Pređi na sadržaj

Vojislav Janjić

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vojislav Janjić
Vojislav Janjić
Lični podaci
Datum rođenja(1890-01-08)8. januar 1890.
Mesto rođenjaKraljevo, Kraljevina Srbija
Datum smrti10. mart 1944.(1944-03-10) (54 god.)
Mesto smrtiBeograd, Kraljevina Jugoslavija
ReligijaPravoslavlje
ProfesijaBogoslov
Porodica
SupružnikAleksandra Janjić
Deca1
Politička karijera
Politička
stranka		Narodna radikalna stranka

Vojislav Janjić (Kraljevo, 8. januar 1890 — Beograd, 10. mart 1944) bio je srpski političar, sveštenik, profesor i publicista. Janjić je bio jedan od istaknutih članova Narodne radikalne stranke, a u vladi Nikole Pašića (1923-1924) je bio i ministar vera. Imao je zapaženu ulogu u Konkordatskoj krizi, tokom koje je upravo njegov glas bio presudan za odbacivanje konkordata.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Vojislav Janjić je rođen 8. januara 1890. godine u Kraljevu. Prva četiri razreda osnovne škole je završio u Žiči, odakle potiče njegova porodica. Nakon toga se sa porodicom preselio u Beograd, gde je nastavio svoje školovanje. U Beogradu je završio Bogosloviju Sveti Sava. Teologiju jej studirao u Černovicama i Kijevu. Doktorske studije teologije je završio u Krakovu. Učestvovao je u Prvom svetskom ratu kao dobrovoljac. Janjić je takođe jedno vreme predavao u Engleskoj, radeći kao profesor na bogoslovijama u Kadstonu i Oksfordu. Po povratku u zemlju postao je prvo suplent, a od 1919. godine i profesor na beogradskoj bogosloviji.[1][2][3]

Vladislav Janjić je bio oženjen Aleksandrom, ćerkom bogatog zemljoposednika Paje Stojšića iz Iriga, koji je finansirao Janjićevo školovanje u Černovicama i Kijevu. Par je imao sina Đorđa, koji je završio visoke finansijske škole u Briselu. Đorđe se oženio ćerkom armijskog generala Emila Belića. Vojislav Janjić je imao tri brata, od kojih je jedan poginuo na Sremskom frontu.[1]

Politička karijera[uredi | uredi izvor]

Janjić je bio član Radikalne stranke i njenog glavnog odbora. Godine 1916. bio je ataše pri srpskom poslanstvu u Vatikanu, čime otpočinje njegova politička karijera. Janjić je bio izabran za jednog od poslanika Ustavotvorne skupštine, a nakon što je ona otpočela sa radom izabran je za njenog prvog sekretara. Janjić je bio ministar vera u vladi Nikole Pašića (avgust 1923 - jul 1924).[1][2][3][4] Iste godine kada je postao ministar, Janjić je bio jedan od članova Radikalne stranke koji su u Zagrebu potpisali tzv. Markov protokol, odnosno sporazum sa članovima Hrvatske republikanske seljačke stranke.[1]

Janjić je 1934. godine, po ugledu na istoimenu stranku na francuskoj političkoj sceni, osnovao Radikal-socijalističku stranku. Njeni osnivači su pored Janjića bili beogradski lekari Živković i Smiljanić. Međutim, pošto vlada Nikole Uzunovića ovoj stranci nije dala odobrenje za rad, stranka se ubrzo ugasila.[1][2][4] Naredne godine, Janjić je učestvovao na izborima za narodnog poslanika, na listi Bogoljuba Jevtića. Bio je izabran za narodnog poslanika iz Rumskog sreza. Nakon pada Jevtićeve vlade, Janjić je bio imenovan za predsednika Finansijskog odbora u Narodnoj skupštini.[1]

Vojislav Janjić je imao vrlo značajnu ulogu u Konkordatskoj krizi. On je svojevremeno, 1924. godine, po Pašićevom nalogu obrazovao Odbor za proučavanje pitanja o konkordatu i putovao je u Vatikan kako bi pregovarao oko konkordata.[5] Godine 1936. izabran je za predsednika Odbora narodne skupštine za proučavanje predloga zakona o konkordatu između Svete stolice i Kraljevine Jugoslavije. U vreme vrhunca Konkordatske krize, 1937. godine, Janjić je, kao protivnik Konkordata objavio delo Protiv konkordata. Upravo je Janjićev glas bio odlučujući tokom glasanja kada je odbačen konkordat.[1][6]

Poslednje godine života Janjić je često provodio u Žiči, gde se susretao sa vladikom Nikolajem Velimirovićem. Kada je otpočeo Drugi svetski rat u Jugoslaviji, Vojislav Janjić se priključio četnicima Dragoljuba Mihailovića. Janjić je bio ubijen u Beogradu 1944. godine u sukobu sa Nemcima. Bio je sahranjen u Beogradu, ali su devedesetih godina prošlog veka njegovi posmrtni ostaci, kao i posmrtni ostaci članova njegove porodice, preneti i sahranjeni u groblju kod manastira Žiče.[1][4]

Dela[uredi | uredi izvor]

Kao publicista, Janjić je pisao bogoslovske knjige i rasprave. Svoje priloge je slao brojnim bogoslovskim časopisima. On je od 1922. godine bio vlasnik časopisa Hrišćanski život. Ovaj časopis je izlazio jednom mesečno, a bavio se hrišćanskom kulturom i životom.[2][3][4] Sa druge strane, bio je saradnik Politike, ali kao privredni komentator. Među Janjićevim delima su i:

  • Članci i rasprave, Sremski Karlovci 1921.
  • Lives of the Serbian Saints, London, New York 1921.
  • De unitate ecclasiae. Razgovor sa papom Benediktom XV, Beograd 1922.
  • Uvod u Novi zavet, Beograd 1924.
  • Zakon o srpskoj pravoslavnoj crkvi. Ustav Srpske pravoslavne crkve sa sprovedbenom naredbom sv. arhijerejskog Sinoda i tumačenjima, Beograd 1932.
  • Protiv konkordata, Beograd 1937.
  • Od ateizma ka anarhizmu, (prevod) Sremski Karlovci 1922.[1]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e ž z Srpski biografski rečnik,. Knj. 4, I-Ka. Novi Sad: Matica srpska. 2009. str. 319. ISBN 978-86-7946-037-0. 
  2. ^ a b v g Žarković, Ljiljana (10. 3. 1994). „Vojisav Janjić (doktor bogoslovije)” (PDF). Ibarske novosti. Pristupljeno 21. 11. 2023. 
  3. ^ a b v Stanojević, Stanoje (1926). Narodna enciklopedija srpska - hrvatsko - slovenačka, Knj. 2, I-M (PDF). Zagreb: Bibliografski zavod. str. 127. 
  4. ^ a b v g „Vojislav Janjić”. Sidža. Pristupljeno 21. 11. 2023. 
  5. ^ Stojadinović, Milan (1963). Ni rat ni pakt: Jugoslavija između dva rata. Buenos Ajres: El Economista. str. 520. 
  6. ^ Stojadinović, Milan (1963). Ni rat ni pakt: Jugoslavija između dva rata. Buenos Ajres: El Economista. str. 530. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Војислав_Јањић&oldid=26517578”