Braća Manaki
Braća Manaki - Janaki (Avdela, Grčka, 1878 — Solun, 1954)[1] i Milton (Avdela, 1882 — Bitolj, 1964) bili su fotografi i pioniri kinematografije u tada otomanskom delu Balkana.
U njihovu čast je 1950. godine osnovan Međunarodni festival filmske kamere „Braća Manaki“ u Bitolju, kao najstariji filmski festival na svetu koji vrednuje snimateljski rad.[2]
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Rođeni su u cincarskoj porodici u grevenskom selu Avdela, u današnoj Grčkoj. Porodica je bila vrlo imućna, čemu je doprineo veliki broj ovaca koju je posedovala. Vremenom, počeli su se baviti i sa finansijskim poslovima - davanjem kredita, uz visoke kamate. To je Manakijima donelo još veće blagostanje.
Prvi fotografski atelje[uredi | uredi izvor]
Prvi atelje braća Manaki otvorili su u grčkom gradu Janjina (Ioannina) od 1898. i vodili ga do 1904. Iste godine posetili su Bitolj, gde su na Širok-sokaku kupili neki dućan, koji su adaptirali u privremeni fotografski atelje.
Godine 1905. sele se u Bitolj gde su otvorili svoj stalni atelje pod nazivom Atelje za umetničku fotografiju. Godine 1907. Janaki je u Londonu nabavio kinematografsku kameru tipa Charles Urban Bioscope. Prvenstveno je snimao Milton, u ateljeu i na terenu, i obrađivao fotografije, dok se Janakiju, kao likovno obrazovanijem, može pripisati umetničko vođstvo i estetske vrednosti njihovih dela. Milton je snimio, fotografski ili filmski, mnoge poznate ličnosti (npr. turskog sultana, srpskog kralja, i dr) prilikom njihovih poseta Bitolju. Braća Manaki bili su zvanični fotografi rumunskog i turskog dvora, a na internet-prezentaciji Međunarodnog festivala filmske kamere „Braća Manaki“ u Bitolju navedeno je[3] da je u njihovom ateljeu fotografisan i jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević (1929).
Prvi bioskop[uredi | uredi izvor]
Prvi bioskop braća Manaki otvorili su u Bitolju 1921, sa prvim prikazanim filmom 26. avgusta. Prvobitno je bioskop radio na otvorenom, a 15. septembra 1923. započeo je rad bioskop u sali. Bioskop je izgoreo u požaru 1939.
Arhiv[uredi | uredi izvor]
Celokupan, bogat arhiv braće Manaki predat je 1955. jugoslovenskom Državnom arhivu. Najveći deo radova braće Manaki danas se čuva u Makedonskoj kinoteci.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Partija šaha sa živim figurama, 1924. godina
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Istoričar filma Dejan Kosanović navodi drugačije podatke o mestu i godini smrti Janaki Manakija: Bitolj, 1960.
- ^ „31. Braća Manaki festival: Svet kroz oči kamere“, Politika, Beograd, 20. 10. 2010.
- ^ Pouzdanost tog podatka je pod znakom pitanja, jer na pomenutom veb-sajtu nije naveden izvor.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Dejan Kosanović, Leksikon pionira filma i filmskih stvaralaca na tlu jugoslovenskih zemalja, 1896 - 1945,. Beograd, Institut za film, 2000.
