Vuk (slovenska mitologija)

Evroaziski vuk (lat. Canis lupus lupus)

Vuk u slovenskoj mitologiji je biće prepuno kontradiktornosti. Sloveni su se uzdali u njegovu zaštitnu moć i snagu, ali je to biće koje se nije smjelo spominjati, naročito za vrijeme jesenjih vučijih praznika i nikada noću.

U mitologiji i narodnim predanjima

Vuk

„Mi o vuku, a vuk na vrata“ jasno opisuje šta se dešava ako se spomene njegovo ime. Ime mu je zabranjeno spominjati i na Božić, kada je takođe zabranjeno njihovo ubijanje . Postoji i veza vuka sa Dajbogom bogom koji de nekada slavio na ovaj dan. Susret boga i vuka se opisuje vrlo opasnim ali u isto vrijeme i veličanstvenim. Postoji vjerovanje da vuk čovjeku može oduzeti glas ako ga prvi ugleda. Odnos čovjeka i vuka nije uvijek neprijateljski kao onaj o kumstvu čovjeka i vuka. Čovjek se vuka plaši kao svakog demonskog bića ali ga u isto vrijeme i poštuje. Kod Zapadnih Slovena pominje se običaj pozivanja vuka na večeru, gdje se sprema večera od svih jela sa Božićne trpeze i iznosi se ispred kućnih vrata. U nekim slučajevima vuk se može pistovjetiti sa psom gdje je pas dobra strana vuka.

Vučji Dani

Vučje praznike Sloveni su slavili u jesen, tokom novembra ne bi li umilostivili ovu moćnu zvijer. Vuka si još nazivali i neimeonik,kamenik ili divjana. Praznovalo se sedam, a ponegdje i tri ili devet vučjih dana najviše kod Srba i Bugara. Najviše je praznovan poslednji dan pod imenom rasturnjak ili raspist, kada se vukovi razilaze. Tog dana svijetom kruži sakati vuk pod imenom krivi vuk koji se smatra najopasnijim od svih vukova. Sveti Sava u jednoj legendi određuje hranu vukovima pa čak i krivom vuku. Krivom vuku dodjeljuje čovjeka koji sve ovo krišom posmatra. Postoji i vjerovanje ako bi pokojnik bio sahranjen u odjeći koja je pravljena na vučje dane on će se pretvoriti u vukodlaka. Za vrijeme vučih dana izgjegava se svaki rad kao i izlaženje van kuće.

Vučje porijeklo Slovena

Postoji vjerovanje koje je istovremeno i zanimljivo i zastrašujuće. Slovenski susjedi su bili ubjeđeni da se svi Sloveni ponekad pretvaraju u vukove. To vjerovanje zapisao je Herodot koji je nazvan ocem istorije. Herodot je pisao o plemenu Nerva. Herodotovom zapisu odgovara i staro srpsko vjerovanje da Srbin potiče od vuka. Kada se rodi muško dijete običaj je da babica izađe na vrata i glasno kaže: „Rodi vučica vuka celome svetu na znanje, a vučiću na zdravlje!“ Vjeruje se da je kapa od vučijeg krzna veliki zaštitnik za čovjeka u vidu nekog divljeg brata. U zapadnoj Srbiji i u Hercegovini ljudi vjeruju da su i oni nekada bili vukovi. Veza vuka i Srbina je toliko jaka da ponekad prevazilazi simboličko značenje pa ima slučajeva kada je vuk došao čovjeku u pomoć.

Literatura

• Titmar Merseburški. Hronika (od 1012. do 1018. godine). 
• Povest minulih leta ili Nestrova (XI vek). 
• Helmold (1171). Hronika Slovena. 
• Spasoje Vasiljev (1928). Srpska mitologija. Srbobran. 
• Josip Mal (1939). Istorija slovenskog naroda. Ljubljana. 
• Veselin Čajkanović (1994). Stara Srpska Religija. Beograd. 
• Nenad Gajić (2011). Slovenska Mitologija. Beograd: Laguna. 
• Sreten Petrović (2015). Srpska Mitologija u Vjerovanju, Običajima i Ritualima. Beograd. 

Spoljašnje veze

• „Rade Rajić: KULT VUKA U SRPSKOM NARODU”. svevlad.org.rs. avgust 2014. Pristupljeno 14. 1. 2019. 
• „SVI SE BOJE VUKA JOŠ”. zov.rs. 6. 2. 2017. Pristupljeno 14. 1. 2019. 
• „KULT VUKA U SRPSKOM NARODU: Svi Srbi su potekli od vuka”. srbin.info. 20. 8. 2014. Pristupljeno 14. 1. 2019. 
• „KULT VUKA KOD SRBA: Svi Srbi su potekli od vuka”. intermagazin.rs. 20. 8. 2014. Pristupljeno 14. 1. 2019. 
• „National Slavic Symbols: Our National Animals And The Meaning Behind Them”. slavorum.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 17. 1. 2019.