Geografija Kenije
Geografija Kenije je raznolika i varira između 47 okruga zemlje. Kenija ima obalu na Indijskom okeanu, koja sadrži močvare istočnoafričkih mangrova. U unutrašnjosti su široke ravnice i brojna brda. Kenija se graniči sa Južnim Sudanom na severozapadu, Ugandom na zapadu, Somalijom na istoku, Tanzanijom na jugu i Etiopijom na severu.
Centralnu i zapadnu Keniju karakteriše Kenijska rasedna dolina i centralna provincija sa najvišom planinom, planinom Kenija i planinom Elgon na granici između Kenije i Ugande. Šuma Kakamega u zapadnoj Keniji je ostatak istočne afričke prašume. Mnogo veća je šuma Mau, najveći šumski kompleks u istočnoj Africi.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Lokacija[uredi | uredi izvor]
- Istočna Afrika na obali Indijskog okeana između Somalije i Tanzanije
- Geografske koordinate :1° 00′ N 38° 00′ E / 1.000° S; 38.000° I
Područje[uredi | uredi izvor]
- Ukupno: 582.650,2 km²
- Zemljište: 569.140 km²
- Voda: 11.227 km²
Granice zemljišta[uredi | uredi izvor]
- Ukupno: 3.457 km
- Dužina granica sa okolnim državama: Etiopija 867 km, Somalija 684 km, Južni Sudan 317 km, Tanzanija 775 km, Uganda 814 km [1]
Obala[uredi | uredi izvor]
- 536 km duž Indijskog okeana.
Pomorska prava[uredi | uredi izvor]
- Teritorijalno more: 12 nmi (22,2 km; 13,8 mi)
- Isključiva ekonomska zona: 116.942 km² i 200 nmi (370,4 km; 230,2 mi)
- Kontinentalni pojas: 200 m dubine ili do dubine eksploatacije
Geologija[uredi | uredi izvor]
Veći deo zapadne dve trećine zemlje sastoji se od pliocensko - pleistocenskih magmatskih stena nataloženih na prekambrijumskim osnovnim stenama. [2] Jugoistočni ugao zemlje prekriven je sedimentima Karu sistema od perma do kasnog trijasa i trakom sedimenata iz doba jure duž obale u oblasti Mombase. [2] Korito Anza je jurski rascep koji se proteže pravcem SZ-JI od obale Indijskog okeana do Sudana severozapadno od jezera Turkana. Anza rift je rezultat raspada Gondvane. [2] [3]
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima Kenije varira u zavisnosti od lokacije, od uglavnom hladne svakog dana, do uvek tople/vruće. [4] [5] Klima duž obale je tropska. To znači da su padavine i temperature više tokom cele godine. U primorskim gradovima, Mombasi, Lamu i Malindiju, vazduh se menja iz hladnog u vruć, skoro svaki dan. [5]
Što je dalje unutar Kenije, klima postaje sušnija, skoro bez padavina, a temperatura se značajno menja u zavisnosti od doba dana/noći. U mnogim oblastima Kenije dnevna temperatura raste za oko 12 °C skoro svaki dan. [4] [5]
Nadmorska visina je glavni faktor u nivoima temperature, sa višim oblastima, u proseku, 11 °C hladnijim, danju ili noću. [4] [5] Mnogi gradovi na nadmorskoj visini od jednog kilometra imaju promene temperature od otprilike 10-26 °C. U Najrobiju, na 1.798 m, temperature su od 9-27 °C u Kitaleu, na 1.825 m, kreću se od 11-28 °C. [4] U planinskim predelima temperatura padne na oko 10-12 °C svake noći.
Na nižim nadmorskim visinama, niske temperature tokom noći blizu nivoa mora su skoro iste kao i visoke temperature kenijskih visoravni. Međutim, lokacije duž Indijskog okeana imaju umerenije temperature, jer je nekoliko stepeni hladnije tokom dana, kao što je npr. u Mombasi.
Postoje male sezonske varijacije u temperaturi, od 4 °C, [4] [5] hladnije u zimskim mesecima. Iako je centar Kenije na ekvatoru, ona deli godišnja doba na južnoj hemisferi: sa najtoplijim letnjim mesecima u decembru–martu i najhladnijim zimskim mesecima u junu–avgustu, opet sa razlikama u temperaturi koje variraju u zavisnosti od lokacije u zemlji. [4] [5]
Na visokim planinama, kao što su planina Kenija, planina Elgon i Kilimandžaro, vreme može postati jako hladno tokom većeg dela godine. Na najvišim planinama ima malo snega.
Klimatske promene[uredi | uredi izvor]
Klimatske promene predstavljaju sve veću pretnju globalnom socio-ekonomskom razvoju i održivosti životne sredine i sve više utiču na živote građana Kenije i životnu sredinu.[6] Klimatske promene su dovele do češćih ekstremnih vremenskih pojava kao što su suše koje traju duže nego obično, neredovne i nepredvidive padavine, poplave i povećanje temperatura.
.jpg)
Efekti ovih klimatskih promena su dodatno otežali već postojeće izazove u pogledu bezbednosti vode i hrane i ekonomskog rasta. Žetve i poljoprivredna proizvodnja koji čine oko 33%[7] ukupnog bruto domaćeg proizvoda [8] su takođe u opasnosti. Povećane temperature, varijabilnost padavina u aridnim i polusušnim oblastima i jaki vetrovi povezani sa tropskim ciklonima su zajedno stvorili povoljne uslove za razmnožavanje i migraciju štetočina.[9] Predviđa se da će povećanje temperature do 2,5 °C do 2050. povećati učestalost ekstremnih događaja kao što su poplave i suše. Vrući i suvi uslovi u aridnim i polusušnim zemljama čine suše ili poplave izazvane ekstremnim vremenskim promenama još opasnijim. Obalne zajednice već doživljavaju porast nivoa mora i povezane izazove kao što je prodor slane vode. Jezero Viktorija, jezero Turkana i druga jezera značajno su se povećala između 2010. i 2020. godine [10] poplavivši zajednice na jezerima. [11]
Reljef[uredi | uredi izvor]
Teren Kenije se sastoji od niskih ravnica koje se uzdižu u centralne visoravni koje su, zauzvrat, podeljene Velikom rasednom dolinom. Na zapadu zemlje postoji i plodna visoravan.
Ekstremi nadmorske visine[uredi | uredi izvor]
Najniža tačka na Keniji je na nivou mora na Indijskom okeanu. Najviša tačka Kenije je 5.197 m nadmorske visine na planini Kenija.
Reke[uredi | uredi izvor]
Značajne reke u Keniji su reka Tana, najduža reka u zemlji, duga nešto više od 1000 km, koja pokriva sliv od preko 100.000 km², reka Galana, sa ukupnom dužinom od oko 390 km, dok drenira površinu od oko 70.000 km², druga po dužini reka u zemlji i reka Nzoja, koja je duga 275 km, koja izvire iz planine Elgon.
Prirodni resursi[uredi | uredi izvor]
Prirodni resursi koji se nalaze u Keniji uključuju: krečnjak, natrijum karbonat, so, drago kamenje, fluorit, cink, dijatomejsku zemlju, naftu, gas, zlato, gips, divlje životinje i hidroenergiju.
Korišćenje zemljišta[uredi | uredi izvor]
9,8% zemljišta je obradivo; trajni zasadi zauzimaju 0,9% zemljišta, trajni pašnjaci zauzimaju 37,4% zemljišta; šuma zauzima 6,1% zemljišta. Ostale namene čine ostatak zemlje Kenije. Ovo su podaci od 2011.
1.032 km² kenijske zemlje je navodnjavano 2003. godine.
Ukupni obnovljivi vodni resursi[uredi | uredi izvor]
30,7 km³ (2011)
Zahvatanje slatke vode[uredi | uredi izvor]
- Ukupno: 2,74 km³/god
- Po glavi stanovnika: 72,96 m³/god (2003.)
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Vrhovi Tompson (4955 m), Batian (5199 m) i Nelion (5188 m) na planini Keniji -
Velika rasedna dolina u blizini Eldoreta, Kenija -
Jezero Turkana -
Fotografija prikazuje masai žirafu, najvišu životinju u Keniji sa Britam tornjem, najvišom zgradom i Kenijskom komercijalnom bankom Plaza, osmom najvišom zgradom u Keniji u pozadini, u jedinom Nacionalnom parku u gradu na svetu, Nacionalnom parku Najrobi
Prirodne opasnosti[uredi | uredi izvor]
Prirodne opasnosti uključuju ponavljajuće suše i poplave tokom kišnih sezona.
U zemlji postoji ograničena vulkanska aktivnost. Vulkan Barijera (nadm. vis. 1032 m) je poslednji put eruptirao 1921. godine. Nekoliko drugih je bilo istorijski aktivno.
Ekološki problemi[uredi | uredi izvor]
Tekuća pitanja[uredi | uredi izvor]
Aktuelni problemi koji trenutno ugrožavaju životnu sredinu uključuju zagađenje vode iz urbanog i industrijskog otpada; degradacija kvaliteta vode usled povećane upotrebe pesticida i đubriva; krčenje šuma; cvetanje vodenih zumbula u jezeru Viktorija; erozija zemljišta; dezertifikacija i krivolov.
Ekstremne tačke[uredi | uredi izvor]
- Najsevernija tačka - planina Kalukvakerit, okrug Turkana
- Najistočnija tačka – trotmeđaa sa Etiopijom i Somalijom, okrug Mandera
- Najjužnija tačka – tačka gde granica sa Tanzanijom ulazi u Indijski okean, okrug Kvale
- Najzapadnija tačka – neimenovano zemljište zapadno od Port Viktorije, okrug Busija
- Napomena: Planina Kalukvakerit se nalazi u spornom regionu trougla Ilemi. Ako se ova oblast izuzme, onda Kenija nema najseverniju tačku, jer je severna granica prava linija.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ cia.gov – The World Factbook Kenya
- ^ a b v Petroleum Potential of NW-Kenya Rift Basins: A Synopsis of Evidence and Issues
- ^ L C Greene; D R Richards; R A Johnson (1991). „Crustal structure and tectonic evolution of the Anza rift, northern Kenya”. Tectonophysics. 197 (2–4): 203—211. doi:10.1016/0040-1951(91)90041-P. Pristupljeno 2011-11-20.
- ^ a b v g d đ "Kitale, Kenya: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data", Climate-Charts.com, 2008, web: CC661 Arhivirano 29 jul 2013 na sajtu Wayback Machine.
- ^ a b v g d đ "Mombasa, Kenya: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data", Climate-Charts.com, 2008, web: CC820 Arhivirano 1 novembar 2014 na sajtu Wayback Machine: May precipitation was reset as "246" mm, converting 9.7 in.
- ^ „Climate Change Profile: Kenya – Kenya”. ReliefWeb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-11-24.
- ^ „Agricultural Sector Transformation and Growth Strategy” (PDF). Ministry of Agriculture Livestock and Fisheries. 2019. str. 20. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 12. 2020. g. Pristupljeno 8. 12. 2020.
- ^ Climate Change in Kenya focus on Children (PDF) (Izveštaj). UNICEF.
- ^ Salih, Abubakr A. M.; Baraibar, Marta; Mwangi, Kenneth Kemucie; Artan, Guleid (jul 2020). „Climate change and locust outbreak in East Africa”. Nature Climate Change (na jeziku: engleski). 10 (7): 584—585. Bibcode:2020NatCC..10..584S. ISSN 1758-678X. S2CID 220290864. doi:10.1038/s41558-020-0835-8
.
- ^ Tobiko, Keriako (2021). „Rising Water Levels in Kenya's Rift Valley Lakes, Turkwel Gorge Dam and Lake Victoria” (PDF). Kenya Government and UNDP. Arhivirano iz originala (PDF) 28. 04. 2022. g. Pristupljeno 2022-03-16.
- ^ Baraka, Carey (2022-03-17). „A drowning world: Kenya's quiet slide underwater”. the Guardian (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-03-17.
