Verdenski sporazum

Lotar I

Verdenski sporazum zaključen 843. godine okončao je bratoubilački rat franačkih vladara i podelio Franačko carstvo na tri nezavisne kraljevine. Smatra se da su se iz tih kraljevina kasnije razvile Francuska, Italija i Nemačka, zbog čega se Verdenski sporazum smatra jednim od najznačajnijih događaja (uz bitku kod Poatjea 732. godine) u zapadnoj Evropi tokom ranog srednjeg veka.

Prethodni sukob

Ludvig I Pobožni

Moćnog Karla Velikog na franačkom prestolu nasledio je njegov sin Ludvig Pobožni. On je 817. godine dao delove države na upravu svojim sinovima, da bi 823. godine najstarijeg sina Lotara, koji je upravljao delovima današnje Italije, proglasio za cara savladara. Preostala dva princa (Pipin i Ludvig) bili su nezadovoljni činjenicom da su potčinjeni starijem bratu zbog čega otpočinju rat protiv cara. Ratna sreća poslužila je mlade careviće i oni su potukli Ludviga Pobožnog 830. i 833. godine. Car je nakon toga pristao na drugačiju podelu zemalja i na to da se vrhovna vlast ne prostire nad svim zemljama. Tokom sukoba Ludvig je dobio još jednog sina (Karla) koji je dobio zasebne posede novom podelom države. Nezadovoljan razvojem situacije Lotar je ustao protiv cara i primorao ga da se povuče sa vlasti, doduše vrlo kratko. Iako je Ludvig ponovo bio na prestolu, sukobi između pristalica jedinstva i onih koji su zagovarali podelu vlasti i carstva nisu prestali.

Ponovni sukob

Nakon smrti Ludviga Pobožnog 840. godine sukobi se rasplamsavaju i među njegovim sinovima izbija rat oko nasledstva. Lotar, koji je nasledio oca, je pokušao da nametne svoju vlast braći koji su želeli vlast za sebe. U zemljama Ludviga I izbija buna Stelinga (saksonskih seljaka) koje je Lotar podržao, ali ga Ludvig i pored toga pobeđuje u bici kod Fontenoa. Karlo i Ludvig sklapaju 842. godine savez protiv Lotara u Strazburu (tzv. Strazburška zakletva) nakon čega je vojna nadmoć na njihovoj strani. Ovakav razvoj situacije primorava Lotara na obustavljanje ratnih dejstava, nakon čega su se braća izmirila i u Verdenu podelila državu na tri dela.

Verdenski sporazum

1. Karlo Ćelavi dobija zemlje zapadno od reka Rajne i Rone.
2. Ludvig II Nemački dobija zemlje istočno od Rajne.
3. Lotar I dobija sever današnje Italije i uski pojas zemalja između Rone i Rajne (Lotaringija) od Severnog mora do Sredozemlja.

Lotar je zadržao zvanje cara, ali je svaki od braće postao suvereni vladar svoje države, čime je Franačka (kao celina) prestala da postoji.

Posledice sporazuma

Podela Franačke nije imala toliki značaj u to doba, koliki će dobiti kasnije. Ludvig I će u svojoj državi okupiti nemačka plemena i pokrenuti germansku invaziju na Slovene, koji su živeli na drugoj obali Labe, koju će zaustaviti tek novgorodski knez Aleksandar na Čudskom jezeru 1242. godine. Ludvigova država je u to doba bila poznata kao Istočna Franačka, a naziv Nemačka za njegovu državu nastaje tek kasnije zbog čega on odlazi u istoriju kao Ludvig I Nemački. Kao što se Ludvig okrenuo istoku tako su se i Lotar i Karlo okrenuli severu odnosno zapadu koje su počeli da ugrožavaju Normani, novi ratoborni narod koji će svojim osvajačkim pohodima promeniti lice severnog dela zapadne Evrope.

Karta podele Franačke 843.

Podela Franačke Verdenskim sporazumom