Božidar Maršićanin
| Božidar Maršićanin | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 28. februar 1855. | ||||||||
| Mesto rođenja | Kragujevac, Kneževina Srbija | ||||||||
| Datum smrti | 29. jun 1921. (66 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca | ||||||||
| |||||||||
Božidar K. Maršićanin (Kragujevac, 28. februar 1855 − Beograd, 29. jun 1921) bio je srpski policijski činovnik, sreski i okružni činovnik, kao i upravnik grada Beograda od veridbe kralja Aleksandra Obrenovića do Majskog prevrata.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1855. godine u Kragujevcu. Tu je završio osnovnu školu i Kragujevačku gimnaziju. Radio je kao pisar treće klase Uprave grada Beograda od 1878. godine, a zatim je bio sreski načelnik u Rekovcu, te potom načelnik Timočkog, Kragujevačkog, Porečkog, Podunavskog i Moravskog okruga.
Iako je važio za čoveka u nemilosti kralja Milana Obrenovića, bio je lojalan dinastiji. Kralj Aleksandar Obrenović ga je 13. jula 1900. godine imenovao za upravnika grada Beograda i tada je postao čovek od najvećeg kraljevog poverenja. U vreme kada je postalo jasno da kraljica Draga neće roditi naslednika prestola, što je ugrožavalo opstanak dinastija, pojavile su se tvrdnje da crnogorski princ Mirko Petrović pretenduje na srpski presto. Maršićanin je posredovao u otkupu 104 pisma princa Mirka u kojima se govori o ovome i septembra 1902. godine ih predao kralju Aleksandru. Mada nikad nisu javno upotrebljena, pisma su nestala posle prevrata i nikad nisu pronađena.[1]
Jedan od poslova kojima se bavio bila je i kraljeva bezbednost, gde je zabeležio brojne uspehe, ali se kasnije u memoarima žalio da je dolazilo do čestog sukoba sa drugim organima u toj oblasti čija se nadležnost preplitala, te da je na raspolaganju imao malo pouzdanih i obučenih ljudi.[2][3] Aktivno je radio na povećanju broja obučenih policijskih službenika, njihovom usavršavanju i profesionalizaciji rada policije.
Maršićanin je kralja u više navrata upozoravao na pouzdane izvore o postojanju zavere i odgovarao ga od učešća na pojedinim javnim manifestacijama, mada je umeo oceniti i koje su policijske dostave na tu temu bile obična ogovaranja i podmetanja. Uspeo je otkriti da kraljev ađutant Mihailo Naumović, inače potomak Nauma Krnara koji je bio Karađorđev pratilac i koji je s njim ubijen u Radovanjskom lugu, jeste učesnik zavere protiv kralja. Ove navode je kralj odbacio, pošto je bio čvrsto uveren u Naumovićevu odanost.[4]
Sa mesta upravnika grada Beograda, Maršićanin je smenjen 29. maja 1903. godine, odnosno u noći Majskog prevrata kada su ubijeni kralj Aleksandar i kraljica Draga. Mada je očekivao represiju prevratničkog režima budući da je bio čovek od kraljevog velikog poverenja, do toga nije došlo, te se nakon smene povukao iz javnog života. Prvi svetski rat je proveo u Trsteniku i o tome je objavio knjigu Uspomene iz zbega.
Umro je 29. juna 1921. godine u Beogradu. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.
Bibliografija[uredi | uredi izvor]
- Tajne dvora Obrenovića – Upraviteljeve beleške, 1907;
- Kakvo se zlo sprema u Srbiji, Narodna štamparija, 1910;
- Pravi i istiniti vaskrs države srpske, 1910;
- Uspomene iz zbega, Zemun 1919.
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
- U televizijskoj seriji Kraj dinastije Obrenović iz 1995. godine, Maršićanina je glumio Ivan Bekjarev.
- Praunuk njegovog rođenog brata je Dragan Maršićanin.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rajić, Suzana (2014). Aleksandar Obrenović: Vladar na prelazu vekova. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 479. ISBN 978-86-379-1151-7.
- ^ Maršićanin, Božo. Tajne dvora Obrenovića - upraviteljeve beleške. 2. str. 87.
- ^ Rajić, Suzana (2014). Aleksandar Obrenović: Vladar na prelazu vekova. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 482. ISBN 978-86-379-1151-7.
- ^ Rajić, Suzana (2014). Aleksandar Obrenović: Vladar na prelazu vekova. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 447. ISBN 978-86-379-1151-7.
