili. Današnji manastirski kompleks ima crkvu skromnih dimenzija, konake i zvonaru. Očuvan je mlađi sloj živopisa iz 16. veka, a od vrednih predmeta jedna kadionica iz 14. veka. U manastiru borave 2 ili 3 monahinje. U selu i okolini se nalaze ostaci crkava Sv. Petke, Sv. Stefana i Sv. Nikole.

Poreklo stanovništva po rodovima[uredi | uredi izvor]

Podaci iz 1929. godine^[2]:

Srpski rodovi:

Mirčevići (7 kuća, Sv. Jovan), doseljeni u prvoj polovini XVIII veka iz Kačanika.
Šorlići (13 kuća.), Đurići (8 kuća.), Ilići (9 kuća.) i Milkići (10 kuća.), svi slave Sv. Nikolu; doseljeni iz Bresta kod Skoplja), odmah posle Mirčevića.
Cajkići (1 kuća.) i Miranovići (1 kuća.), doseljeni zajedno sa gornjim rodovima iz Bresta. Za Cajkiće i Miranoviće koja su u Brestu bili jedan rod veli se, da su starinom iz Binača, iz ovog sela, i da je neka njihova baba, koja je izdala grad Turcima, iz njihovog roda. Zbog toga se drži da su oni prokleti te nikako ne mogu da imaju više od dve kuće.
Nišići (1 k., Sv. Đorđe), preseljeni iz Đelekara oko 1780. godine, zbog albanskog zuluma.
Dafinići (3 k., Sv. Petka), doseljeni oko 1830. godine iz Žegre kao momci.
Mulić (1 k.), preseljeni iz Raniluga u Gnjilanu oko 1860. godine, a 1913. godine doseljen u Binač kao bakalin i mehandžija.

Rodovi Hrvata katolika:

Lukići (4 k.), Balaban (3 k.), slave Sv. Nikolu i Sv. Franciska, preseljeni iz Vrnavokola 1895. god. Izdaju se za fis Gaš.
Šašarci (3 k., Velika Gospođa), preseljeni iz Šašara oko 1860. god. Izdaju se za fis Beriš. Starinom iz Bosne.

Rodovi Albanaca katolika:

Dodići (4 k.), Simonovići (2 k.), Nujić (4 k.) i Kurtovići (5 k.), svi od fisa Sop. Doseljeni oko 1750. godine iz Malesije u Albaniji kao katolici, potom prešli u islam, ali ga prividno ispovedovali. Pred kraj prve polovine 19. veka su se isponjili za katolike i bili internirani kao ovi iz Stuble. Iz prividnog islama su ostala i prezimena rodova Nujića i Kurtovića.

Rod Albanaca muslimana:

Šuškovi (7 k.), od fisa Beriš. Preseljeni iz Korbulića oko 1830. god. Stariңom iz Albanije.

Rod Roma muslimana:

Brajini (3 k.); kao kovači seljakaju se po selima Gornje Morave.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Naselje ima mešovit etnički sastav.

Broj stanovnika na popisima:

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Atanasije Urošević — Gornja Morava i Izmornik, strana 30 (Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 28) — Srpski etnografski zbornik (knjiga LI), Beograd 1935)[1][2]
^ Atanasije Urošević — Gornja Morava i Izmornik, strana 179 i 180 (Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 28) — Srpski etnografski zbornik (knjiga LI), Beograd 1935)[3][4]

[1] Atanasije Urošević — Gornja Morava i Izmornik, strana 30 (Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 28) — Srpski etnografski zbornik (knjiga LI), Beograd 1935)[1][2]

[2] Atanasije Urošević — Gornja Morava i Izmornik, strana 179 i 180 (Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 28) — Srpski etnografski zbornik (knjiga LI), Beograd 1935)[3][4]

[1]

[2]