Brankovina

Brankovina
Brankovina;
	Seoska škola
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Kolubarski
Grad	Valjevo
Stanovništvo
— 2011.	520
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 21′ 26″ S; 19° 53′ 05″ I / 44.357333° S; 19.884666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	266 m
	Brankovina Brankovina na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	14201
Pozivni broj	014
Registarska oznaka	VA

Brankovina je naseljeno mesto grada Valjeva u Kolubarskom okrugu severno od Valjeva oko 12 km. Nadmorska visina je 267 m. Prema popisu iz 2011. bilo je 520 stanovnika.

U okviru mesta Brankovina postoje i dve kulturno - istorijske celine koje čine znamenito mesto Brankovina. Crkva Svetih Arhanđela, koja je završena 1830. godine, zadužbina je Prote Mateje Nenadovića. Dobro je očuvana, a pri crkvi se čuva dragocena crkvena riznica u vidu svojevrsne muzejske zbirke. Nju čine crkveni predmeti, bogoslužbene knjige i istorijski dokumenti iz 18. i 19. veka.

U neposrednoj blizini crkve je grupa nadgrobnih spomenika iz 19. veka, njih oko dvadesetak. Ovde su sahranjeni brojni članovi porodice Nenadović, ali i viđenije ličnosti nekih drugih porodica iz Brankovine.

Retki primerci narodnog graditeljstva, sobrašice, kojih ima 5 sačuvani su takođe u porti crkve. Potiču iz 19. veka, građene su u blizini crkava ili manastira. Služile su za okupljanje naroda u vreme svetkovina, sabora, crkvenih praznika. Jednostavnog su oblika, pravougaone osnove, sa niskim, kamenom ozidanim temeljom i četvorovodnim krovom. Nekada su bile pokrivene šindrom, a danas biber crepom.

U školskom dvorištu, drugom delu kulturno - istorijskog kompleksa, koje razdvaja Školski potok, nalazi se još jedan spomenik narodnog neimarstva, vajat Nenadovića. U njemu je 1826. godine rođen književnik Ljuba Nenadović. Prva državna škola sazidana je 1836. godine u Brankovini. To je masivna prizemna građevina pravougaone osnove. U skladu sa narodnom graditeljskom tradicijom i izgleda kao nešto veća seoska kuća. Njen unutrašnji raspored je prilagođen školskoj nameni. Ova stara škola se naziva „Protina“ (OŠ „Prota Mateja Nenadović” Brankovina). Danas je u ovoj zgradi postavljena muzejska izložba posvećena razvoju školstva i prosvete u to vreme. Posebno je zanimljiv rekonstruisani enterijer jedne učionice s kraja 19. veka. Nova školska zgrada je podignuta 1894. godine. U njoj je učila pesnikinja Desanka Maksimović, a njen otac je bio učitelj u toj školi. „Desankina škola“ je obnovljena 1985. godine.

U novouređenom prostoru nalazi se stalna izložbena postavka o životnom i književnom putu pesnikinje, sala za programe i biblioteka. Iza ove škole nalazi se pomoćna zgrada, verovatno podignuta sredinom 19. veka, takođe vredan primerak narodnog neimarstva. Služila je kao školska pisarnica.

U Brankovini je poznata pesnikinja Desanka Maksimović provela detinjstvo, a u crkvenoj porti, nešto dalje od same crkve nalazi se i njen grob.

Petar Sokolović iz Brankovine je 1816. godine sastavio "Nekoliko stihova o vozbuždeniju Srbskog Viteza Miloša Obrenovića, protiv Skopljak Sulejman paše". Rukopis je objavio 1827. godine u Budimu, Josif Milovuk.

U blizini sela se nalazi i Spomenik na Brankovinskom visu, piramidalnog oblika, visine 4,55 metara, kao obeležje mesta odakle je 28. februara 1804. godine narod valjevskog kraja, pod vođstvom prote Mateje i Jakova Nenadovića započeo borbu protiv turskog zavojevača. Spomenik je podignut na 150-ogodišnjicu podizanja ustanka.^[1]

Ovde se održavaju Dani maline u Brankovini.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Brankovina živi 448 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (39,5 kod muškaraca i 41,6 kod žena). U naselju ima 160 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,58.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	862
1953.	919
1961.	982
1971.	866
1981.	781
1991.	529	528
2002.	573	588

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	550	95,98%
Crnogorci	8	1,39%
Romi	6	1,04%
Ukrajinci	1	0,17%
nepoznato	8	1,39%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	9	7
80+	5	5
75—79	7	19
70—74	18	23
65—69	15	19
60—64	12	20
55—59	23	12
50—54	12	5
45—49	22	20
40—44	28	22
35—39	22	12
30—34	11	24
25—29	14	7
20—24	23	15
15—19	23	19
10—14	25	22
5—9	10	16
0—4	11	16
Prosek :	39,5	41,6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	161	179	215	210	204	146	160

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	32	32	20	22	21	20	8	1	2	2	3,58

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	244	72	146	12	11	3
Ženski	229	28	149	39	10	3
UKUPNO	473	100	295	51	21	6

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	159	112	0	0	16
Ženski	88	63	0	0	3
UKUPNO	247	175	0	0	19
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	9	7	0	3
Ženski	0	0	9	1	1
UKUPNO	0	9	16	1	4
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	2	5	1
Ženski	0	2	1	4	4
UKUPNO	0	2	3	9	5
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	2	0	0	2
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	2	0	0	2