Blaže Koneski
| blaže koneski | |||
|---|---|---|---|
 Blaže Koneski | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 19. decembar 1921. | ||
| Mesto rođenja | Nebregovo, kod Prilepa, Kraljevina SHS | ||
| Datum smrti | 7. decembar 1993. (71 god.) | ||
| Mesto smrti | Skoplje, Makedonija | ||
| Profesija | književnik | ||
| Delovanje | |||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Odlikovanja |
| ||
Blaže Koneski (Nebregovo, kod Prilepa, 19. decembar 1921[1]— Skoplje, 7. decembar 1993[2]) bio je utemeljivač i jedan od kodifikatora makedonskog književnog jezika i viđeni književnik, kulturni i javni radnik: pesnik, prozaista, esejista, istoričar književnosti, filolog i lingvista, predavač i profesor na Filozofskom fakultetu u Skoplju.[2]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u selu Nebregovo blizu Prilepa, u srpskoj porodici kao Blagoje Ljamević.[3][4] Pripada rodu Ljamevci čija je krsna slava Nikoljdan.[5] Njegov stric je bio poznati srpski četnički vojvoda u Staroj Srbiji, Gligor Sokolović. U osnovnu školu je krenuo u rodnom mestu a završio je u Prilepu, gde je završio i nižu gimnaziju. Kao najbolji učenik dobija stipendiju i upisuje višu gimnaziju u Kragujevcu. Nakon završetka gimnazije, kao Blagoje Konević, upisuje Medicinski fakultet u Beogradu. Međutim, posle prvog semestra napušta studije medicine i upisuje filologiju. Zbog početka Drugog svetskog rata napušta Jugoslaviju i nastavlja studije filologije u Sofiji. Nakon oslobođenja, aktivno se uključuje u standardizovanje makedonskog jezika. Sastavio je pravopis makedonskog književnog jezika, a takođe je bio urednik Rečnika makedonskog jezika. Osnivač je studija makedonistike na Skopskom univerzitetu (od 1958. do 1960. je bio rektor ovog univerziteta). Od 1967. je član Makedonske akademije nauka i umetnosti (MANU)[6] i njen je prvi predsednik (do 1975). Takođe je bio član makedonskog PEN centra, i član Društva pisaca Makedonije (DPM) od 1947. godine i njegov prvi predsednik. Bio je član i SANU.[2]
Radio je i kao urednik književnih časopisa „Nov Den“ i „Makedonski jazik“.[1]
Blaže Koneski je ključna figura za razvoj makedonskog jezika, ali je značajan i u međunarodnim okvirima. Bio je član akademija nauka i umetnosti u Zagrebu, Beogradu, Sarajevu, Čikagu i Lođu i počasni doktor na univerzitetima u Čikagu, Krakovu i Skoplju. Njegova dela su prevedena na srpski, slovenački, albanski, turski, mađarski, francuski, ruski, italijanski, grčki, poljski, rumunski, nemački i engleski jezik.
Po njemu se zove Filološki fakultet Univerziteta u Skoplju.[6]
Nagrade[uredi | uredi izvor]
- „11 Oktomvri“
- „Braќa Miladinovci“
- „Aco Šopov“
- Herderovata nagrada
- Njegoševata nagrada
- Nagrada AVNOJ-a
- „Zlaten venec“ na Struškite večeri na poezijata,
- „Skender Kulenoviќ“
- Nagrada Saveza pisaca Sovjetskog Saveza
- Nagrada za književni opus „Misla“
- Racinovo priznanje
- „13 Noemvri“
Dela[uredi | uredi izvor]
.JPG)
- Zemjata i ljubovta (poezija, 1948)
- Makedonski pravopis so pravopisen rečnik (sa Krumom Toševim, 1950)
- Gramatika na makedonskiot literaturen jazik (prvi deo, 1952)
- Za makedonskiot literaturen jazik (1952)
- Pesni (1953)
- Gramatika na makedonskiot literaturen jazik (drugi deo, 1954)
- Vezilka (poezija, 1955)
- Lozje (1955)
- Rečnik na makedonskiot jazik (1961)
- Pesni (1963),
- Istorija na makedonskiot jazik (1965)
- Rečnik na makedonskiot jazik (knjiga druga, 1965)
- Rečnik na makedonskiot jazik (knjiga treća, 1966)
- Sterna (poezija, 1966)
- Rakuvanje (1969)
- Jazikot na makedonskata narodna poezija (1971)
- Besedi i ogledi (1972)
- Zapisi (poezija, 1974)
- Stari i novi pesni (1979)
- Mesta i migovi (poezija, 1981)
- Češmite (poezija, 1984)
- Makedonskiot 19. vek, jazični i kniževno-istorijski prilozi (1986)
- Likovi i temi (eseji, 1987)
- Poslanie (poezija, 1987)
- Tikveški zbornik (studija, 1987)
- Sredba vo rajot (poezija, 1988)
- Crkva (poezija, 1988)
- Dnevnik po mnogu godini (proza, 1988)
- Zlatovrv (poezija, 1989)
- Poezija (Konstantin Miladinov) (1989)
- Seizmograf (poezija, 1989)
- Makedonski mesta i temi (eseji, 1991),
- Nebesna reka (pesme i prepevi, 1991),
- Svetot na legendatata i pesnata (eseji i prilozi, 1993),
- Crn oven (poezija, 1993)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 367—368.
- ^ a b v g „BLAŽE KONESKI”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 31. 1. 2022.
- ^ Potomstveno Srъbomanstvo promacedonia.org
- ^ Sreќen rodenden Blaže Koneski Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. jul 2015) time.mk
- ^ Trifunoski, Jovan (1998). Bitoljsko-prilepska kotlina: antropogeografska proučavanja. Beograd. str. 393.
- ^ a b v „Blaže Koneski (1921-1993)”. manu.edu.mk. Pristupljeno 31. 1. 2022.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
Umetnici u Narodnooslobodilačkoj borbi | ||
|---|---|---|
Istaknuti umetnici učesnici Narodnooslobodilačkog rata | ||
| književnici |
|  |
| slikari | ||
| ostali | ||
