Veliki Šiljegovac

Veliki Šiljegovac
Veliki Šiljegovac;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Rasinski
Grad	Kruševac
Stanovništvo
— 2011.	2682
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 31′ 01″ S; 21° 31′ 29″ I / 43.516833° S; 21.524666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	303 m
	Veliki Šiljegovac Veliki Šiljegovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	37204
Pozivni broj	037
Registarska oznaka	KŠ

Veliki Šiljegovac je naseljeno mesto grada Kruševca u Rasinskom okrugu, u podnožju planine Jastrebac, u središtu Doline Ribarske reke, na nadmorskoj visini 304 m. Prema popisu iz 2002. bilo je 2682 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 2983 stanovnika).

Opština Veliki Šiljegovac[uredi | uredi izvor]

Do 1965. ovo naselje je bilo sedište opštine Veliki Šiljegovac koju su činila naseljena mesta: Belasica, Bojince, Boljevac, Crkvina, Dvorane, Đunis, Grevci, Jošje, Kaonik, Lovci, Mala Reka, Malo Krušince, Petina, Poljaci, Pozlata, Ribare (zajedeno sa Ribarskom Banjom koja u to vreme nije imala status samostalnog naseljenog mesta), Rlica, Rosica, Srndalje, Sušica, Veliki Šiljegovac, Veliko Krušince, Zdravinje, Zebica i Zubovac. Posle ukidanja opštine područje bivše opštine je u celini ušlo u sastav opštine Kruševac.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Prvi pisani podaci o Šiljegovcu potiču iz 1371. godine u Povelji Kneza Lazara. Ime potiče od reči „šilježe“, koja se koristi kao naziv za jagnjad, s obzirom da je zbog specifičnog reljefa i geografskog položaja ovaj prostor bio idealan za bavljenje stočarstvom. U kasnijim vekovima, pored nomada, ovde su se naseljavali i stanovnici iz drugih krajeva Srbije.

Stari prota Avram Jovanović paroh iz mesta, je ubijen od strane Bugara u Prvom svetskom ratu. Ubijen je zverskim načinom na mostu na Moravi i zatim bačen u reku, da mu se leš ne nađe.^[1]

U 19. veku se u naselju pravi barutana, koja je kasnije premeštena u Kruševac i danas posluje u okviru Trajal korporacije (nekadašlji nazivi: Miloje Zakić, Obilićevo). Zbog blizine Jastrepca (koji je najšumovitija planina u Srbiji), u Šiljegovcu je napravljena strugara za obradu drveta, koje je posebnom prugom uskog koloseka dopremljano sa Jastrepca. Naslednik tog pogona je današnje preduzeće Savremeni dom. Tada je ukinuta i opština koja je do tada postojala u Šiljegovcu i svi administrativni poslovi prešli su u Kruševac. Osnovna škola u Šiljegovcu počela je sa radom 27. novembra 1866. i postoji i danas.

Ovde se 1876. odigrala Bitka kod Velikog Šiljegovca.

Današnjost[uredi | uredi izvor]

Kao i u prošlosti, i danas je glavno zanimanje stočarstvo, samo što više nema nomadskog niti ekstenzivnog, već se, najčešće, goveda i svinje čuvaju u objektima koji su napravljeni u poslednjih dvadesetak godina. Danas se tu čuva više hiljada grla. Takođe je izražena proizvodnja četinara i drugog ukrasnog bilja.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Veliki Šiljegovac živi 2197 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,8 godina (40,6 kod muškaraca i 44,8 kod žena). U naselju ima 649 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,13.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	2.968
1953.	3.110
1961.	3.123
1971.	3.140
1981.	3.125
1991.	2.983	2.900
2002.	2.682	2.780

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	2.632	98,13%
Romi	24	0,89%
Crnogorci	5	0,18%
Muslimani	3	0,11%
Makedonci	3	0,11%
Jugosloveni	1	0,03%
nepoznato	14	0,52%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	2	4
80+	19	50
75—79	49	92
70—74	68	112
65—69	74	84
60—64	80	83
55—59	79	70
50—54	125	147
45—49	100	95
40—44	82	60
35—39	83	80
30—34	87	89
25—29	94	79
20—24	76	79
15—19	84	52
10—14	80	82
5—9	63	58
0—4	61	60
Prosek :	40,6	44,8

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	578	625	667	693	692	668	649

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	74	111	95	77	99	103	56	27	3	4	4,13

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.102	238	781	69	13	1
Ženski	1.176	128	795	225	23	5
UKUPNO	2.278	366	1.576	294	36	6

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	672	407	0	1	94
Ženski	549	430	0	0	24
UKUPNO	1.221	837	0	1	118
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	13	23	50	9	12
Ženski	0	0	24	9	1
UKUPNO	13	23	74	18	13
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	6	7	23	14
Ženski	5	1	1	22	29
UKUPNO	6	7	8	45	43
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	11	0	0	1
Ženski	2	0	0	1
UKUPNO	13	0	0	2

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "Pravda", Beograd 20. maj 1932. godine
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Izvori[uredi | uredi izvor]

Veliki Šiljegovac (jezik: srpski)
Veliki Šiljegovac - Istorija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. decembar 2019) (jezik: srpski)

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] "Pravda", Beograd 20. maj 1932. godine

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]