Braslav (knez)

Slovenska država kneza Braslava krajem 9. veka

Braslav je bio knez Panonskih Slovena, koji je krajem 9. veka (od oko 884, do oko 896. godine) vladao u Posavskoj kneževini (jugozapadna Panonija) i susednim slovenskim oblastima u severnoj (prekodravskoj) Panoniji pod vrhovnom franačkom vlašću. Zajedno sa Francima, ratovao je protiv Moravljana, a potom i protiv Mađara.

U izvorima se Braslavova zemlja naziva: država (kraljevstvo) između Drave i Save (lat. regnum inter Dravum et Savum). Braslavova kneževina je obuhvatala današnju Slavoniju, Zagorje, Pokuplje i Baniju, a verovatno i istočni deo današnje Slovenije, dok se prema Sremu graničila sa tadašnjom Bugarskom.

Braslavova vladavina obeležena je opasnošću sa severa, odakle je pretio sve jači velikomoravski knez Svatopluk koji je osvojio nekadašnju Koceljevu donjopanonsku državu. Zbog toga se 884. godine Braslav nalazi u Konigstadtenu (kod Tulna u današnjoj Donjoj Austriji) kako bi se tamo poklonio caru Karlu III i sa carem uspostavio bližu saradnju protiv Svatopluka, no tada se sa carem pomirio i Svatopluk.

Nakon Karlove abdikacije (887), novi istočnofranački vladar Arnulf Karantanski preduzima pohod protiv Svatopluka, a na franačkoj strani sudeluje i Braslav. Arnulf u taj rat poziva i Mađare koji prelaze Karpate i pomažu Francima u pobedi nad Svatoplukom, a potom se vraćaju u svoja područja. Ipak, već 896. godine, prisiljeni bugarskim napadima, prelaze ponovo Karpate i naseljavaju se u istočnom i cenralnom delu Panonske nizije, neposredno ugrozivši i zapadne oblasti. Tada Arnulf daje Braslavu upravu i nad severnom (prekodravskom) Panonijom, no Braslav je ne uspeva odbraniti od Mađara, koji izbijaju na granice njegove kneževine, vrše prodore i preko nje preduzimaju pohode sve do Hrvatske, pa čak i do severoistoka današnje Italije. Pretpotstavlja se da je ubrzo nakon 896. godine Braslav podlegao u sukobima sa Mađarima. Posle njegovog nestanka gubi se državna posebnost Posavske kneževine i moguće je da je tada po prvi put potpala pod vlast Mađara.

U delu hrvatske nacionalne istoriografije Braslav se tradicionalno smatra hrvatskim knezom, ne samo po tome što je njegova država obuhvatala severne delove današnje Hrvatske, već i u etničkom smislu, iako izvori koji svedoče o njegovoj vladavini uopšte ne pominju hrvatsko ime na tim prostorima.

Vidi još

• Čedadsko četvorojevanđelje

Izvori

• Bowlus, Charles R. (1995). Franks, Moravians, and Magyars: The Struggle for the Middle Danube, 788-907. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. 
• Gračanin, Hrvoje (2011). Južna Panonija u kasnoj antici i ranom srednjovjekovlju (od konca 4. do konca 11. stoljeća). Zagreb: Plejada. 
• Klaić, Nada (1971). Povijest Hrvata u ranom srednjem vijeku (1. izd.). Zagreb: Školska knjiga. 
• Klaić, Nada (1990). Povijest Hrvata u srednjem vijeku. Zagreb: Globus. 
• Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge: Cambridge University Press.