Blažuj (Ilidža)
Blažuj | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija BiH |
| Opština | Ilidža |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 50′ 24″ S; 18° 15′ 29″ I / 43.84011° S; 18.25806° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Blažuj Blažuj na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 033 |
Blažuj je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini, u opštini Ilidža, koje administrativno pripada Federaciji Bosne i Hercegovine.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Blažuj se nalazi na samom obodu Sarajevskog polja.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Blažuj je od raspada Jugoslavije do proljeća 1996. godine bio u sastavu opštine Srpska Ilidža u Republici Srpskoj. U ovom periodu se u Blažuju nalazila ratna bolnica Republike Srpske. Ratna bolnica Žica je osnovana u oktobru 1992. godine. Događaji u ratnoj bolnici Žica i Blažuju tokom ovog perioda su detaljno opisani u Dnevniku ratnog hirurga Miodraga Lazića, koji je u ovoj bolnici radio do njenog zatvaranja.[1]
Kultura[uredi | uredi izvor]
Hram Svetog Save u Blažuju[uredi | uredi izvor]
U Blažuju se nalazi hram Srpske pravoslavne crkve posvećen Svetom Savi. Za njenu gradnju poslalo je 1897. godine "Dobrotvorno slovensko društvo" iz Petrograda, 3000 rublji priloga.[2] Crkva u Blažuju je završena 1897. godine, a 21. septembra je osvetio mitropolit Nikolaj Mandić. Godinu dana nakon osvećenja u crkvu su preneseni posmrtni ostaci mitropolita Georgija Nikolajevića. Prenos posmrtnih ostataka započeo je u subotu 19. septembra 1898. godine. Sutradan, 20. septembra, u 12 časova spušten je kovčeg u novu grobnicu u crkvi u Blažuju.[3] Na prenosu posmrtnih ostataka u Blažujsku crkvu bio je prisutan i član Francuske akademije iz Pariza Anatol Leroa-Bolije.[4] Godine 1925. hram su dva puta posjetili kralj Aleksandar I Karađorđević i kraljica Marija Karađorđević.[4] Crkva i parohijski dom su granatirani 1992. godine a obnovljeni 1999.[4][5] Obnovljeni hram je osveštao mitropolit Nikolaj Mrđa 10. oktobra 1999.[4]
Skrnavljenje hrama[uredi | uredi izvor]
Hram Svetog Save je od 1996. kada je Blažuj ušao u sastav Federacije BiH bio vrlo često meta nacionalističkih napada.[6] U noći između 1. i 2. juna 2011. dvojica Bošnjaka su oskrnavili hram grafitima na kojima je pisalo „Džihad“, „Marš u Srbiju“, „Jedan je Alah“, „Alah ekber“, „Turska“ i druge uvrijedljive poruke. Počinioci ovoga djela su uhapšeni i osumnjičeni za izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje, razdora i netrpeljivosti.[6]
Spomenik[uredi | uredi izvor]
U porti hrama Svetog Save u Blažuju nalaze se grobnice i spomen-obilježja Srbima koje je austrougarska vojska streljala 1916., i ustaške postrojbe 1941. godine.[4] U samom hramu se nalazi nadgrobna ploča na grobnici mitropolita Đorđa Nikolajevića na kojoj stoji natpis „Grobnica Đorđa Nikolajevića srpsko-pravoslavnog Arhiepiskopa i Mitropolita Dabrobosanskog — Rođen u Jasku 20. 4. 1807. godine, umro u Sarajevu 8. 2. 1896. godine“.[3]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Srpsko stanovništvo i sveštenstvo su Blažuj napustili nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma od strane Republike Srpske kada je Blažuj pripao Federaciji BiH.[5]
| Nacionalnost[7] | 1991. |
| Srbi | 1.870 |
| Muslimani [a] | 338 |
| Jugosloveni | 144 |
| Hrvati | 88 |
| ostali i nepoznato | 48 |
| Ukupno | 2.488 |
| Nacionalnost[7] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 900 | 848 | 710 | |
| Muslimani [b] | 117 | 120 | 55 | |
| Hrvati | 96 | 122 | 157 | |
| Jugosloveni | 124 | 16 | 16 | |
| Albanci | 33 | 1 | 7 | |
| Crnogorci | 8 | 10 | 18 | |
| Romi | 8 | |||
| Slovenci | 3 | |||
| Mađari | 2 | 1 | 1 | |
| Makedonci | 1 | |||
| ostali i nepoznato | 16 | 7 | 6 | |
| Ukupno | ' | 1.305 | 1.125 | 973 |
| Nacionalnost[7] | 1953. | 1948. |
| Srbi | 2.580 | 1.473 |
| Jugosloveni neopredijeljeni | 420 | |
| Hrvati | 356 | 16 |
| Slovenci | 6 | |
| Crnogorci | 2 | |
| Makedonci | 11 | |
| Česi | 1 | |
| Rusi | 1 | |
| Rusini i Ukrajinci | 6 | |
| ostali Sloveni | 4 | |
| ostali nesloveni | 11 | |
| neopredijeljeni | 1 | |
| Ukupno | 3.398 | 1.495 |
| Demografija[7] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 973 | |
| 1971. | 1.125 | |
| 1981. | 1.305 | |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Napomene[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dnevnik ratnog hirurga (Knin 1991 — Srpsko Sarajevo 1995), autor: Miodrag Lazić, izdavač: Srpska novinska agencija SRNA, Srpsko Sarajevo (1996) (jezik: srpski)
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1897. godine
- ^ a b Srpska pravoslavna crkva: Mitropolija dabrobosanska: Georgije Nikolajević (1807-1896): Posljednji dani i smrt[mrtva veza] (jezik: srpski)
- ^ a b v g d Srpska pravoslavna crkva: Mitropolija dabrobosanska: Arhijerejsko namjesništvo sarajevsko: Parohija u Blažuju[mrtva veza] (jezik: srpski)
- ^ a b Mileusnić, Slobodan (1997). „Duhovni genocid: Pregled porušenih, oštećenih i obesvećenih crkava, manastira i drugih crkvenih objekata u ratu 1991–1995 (1997)”. Srpska pravoslavna crkva. Arhivirano iz originala 10. 10. 2015. g. Pristupljeno 20. 09. 2016.
- ^ a b „Gimnazijalni oskrnavili hram Svetog Save u Blažuju”. RTRS. 08. 06. 2011.
- ^ a b v g Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dnevnik ratnog hirurga (Knin 1991 — Srpsko Sarajevo 1995), autor: Miodrag Lazić, izdavač: Srpska novinska agencija SRNA, Srpsko Sarajevo. 1996. ISBN 978-86-7292-001-7.. ISBN 978-86-7292-001-7. [1] (jezik: srpski)
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- Srpska pravoslavna crkva: Mitropolija dabrobosanska: Duhovni genocid (jezik: srpski)
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- RTRS: Dan odbrane Ilidže, 14.05.2011. (jezik: srpski)