Bitka na Čemernu
| Bitka na Čemernu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Prvi svetski rat | |||||||
 Krst zahvalnosti stradalim borcima | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Kraljevina Srbija Kraljevina Crna Gora |
 Austrougarska | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Miloš Vasić Ivan Pavlović Milo Sajčić |
Keveš | ||||||
| Jačina | |||||||
| 17.600 (4.500 volova i konja za vuču topova) | ... | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| 2.000 | 625 | ||||||
Bitka na Čemernu je bitka Prvog svetskog rata 11. novembra 1915.
U periodu od 7. do 14. novembra 1915. godine (po starom kalendaru od 25. oktobra do 1. novembra) na Vranovcu, Troglavu i Čemernu vodile su se žestoke borbe između srpskocrnogorske i austrougarske vojske u sklopu odbrane Srbije od armija Centralnih sila. Austrougarska vojska je nameravala da preseče ibarsku dolinu i onemogući povlačenje glavnine srpskih armija.
Prema rečima istoričara Jovana Radovića, Srbija je spasena na ovom planinskom vrhu!
Bitka[uredi | uredi izvor]
Na takozvanom jugozapadnom frontu, u odbrani kralja, otadžbine i temelja srpske države, bile su Prva i Druga armija, sa oko 36 000 ljudi od Aleksandrovca do Ivanjice. Na Čemernu je dejstvovalo 17600 vojnika, a oko 4500 volova i konja vuklo je topove. Sa našeg područja borili su se Studenički odred, Užička vojska, drugo i trećepozivci iz Užica, Kosjerića, Požege, Arilja i delom Ivanjice. Najveći broj poginulih bio je na Čemernu i prostoru zvanom Smrdljuč. A Smrdljuč nije slučajno dobio taj naziv. Potomci preživelih boraca kažu da je Smrdljuč dobio naziv zbog neprijatnog mirisa koji se širio od raspadnutih tela poginulih vojnika.
Tog 11. novembra 1915. godine pao je sneg preko metra. Austrijanci, predvođeni generalom Kevešom izgubili su 625 ljudi koje su pokopali kada je okopnio sneg, a kada su se promenile političke prilike, 1935. godine platili da se iskopaju i prebace u otadžbinu. Kosti naših predaka još su rasute po ovoj planini. Nikada nije napravljena lista poginulih, nikada ni jedan vojnik nije dostojno sahranjen, a podaci govore da je u ovom važnom boju stradalo oko 2000 srpskih vojnika.
Značaj[uredi | uredi izvor]
Značaj ove nepravedno zaboravljene bitke je u tome što je ona usporila napredovanje neprijatelja prema Studenici, čime je osigurana odstupnica Srbija za povlačenje preko Albanije i Crne Gore. Krajem 1915. godine srpska vojska je bila u defanzivi, napadnuta sa tri strane, a kralj, komanda, glavnina vojske i mnogo naroda nalazili su se na području Raške dok su naši junaci odolevali Austro-Ugarima na Čemernu. To je bila poslednja odbrana, kojoj je prethodilo nekoliko manjih sukoba na Troglavu, Jelici, Vranovcu i drugim mestima na potezu od Kraljeva ka Studenici. Na Čemernu su i danas vidljivi ostaci rovova, koji svedoče o stradanju srpskih odreda koji su štitili odstupnicu državnom i vojnom vrhu, vojsci i narodu i tako, omogućivši njihovo uništenje i dajući značajan doprinos očuvanju i kasnijem vaskrsu države srpske nakon albanske golgote i Solunskog fronta.
Sećanje[uredi | uredi izvor]
Pomen na ove ratnike organizovali su potpomci poginulih ratnika Studeničkog odreda Drinske divizije i Užičke vojske, bratstvo „Jovan Bojović“ iz Kraljeva, udruženje „Kraljevina Srbija“, meštani okolnih sela, grad Kraljevo, opštine Ivanjica i Lučani i mnogobrojni poštovaoci kraljevskih ratnika Srbije, Nadibra, Dragačeva i Starog Vlaha.
U čast palim borcima podignut je krst, malo ispod samog vrha planine, gde se svake godine održava pomenuti pomen. U planu je i izgradnja spomen-kapele, gde će biti postavljene mermerne ploče sa imenima poginulih, koja budu pronađena u arhivama.